Waterkwaliteit kan volgende stikstofcrisis worden, zeggen milieuverenigingen
De kwaliteit van onze waterlopen loopt zo sterk achter op de Europese normen, dat het een grond kan vormen om economische activiteiten te blokkeren, zoals in met stikstofcrisis. Dat stellen de milieuverenigingen in een reactie op de stroomgebiedbeheerplannen van de Vlaamse regering. Ook de landbouw zal zich moeten aanpassen.
De laatste 10 jaar kwamen er alsmaar minder vervuilende stoffen in de waterlopen terecht. Maar de verbetering van de waterkwaliteit vlakt sterk af. In 2027 moeten beken en rivieren in Europa voldoen aan de Europese waterkwaliteitsnormen. De normen werden al 22 jaar geleden aangekondigd, maar worden vandaag slechts in 1 van 195 waterlopen behaald. Vlaanderen staat er dus niet goed voor, er is te weinig vooruitgang geboekt, er is verandering nodig, de tijd dringt. Daarom schakelen de Vlaamse overheid en haar partners de
Onhaalbare plannen
Tegen 2027 zouden in principe alle waterlopen moeten voldoen, maar dat is niet meer haalbaar. De plannen moeten er wel toe leiden dat voor 8 % van de waterlopen de nodige werken zullen zijn uitgevoerd om tot een goede kwaliteit te komen én dat de fauna en flora weer is hersteld. Voor 25 % bijkomende waterlopen zullen de werken wel al zijn uitgevoerd, maar zal er nog extra tijd nodig zijn voor natuurlijk herstel van de fauna en flora, is te horen bij de Vlaamse Milieumaatschappij.
Vooral in Oost- en West-Vlaanderen ziet het er slecht uit. Verschillende gebieden zijn er rood ingekleurd, wat betekent dat de vereiste toestand er zelfs in 2033 niet zal worden gehaald. "Voor bijna een kwart van onze waterlopen, dat zijn er 43, laat Vlaanderen alle hoop varen. Voor deze waterlopen worden geen specifieke maatregelen meer voorzien en gaat men ervan uit dat de waterkwaliteit ook in 2033 nog slecht zal zijn", stelt de Watercoalitie vast. Het gaat om een groep verenigingen met onder meer Bond Beter Leefmilieu, Natuurpunt en BOS+.
Rol van de landbouw
De verenigingen missen concrete acties en financiering in het plan. "Wat de olifant in de kamer betreft, de onmiskenbare druk van intensieve landbouw op onze waterkwaliteit, blijft het document bij pappen en nathouden: alle ambitie wordt doorgeschoven naar het mestactieplan", stellen ze.
Momenteel is het plan voor de landbouw om strijd tegen de vervuiling van stikstof en fosfor aan te gaan en komt er tegen uiterlijk 1 januari 2023 een juridisch kader dat de erosieproblematiek structureel aanpakt. Dat gaat over de optimalisatie van teelten op gevoelige percelen, teelttechnische maatregelen waar nodig en de aanleg van bufferstroken en kleine landschapselementen. Beheerders zullen , behoudens overmacht, geresponsabiliseerd worden voor schade die het gevolg is van ernstige bodemerosie. Volgens de milieuverenigingen komen we er niet met die plannen.
Nieuwe crisis
Men vreest dan ook dat de waterkwaliteit tot een nieuwe crisis kan leiden, na stikstof. Een gerechtelijke uitspraak zou tot een blokkering van nieuwe economische activiteiten kunnen leiden. Ook Mieke Schauvliege van Groen vreest voor een nieuw arrest, "na het stikstofarrest en nadat Vlaanderen ook al op de vingers werd getikt omwille van de slechte luchtkwaliteit".
"Zonder budget is een versnelling, zelfs van deze magere plannen, totaal onrealistisch", zegt ze. "Een plan zonder middelen en zonder concrete acties, dat is geen beleid, dat is een marketingpraatje. En opnieuw is het precies dat wat minister Demir de Vlamingen serveert."
Met de Blue Deal strijdt Vlaanderen al volop tegen waterschaarste en droogte. En ook veiligheid tegen overstromingen vormt een belangrijk thema. Al deze acties, meer dan 1000, zijn verzameld in de stroomgebiedbeheerplannen 2022-2027.
