plafond voor emissies
Dat was het onderwerp van gesprek en het thema van een geanimeerd debat in de commissies Landbouw en Omgeving/Milieu. Voor Chris Steenwegen, Vlaams parlementslid voor Groen, moet in zo’n plan ruimte zijn voor de innovatieve landbouwsector, maar zouden ook duidelijke grenzen moeten worden getrokken om het leefmilieu beter te beschermen.
Concentratie en leegstand
“Het plan zou kunnen bepalen hoe groot de veestapel per regio mag zijn om te grote negatieve milieu-effecten te vermijden. Dit brengt me dan weer bij het concept van de milieugebruiksruimte. Er is een bepaald effect op de regio en als dit wordt overschreden, krijgen we problemen met onder meer stikstof.”
Volgens Chris Steenwegen is ‘staldering’, een concept dat in Nederland wordt gebruikt, een van de mogelijkheden. In Nederland wordt met ‘staldering’ de verdere regionale concentratie van vee en verdere leegstand van stallen tegengegaan. Zo mag een veehouder binnen een stalderingsgebied uitsluitend nieuwe ‘hokdierhouderijen’ bouwen, uitbreiden of omschakelen als binnen datzelfde gebied ‘hokdierverblijven’ worden gesaneerd. Sanering kan plaatsvinden door sloop of herbestemming.
In Vlaanderen is het feitelijk onjuist om te stellen dat de veestapel explodeert. “Over ideologische visies kunnen en moeten we debatteren in het parlement, maar over de cijfers valt weinig te discussiëren”, zegt Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V). Onder veestapel vallen 3 soorten dieren: runderen, varkens en kippen. “Voor 2 soorten is de omvang niet groeiend maar dalend. Er waren de voorbije 20 jaren nooit zo weinig runderen en varkens in Vlaanderen als vandaag.”
Schaalgrootte en milieu
Het aantal kippen stijgt wel, maar dat laat volgens Hilde Crevits niet toe om van een groeiende veestapel te spreken.
“Bovendien heeft de landbouwsector onder het voorlopige PAS (Programma Aanpak Stikstof) als enige economische sector een emissieplafond opgelegd gekregen, terwijl andere sectoren nog altijd een groei kunnen realiseren.”
Volgens haar is het ook een misvatting dat schaalvergroting recht evenredig is met de impact op milieu of klimaat.
“Net zoals een nieuwe industriële installatie minder impact zal hebben dan een oude fabriek, zal ook een nieuwe of moderne stal waarin de best beschikbare technieken zijn toegepast, tot minder emissies leiden.”
Maar in plaats van het aanbod te sturen vanuit de overheid, geeft ze er de voorkeur aan om boeren duidelijke keuzes te laten maken, net zoals ruimte voor ondernemen voor andere sectoren wordt gecreëerd.
Resultaten tegen 2025
“Mijn voorkeur gaat uit naar maatregelen die bottom-up worden genomen”, gaat minister Hilde Crevits verder. “Het convenant ‘etherische missies’ is daar een mooi voorbeeld van. Dat loopt tot 2030. De landbouwsector neemt daar zelf het voortouw in om nieuwe maatregelen voor methaanreductie bij rundvee uit te denken en te implementeren. De innovatie die daar wordt gerealiseerd, heeft geleid tot wereldwijde faam, omdat onze voedselstrategie op die dieren zoveel succes heeft voor de methaanreductie. Ik steek ook niet onder stoelen of banken dat wanneer de resultaten er in 2025 niet zijn, we bijkomende maatregelen zullen moeten nemen.”
Het onderwerp ‘staldering’ kwam ook ter sprake in de commissie Omgeving-Milieu. Sinds 2004 is het verplicht om nieuwe varkens- of pluimveestallen ammoniakemissiearm te bouwen. Sindsdien stijgt het aantal varkens en pluimvee dat wordt gehouden in een ammoniakemissiearme stal.
“Voor pluimvee zien we dat de relatieve groei van de emissieverliezen kleiner is dan de groei van het aantal dieren, wat erop duidt dat een groter aantal dieren in emissiearme stallen worden gehouden”, zegt Vlaams minister Zuhal Demir.
Emissiearme stalsystemen
Deze trend wordt ook bij de varkens waargenomen. “Tot 2015, waarna ook het aantal varkens daalde en dus ook de emissieverliezen.”
In 2019 werd 14 % van de varkens gehouden in emissiearme stalsystemen en werd 19 % gehouden in stallen met een wasser die de ammoniak uit de lucht vastlegt in het waswater. Dit betekent dat 33 % van de varkens al wordt gehouden in een ammoniakemissiearme stal.
“Van de belangrijkste pluimveecategorieën is het aandeel in emissiearme stalsystemen gestaag gestegen tot 57 % in 2019.” Een landbouwer die investeert in een ammoniakemissiearme stal kan hiervoor rekenen op steun van het VLIF, Vlaams Investeringsfonds.
Vlaams minister Zuhal Demir laat de deur wel op een kier. “Een principe als ‘staldering’ is een mogelijke maatregel. Ik doe daar nu verder geen uitspraak over. Het definitieve PAS-programma staat volgend jaar op de agenda.”
Leefmilieu en landbouw verzoenen
“We moeten alles goed bekijken, ook in overleg met landbouwminister Hilde Crevits en uiteraard ook met de sector. Het dossier en de thematiek zijn maatschappelijk ook belangrijk en de politiek moet daar antwoorden op hebben. We moeten proberen om leefmilieu en landbouw maximaal te verzoenen”, aldus de positieve boodschap die Vlaams minister Zuhal Demir in de commissie Milieu meegeeft.
