Doelstellingen luchtemissies binnen handbereik

Binnenkort zal de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) het nieuwe jaarrapport luchtemissies 2000-2017 publiceren. Uit de eerste cijfers die al op hun website werden geplaatst, kunnen we afleiden dat de NH3-emissie van de landbouwsector terug is gedaald in 2017. De doelstellingen in 2020 en 2025 liggen binnen handbereik.

In de periode 2013-2017 daalden de emissies uit stallen en mestopslag gemiddeld meer dan 570 ton NH3 per jaar. Ter vergelijking, in de periode 2008-2012 daalden deze emissies gemiddeld 125 ton per jaar. De landbouwsector is dus sterk aan het investeren in de transformatie naar emissiearme stalsystemen en mestopslag.

In 2015 en 2016 was de daling in NH3-emissies van stallen en mestopslag minder voelbaar vanwege de strenge fosfaatnormen in MAP5. Hierdoor moesten landbouwers op zoek naar fosfaatarme stikstofbronnen (zoals kunstmest) en moesten ze hun dierlijke mest laten verwerken, wat ook een impact had op de NH3-emissies. Intussen is er een stagnering in kunstmestgebruik en een minder sterke toename in mestverwerking.

Daling NH3-emissie

Dit blijkt ook uit de daling in de totale NH3-emissie in 2017. Er valt te verwachten dat de daling zich de komende jaren zal voortzetten. De landbouw is op de goede weg om haar doelstellingen te halen.

Dit in tegenstelling tot de NOx-emissie van transport waarbij de doelstellingen in 2020 en 2025 waarschijnlijk niet zullen worden gehaald. De prognoses voor transport zijn achterhaald. De Vlaamse Regering die de doelstelling voor landbouw in 2025 verstrengde en hiervoor een stok achter de deur inbouwde, had dit beter ook gedaan voor transport.

Terwijl men bij NH3 over afstanden van honderden meter spreekt, legt NOx afstanden van duizenden kilometer af. De totale depositie van NOx in natura 2000 is van dezelfde orde als de depositie van NH3 van de Vlaamse landbouwsector. Beide zijn verantwoordelijk voor 1/3de van de stikstofdeposities in natura 2000-gebieden.

Door de korte afstand van NH3 focust het PAS-kader vooral op bedrijven nabij natura 2000-gebieden. De NH3-reducties van de landbouwsector zullen dus vooral voelbaar zijn in deze natuurgebieden. Tegelijkertijd blijft de lange afstand NOx neerslaan in natura 2000-gebieden. Ook een recente studie van het INBO over stikstofdepositie in bossen hamert op de impact van NOx: “De prognoses voor NOx-emissie zijn veel te optimistisch en bijkomende maatregelen dringen zich op". Van alle natura 2000 habitats die in 2030 nog een stikstofoverschrijding zouden vertonen, bestaat 60% uit bossen. De transportsector zal nog een stevig tandje mogen bijsteken.

Lode Haest,

boerenzoon en bio-ingenieur