BioEcoSim wint tweede Ivan Tolpeprijs

Mest is nodig voor een goede bodemstructuur en -vruchtbaarheid. Het is ook een fantastische bron van ondermeer stikstof en fosfor, waar gewassen goed van groeien. Tegelijk kunnen ze een belasting vormen voor de bodem- en waterkwaliteit. Geen wonder dat veel bedrijven en onderzoeksinstellingen inzetten op het oplossen van die complexe problematiek.

Innovatie stimuleren

Om hen daarin te stimuleren reikt VCM tweejaarlijks de Ivan Tolpe-prijs uit. De meest veelbelovende techniek voor mestverwerking beloont de organisatie met een award, een geldprijs van 2.000 EUR en de nodige publieke belangstelling, ondermeer via het congres ‘Manuresource’. Ze doet dat als eerbetoon aan de betreurde West-Vlaamse mestverwerkingspionier en varkenshouder Ivan Tolpe.

Geheel in de geest van deze innovator hoopt VCM met de wedstrijd praktijkrijpe, ambitieuze realisaties op het gebied van mestverwerking sneller op de markt te helpen. In tegenstelling met de vorige editie waren nu ook voorstellen uit het buitenland welkom, op voorwaarde dat ze toepasbaar zijn in de Vlaamse context.

De genomineerden

Een jury van Vlaamse mestverwerkingsexperts selecteerde vier vernieuwende maar praktijkrijpe concepten. Het Nederlandse bedrijf Kamplan stuurde het Total Circular Farm Concept in. Dat houdt een continu biologisch proces in dat fosfaat en ammoniak (via omzetting naar stikstofgas) verwijdert uit de dunne fractie. Een membraanbioreactorfilter bewerkt de overblijvende vloeistof tot geurloos proceswater, vrij van bacteriën.

Een andere Nederlandse inzending kwam van Nijhuis Industries. Dat bedrijf kwam op de proppen met ‘Geniaal’, een totaalconcept waarbij uit mest of digestaat de ene na de andere nutriëntrijke meststof wordt geproduceerd. Achtereenvolgens levert het procédé een dikke fosfaatmest, dunne stikstofmest, ingedampte kaliummest en proper water op. Daarvoor gebruikt het een Dissolved Air Flotation eenheid, een ammoniak stripper-scrubber (NAR) en membraanfiltratie.

Van nitrificatie naar nitritatie

De universiteiten van Gent en Antwerpen sloegen de handen in elkaar tijdens het Europese project ManureEcoMine. Ze onderzochten of ze het biologische mestverwerkingsproces zelf konden veranderen. Concreet slaagden de onderzoekers erin om de omzetting van ammoniak tot stikstofgas sneller en efficiënter te maken.

In plaats van ammoniak eerst om te zetten tot nitraat (nitrificatie), en dat op zijn beurt via nitriet om te zetten naar stikstofgas, zijn de onderzoekers erin geslaagd dankzij het nieuwe proces die nitraatstap over te slaan (nitritatie). Daardoor bespaart de mestverwerker op verschillende manieren. Er is een kwart minder beluchtingsenergie nodig, en het is niet langer nodig om nog koolstof van buitenaf toe te dienen.

En de winnaar is ...

De voorzitter van VCM, Liesbeth Verheyen, riep uiteindelijk de inzending van het ‘Fraunhofer Instituut voor Interfacial Engineering en Biotechnologie’ (Fraunhofer IGB) uit tot winnaar van de Ivan Tolpe-prijs. Gianni Tolpe, de zoon van wijlen Ivan Tolpe, overhandigde dr. Jennifer Bilbao de award.

Het bekroonde procédé recupereert niet alleen kalium en stikstof uit mest, maar ook fosfor. Een zuurbehandeling sluist de fosfor immers van de dikke fractie naar de vloeibare. De overblijvende dikke fractie, die nu heel weinig kalium, fosfor en stikstof bevat, wordt gedroogd met oververhitte stoom. Dat is tot 80 % efficiënter dan drogen aan de lucht, en vernietigt meteen eventuele pathogenen.

Van probleem naar grondstof

Het resultaat is een droge, propere fractie en drie "natuurlijke kunstmeststoffen" met kalium, fosfor of stikstof. Die lijken erg op de kunstmeststoffen die nu in gebruik zijn: perfect te doseren, makkelijk te transporteren en goed in de (internationale) markt te zetten. "Het komt erop aan je reststroom te verwerken tot een volwaardig afgewerkt product, anders kan je het niet verkopen", benadrukt dr. Bilbao.

Ook in de overblijvende droge koolstoffractie, waar doorgaans niemand voor wil betalen, ziet ze voordeel: “Bodems in gebieden met intensieve veeteelt worden armer en armer. Ons proces haalt fosfor uit de dikke fractie, die bijzonder rijk is aan organisch materiaal, zodat landbouwers er zonder gevaar voor overschrijdingen hun bodem mee kunnen verbeteren.”

Binnenkort bij u?

De module voor fosforrecuperatie werd reeds getest op Vlaamse mest en digestaat, met veelbelovende resultaten. Momenteel draait er al een pilootinstallatie in het Duitse Kupferzell, en wordt de eerste grootschalige installatie gebouwd.

Eén van de drie andere finalisten reageerde alvast waarderend. "Teleurgesteld? Nee hoor. Die geldprijs is bijkomstig voor ons. Het is vooral interessant om elkaars concepten te leren kennen. Wat Jennifer doet was een echte eye opener voor me", klonk het oprecht.

Meer informatie over de winnaar, inclusief een video van de werkende installatie, vindt u op de website www.bioecosim.eu.

D.C.