Ineos krijgt dan toch (voorwaardelijke) vergunning
De ethaankraker van Ineos in de Antwerpse haven heeft zoals verwacht een voorwaardelijke nieuwe omgevingsvergunning gekregen van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA). De verbazing is groot bij de minderheidspartijen en bij heel wat advocaten en juristen. Ngo’s bekijken alvast juridische stappen.
Op 5 januari kreeg Project One van Inos een 'deels voorwaardelijk gunstig' advies van het departement Omgeving. In het rapport stond dat "de hinder en de effecten op mens en milieu en de risico's voor de externe veiligheid, veroorzaakt door het aangevraagde project, mits naleving van de vergunningsvoorwaarden tot een aanvaardbaar niveau kunnen worden beperkt".
Vanuit Nederland werd afgelopen zomer beroep aangetekend tegen de vergunning van het Antwerpse project. Daarop vernietigde de Raad voor Vergunningsbetwistingen de vergunning, omdat er niet kon worden aangetoond waarom de stikstofdepositie van de kraker niet schadelijk zou zijn voor natuurgebied Brabantse Wal. De Vlaamse regering had daarna een termijn van 6 maanden om een nieuwe beslissing te nemen, op basis van meer gedetailleerde informatie over de stikstofdepositie.
Voorwaardelijke vergunning
Dat leidt nu tot een nieuwe voorwaardelijke vergunning, aldus een persbericht van het kabinet Demir op zondagavond 7 januari. “Op basis van het voorliggende dossier, de passende beoordeling en de voorwaardelijk gunstige adviezen leveren we deze omgevingsvergunning af. Het spreekt voor zich dat het beter was een stikstofdecreet te hebben alvorens deze vergunningsbeslissing te nemen, omdat zo de rechtszekerheid nog meer gegarandeerd zou zijn. Door de politieke spelletjes en vertragingsmaneuvers van de oppositie is dat op dit moment niet mogelijk, dus roeien we met de riemen de we nu hebben”, klinkt het bij Demir.
Als voorwaarde geldt onder meer dat Ineos de installatie binnen de 10 jaar na de start klimaatneutraal moet maken, voor zover de technieken en de infrastructuur op dat moment beschikbaar zijn. Het bedrijf moet daarnaast tweejaarlijks rapporteren over de evolutie van de technische haalbaarheid en de mogelijke implementatie ervan.
Als lozingsnorm voor het bemalingswater wordt voor PFOS, PFO en andere PFAS het maximum opgelegd van 0,1 μg/l per stof.
Met de verlening van een omgevingsvergunning voor Project One is de weg open voor de bouw en exploitatie van de meest duurzame ethaankraker van Europa, reageert het bedrijf. "Deze beslissing brengt eindelijk duidelijkheid voor alle betrokken medewerkers en onderaannemers van Ineos Olefins Belgium, en geeft hoop aan andere bedrijven in Vlaanderen met dergelijke projecten."
Vergunning op bestelling volgens Groen
Volgens Vlaams parlementslid Mieke Schauvliege (Groen) hebben de dreigementen van Jim Ratcliffe – de topman van Ineos – dus gewerkt. “De Vlaamse regering levert een vergunning af op bestelling en danst naar de pijpen van een ongeduldige miljardair.
Volgens de oppositiepartij is dit allesbehalve een klimaatneutraal project. "Door dit project zal er nog altijd massaal geboord worden naar schaliegas. Er zullen nog altijd massaal wegwerpplastics geproduceerd worden. Kiezen voor een vervuilende industrie uit het verleden in plaats van te investeren in de toekomst is bijzonder slecht nieuws voor Vlaanderen en voor Antwerpen. Het verergert de klimaatcrisis en zorgt bovendien voor veel gezondheidsproblemen voor de omwonenden."
Groen is ook niet te spreken over de gang van zaken. "Er wordt hier een onwettige vergunning afgeleverd, want er is geen sluitend decreet. De eis van Ratcliffe was dat tegen 8 januari de werken terug konden opgestart worden. Op de vooravond ervan levert Demir een voorlopige vergunning af. Dit is hallucinant", aldus Mieke Schauvliege in een verklaring.
Juridische stappen
Een coalitie van ngo's – Climaxi – bekijkt alvast hoe ze verder juridische stappen kunnen nemen tegen de ethaankraker van Ineos. Zowel de spoedprocedure als de gewone procedure om beroep aan te tekenen, liggen op tafel.
In het verleden maakte Climaxi ook al deel uit van een coalitie die naar de rechter stapte tegen de kraker. In die groep zaten toen Grootouders voor het Klimaat, Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en de Nederlandse milieuvereniging De Steltkluut. Daarnaast ook nog: ClientEarth, Klimaatzaak, Fairfin, BOS+, Recycling Netwerk Benelux, WWF, Zero Waste Europe, Gallifrey Foundation en Plastic Soup Foundation.
"De gewone procedure zou een uitspraak opleveren over plus minus een jaar", klinkt het bij Climaxi. "De spoedprocedure zou slechts enkele maanden in beslag nemen. Er is nu ongeveer een maand de tijd voor ons om in beroep te gaan tegen de vergunning."
De organisaties stellen dat de ethaankraker over 10 jaar helemaal niet klimaatneutraal kan zijn. Bovendien is het volgens hen niet duidelijk of er wel voldoende waterstof zal zijn voor de installatie van Ineos om ze op termijn 'groen' te laten draaien. En daarnaast zou de belofte om koolstof op te vangen een ‘valse manier’ zijn om CO2-neutraal te worden. "We vragen ons af wat men gaat doen als Ineos over 10 jaar niet aan alle voorwaarden blijkt te voldoen, de installatie terug afbreken?"
Veel vragen
Ook op sociale media, X en LinkedIn blijven de reacties niet uit.
Voor advocaat Stijn Verbist, onder meer actief in het Turnhouts Vennengebied, heeft de Antwerpse haven intussen het statuut van het Vaticaan: een onafhankelijke staat sui generis. “De Antwerpse Haven geniet immuniteit. De regels die voor de gewone Vlaams ondernemer, landbouwer, investeerder, ontwikkelaar gelden, gelden er niet. En ik wil zeker het belang van de Antwerpse haven onderschrijven (waar overigens ook de meeste ondernemers het moeten stellen met de regels die gelden voor de gewone Vlaming) maar Vlaanderen is meer dan Antwerpen en Antwerpen is meer dan enkele bedrijven in de haven.”
Ook volgens advocaat Fernand Keuleneer, die het stikstofdossier van heel nabij volgt, danst de regering naar de pijpen van 1 bedrijf. “Volgens diverse artikels zijn allerhande stukken aan het vergunningsdossier van Ineos toegevoegd, zelfs in laatste instantie. Dit is zonder wettelijke basis, want er is geen Ineos-decreet.” Hij stelt dat het nieuwe advies van ANB voor de ethaankraker onwettig is.
“Manifest en doelbewust is het decreet inzake de Omgevingsvergunning niet nageleefd”, meent ook professor Milieurecht De Ketelaere. “Wetens en willens. Met 6 van de 9 ministers in de Vlaamse regering die, althans van opleiding, jurist zijn. Faut le faire.”
