Minister Demir haalt eenzijdig uit naar landbouwsector
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) heeft 2 Ministeriële Instructies afgekondigd om het risico op een vergunningsstop maximaal te voorkomen. Vooral de veehouderij blijkt de dupe. Volgens Groene Kring is dit een aanslag op de toekomst van de landbouw.
De laatste ministerraad van de Vlaamse regering op 15 juli eindigde met 219 goedgekeurde voorstellen. Over 1 dossier raakten de ministers het niet eens... het ontwerpdecreet voor de definitieve Programmatorische Aanpak Stikstof (PAS). Minister van Landbouw Brouns (cd&v) hield het been stijf. Hij wilde immers dat de gemaakte afspraken van 10 maart werden nagekomen. Cd&v wil garanties over de timing van een milieueffectenrapport dat een basis moet bieden voor een aantal versoepelingen: soepelere vergunningsregels voor boeren vanaf 2025 en de mogelijkheid om uitstootrechten over te nemen van een ander landbouwbedrijf. Het beloofde milieueffectenrapport (MER) bleek echter nog niet eens te zijn toegewezen aan een adviesbureau. Voor Brouns was het dus duidelijk: geen MER, dus geen goedkeuring van het decreet.
Het leek er in eerste instantie op dat de kabinetten achter de schermen naarstig zouden verder werken aan oplossingen. Dat was buiten de waard gerekend van de minster van Omgeving. Minister Demir riep op maandagavond 17 juli de pers samen om ‘bewarende maatregelen’ aan te kondigen, volgens Demir op vraag van minister-president Jambon. Ze neemt haar verantwoordelijkheid om een vergunningsstop te vermijden. Demir kondigt per onmiddellijk 2 nieuwe Ministeriële Instructies af voor alle vergunningverlenende overheden in Vlaanderen.
Tijdens het persmoment haalde Demir opnieuw sterk sterk uit naar cd&v en zoals we intussen van deze minster gewend zijn ook naar landbouworganisatie Boerenbond.
Drempel van 0,025 % wordt de norm voor veehouderijen
“Ik heb zonet met onmiddellijk ingang 2 Ministeriële Instructies afgekondigd en bezorgd aan alle vergunningverlenende overheden, steden en gemeenten, provinciebesturen, en Vlaamse administraties waarmee we vanaf vandaag, in heel Vlaanderen, een verstrengd beleid en een verstrengde vergunningsdrempel invoeren om een vergunningsstop te voorkomen, maximaal geënt op het stikstofakkoord”, zei minister Demir onomwonden. Ze grijpt eigenhandig in op 4 vlakken.
Vooreerst trekt de minister haar eerdere ministeriële instructie van 2 mei 2021 in. “Wegens het uitblijven van een principiële goedkeuring van het ontwerpdecreet, is deze onvoldoende om nog veel langer zonder definitief stikstofkader verder te handhaven.” Ze wordt vervangen door een aangescherpt kader.
Daarbij wordt vooral de ammoniakuitstoot en dus de veeteelt geviseerd. Demir voert een onvergunbaarheidsdrempel in van 0,025%, een drempel die ook in het stikstofakkoord voorzien was. Bovendien komen alle aanvragen boven de 0,025% niet meer in aanmerking voor een vergunning (waar dat vandaag wel nog het geval is).
Aanvragen met een impact onder de 0,025% kunnen een vergunning bekomen, op voorwaarde dat ze een gunstige passende beoordeling hebben, kunnen aantonen dat hun dierenaantallen op geen enkele manier stijgen en geen extra stikstofneerslag veroorzaken.
Tot nog toe waren tijdelijke verlengingen van vergunningen zonder uitstootverminderingen nog mogelijk tot 2030, maar die mogelijkheid wordt volledig geschrapt. Verlengingen zijn enkel nog mogelijk voor bedrijven die hun uitstoot verminderen zoals in het Stikstofakkoord voorzien, mits hun impact onder de 0,025% is.
Industrie weinig geviseerd
Minister Demir kondigde ook enkele maatregelen af omtrent de NOx-uitstoot, NOx is vooral gelinkt aan de industrie. Daar is de aanpak veel gematigder. Demir: “Deze uitstoot vertoont al een stevige dalende trend die we moeten verderzetten. Toch worden aanvragers conform het Stikstofakkoord 2 voorwaarden opgelegd. Zij mogen de dalende trend niet hypothekeren en ze moeten de zogenaamde ‘Best Beschikbare Technieken’ uitvoeren.”
Aanvragen op elk niveau
Deze instructie zal bovendien niet enkel geldig zijn voor beslissingen op Vlaams niveau, maar duidt de contouren voor élke aanvraag, in élke gemeente, in élke provincie, op élk niveau.
Het departement Omgeving kreeg de opdracht om tegen elke afgeleverde omgevingsvergunning van andere bestuursniveaus in beroep te gaan wanneer de instructie niet gevolgd wordt. De Afdeling Handhaving en de Mestbank van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) krijgt ook de opdracht bestaande vergunningen strikt te handhaven om de uitstoot tot de vergunde proporties te beperken.
Om de stikstofuitstoot en -neerslag in kwetsbare gebieden terug te dringen, zal Demir ook alle vergunningen op Vlaams niveau aanpassen die voor haar aantreden aan veeteeltbedrijven met een te hoge impactscore werden gegeven. De vergunningen van andere niveaus zullen in de loop van de komende weken en maanden bijgesteld worden.
Afbouw varkensstapel met 30 %
Tenslotte draagt Demir via een tweede Ministeriële Instructie de afbouw van de varkensstapel met 30 % tegen 2030 op als een beleidsmatig gewenste ontwikkeling. De afbouw met -30% is deel van het PAS-akkoord, en werd al in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd.
Uitgeperste citroen...
Demir was tijdens het persmoment meedogenloos naar haar coalitiepartner cd&v. Volgens Demir werden er koppelingen gemaakt die niet afgesproken waren. “Cd&v heeft geen toestemming van de Boerenbond om zijn woord te houden”, haalde de minister uit. Er verder over praten heeft volgens haar geen zin meer. “De citroen is uitgeperst.”, klinkt het. Volgens haar is er nochtans geen ruzie in de regering. “Er is duidelijkheid. Al deze maatregelen zijn nodig om totale chaos te voorkomen. Het is niet mijn voorkeurscenario. Ik doe dit niet om iemand een hak te zetten, maar bij gebrek aan alternatief.”.
Zelf zegt de minister geen garanties te kunnen bieden dat alle vergunningn nu verleend kunnen worden. “Het zwaard van Damocles blijft boven Vlaanderen hangen zolang er geen sluitend juridisch robuust decreet goedgekeurd is. Maar, deze maatregelen zorgen er evenwel voor dat het zwaard een stuk steviger hangt. Meer werd Vlaanderen door één partij niet gegund”, besloot de minister.
Wil Demir wel perspectief voor jonge boeren?
Groene Kring, de organisatie van jonge land- en tuinbouwers in Vlaanderen, spreekt in een eerste reactie over een aanslag op de toekomst van de landbouw en vraagt zich af of Demir eigenlijk wel perspectief wil voor jonge boeren?
Volgens Groene Kring is het niet verlengen van vergunningen met een impactscore hoger dan 0,025% niet minder dan een aanslag op de familiale landbouw in Vlaanderen. Zonder vergunning kan je niet aan landbouw doen en niemand zal nog in een sector stappen waar geen vergunningen verleend worden. De toekomst van de Vlaamse landbouw staat zo op de helling.
“Blijkbaar telt de toekomst van de landbouw niet voor minister Demir. Jonge boeren vragen al 2 jaar perspectief en zekerheid. Het tegenovergestelde gebeurt. Minister Demir gaat vergunningen niet verlengen en zo familiale bedrijven hun toekomst afnemen”, zegt Bram Van Hecke, nationaal voorzitter van Groene Kring.
Groene Kring ziet het omgekeerde gebeuren van wat nodig was. De stikstof verminderen en daarbij perspectief aan jonge boeren geven, is weldegelijk mogelijk, maar daarvoor is goed en evenwichtig beleid nodig. In de plaats daarvan heeft minister Demir nu besloten om de land- en tuinbouwsector; en daarmee de voedselzekerheid in Vlaanderen, op te doeken. Groene Kring verzet zich tegen zowel de manier van werken als de inhoud van de maatregelen.
“Wij zullen voor de toekomst van de landbouw blijven vechten, welke wereldvreemde maatregelen ministers ook nemen”, zegt Maarten Moermans, nationaal ondervoorzitter van Groene Kring. “Wij laten ons de nek niet zomaar omwringen.” vult hij nog aan.
Intriest schouwspel
De demarche van minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA), die het vergunningenbeleid via ministeriële instructies verstrengt bij gebrek aan akkoord over het stikstofdecreet, noemt fractieleidster Mieke Schauvliege (Groen) een ‘intriest schouwspel’.
Schauvliege vraagt opnieuw dat het parlement op 19 juli plenair samenkomt om de ontwikkelingen te bespreken. Ze vroeg dat al naar aanleiding van de mislukte onderhandelingen van 15 juli, maar die vraag werd op 17 juli door het Uitgebreid Bureau van het parlement afgewezen.
Het is voor Schauvliege echter ondenkbaar dat minister Demir deze demarche uitvoert zonder dat het parlement hierover vragen kan stellen. “Wij dringen opnieuw aan op een extra plenaire vergadering om tijdens een actuadebat uitleg te krijgen van álle ministers bij dit ongezien en intriest schouwspel”, zegt ze. “Bovendien moet de minister de maatregelen die ze in de pers aankondigt ook toelichten in het parlement. We rekenen erop dat we alle ministers op 19 juli in het halfrond zien.”
