Bovendien is munt gemakkelijk te kweken en is het een sterke groeier waarvan de blaadjes bijna jaarrond te oogsten zijn. Munt is makkelijk te herkennen aan zijn typische geur en de vierkante stengels. Moeilijker is het om de vele tientallen soorten en hun onderlinge kruisingen te herkennen, ook al omdat soorten vaak meerdere namen hebben. Gelukkig is dat niet altijd nodig. Wie een lekkere mojito of muntthee wil maken zal wel op zoek moeten gaan naar de juiste muntsoort. In de handel zijn een tiental soorten courant verkrijgbaar wat de keuze al wat gemakkelijker maakt. We zetten dit smaakmakend kruid en zijn vele varianten dan ook graag wat uitgebreider aan u voor.
Historisch
Munt wordt al sinds de oudheid gekweekt om zijn geneeskrachtige eigenschappen. In het oude Egypte werd het 3.000 jaar geleden al meegegeven als grafgift. De Romeinen gebruikten munt vanwege de schone, verfrissende geur in baden en parfums en namen het kruid mee op hun veroveringstochten doorheen Europa waar het al snel overal ingeburgerd geraakte. “Die reuck van munten maeckt den menschen vrolick ende blyde” zeiden onze voorouders. Later werd het kruid door de pioniers meegenomen naar Amerika en vandaag de dag is het een van de populairste kruiden in de wereld.
Botanisch
Munt (Mentha) is een geslacht van winterharde vaste planten uit de grote familie van de lipbloemen (Lamiaceae), een familie die heel wat gerenommeerde keukenkruiden herbergt zoals citroenmelisse, salie, tijm, bonenkruid en rozemarijn. De meeste muntsoorten zijn sterk aromatisch en zijn makkelijk te herkennen aan hun vierkante stengel met daaraan de tegenoverstaande, eivormige blaadjes en de krachtig groeiende wortelstokken waardoor munt wel eens kan gaan woekeren in de tuin. In de late zomer verschijnen de kleine, in schijnkransen staande violette bloempjes. Er zijn meer dan 600 verschillende soorten, kruisingen en hybriden op de markt. Pepermunt is de meest gekende, het is een kruising tussen twee wilde soorten, en heeft veel cultivars. De vele andere muntsoorten hebben nagenoeg dezelfde eigenschappen maar de geur en de smaak kunnen nogal uiteenlopen van flets tot scherpfris en van zacht tot sterk smakend.
Munt in de tuin
Munt is een kruid dat van koele, vochtige plaatsen houdt en het best gedijt op een plek in de halfschaduw. Het kan ook in de volle zon groeien (de smaak is dan het meest uitgesproken) en zelfs in de volle schaduw. Op te droge grond is munt gevoelig voor schimmelziekten als roest en meeldauw. Munt groeit verder best op een goed doorlatende lichte, tot halfzware, met kalk verrijkte grond. Munt groeit ook goed in potten en wordt zelfs vaak geteeld in ingegraven potten om woekeren te voorkomen.
Om de drie jaar kan je best de plant opdelven en scheuren om ze op een andere plaats weer uit te planten. Dit is meteen ook de makkelijkste manier om de plant te vermeerderen (gewoon een scheutje met een stukje wortelstok in het vroege na- of voorjaar planten, 5 cm diep, in met compost verrijkte en bekalkte grond).
Zaaien lukt ook maar het best is gekocht zaad te kopen omdat bij zelf geoogst zaad de soortechtheid vaak verloren gaat. Oogsten kan naar believen gedurende het hele groeiseizoen. De smaak is echter op zijn best als de blaadjes (zeker wanner u die wil gebruiken om te drogen) geplukt worden voor de plant gaat bloeien. Om steeds over frisse, jonge blaadjes met een maximum aan smaak te beschikken kan je de plant in juli, dus voor de bloei terugknippen, waarna ze opnieuw zal uitlopen en frisse, verse blaadjes zal ontwikkelen.
De verschillende muntsoorten
Er zijn heel veel muntsoorten en -variëteiten in omloop. Om zeker te zijn van de soort kan je best van de verschillende soorten een plantje kopen en ze nadien zelf gaan vermeerderen.
Groene munt of aarmunt (Mentha spicata) is in onze streken de meest voorkomende muntsoort. De blaadjes zijn heldergroen, lichtgerimpeld en hebben een puntig gekartelde bladrand. De plant wordt 45 tot 80 cm hoog en is zoals alle muntsoorten, met dank aan de ondergrondse wortelstokken, onbeperkt van omvang. De plant bloeit in de zomer met witte of lichtpaarse bloemen. In het Engels heet deze plant spearmint en de smaakstoffen worden vaak gebruikt om kauwgum op smaak te brengen. Verder is het een populair keukenkruid.
Mentha spicata var. crispa is met de vorige soort te vergelijken, maar heeft een felgroen, gekroesd blad.
Mentha spicata ‘Marrocon’ is een wat minder hoog groeiende selectie met een scherpe muntsmaak die vooral in Marokko wordt geteeld voor het maken van de gekende muntthee. Dit is ook de meest geschikte muntsoort voor het bereiden van een lekkere mojito. Deze soort is ook bij ons winterhard.
Appelmunt of witte munt (Mentha suaveolens): De zittende blaadjes van deze muntsoort zijn eirond en licht gerimpeld met een wat hartvormige voet. Aan de onderkant is het begroeid met donzige haartjes. De bloempjes zijn lichtlila tot wit van kleur en de plant wordt 50 tot 100 cm hoog. De smaak is uitgesproken fris en fruitig waardoor de blaadjes goed bruikbaar zijn in frisse voorjaars- en zomersalades.
Ananasmunt (Mentha suaveolens ‘Variegata’) is een mooie bladplant met een mooi bont, groenwit, donzig blad. Een goede tuinplant die wat later op het seizoen aan zijn geweldige groei begint. De takken gaan vaak doorhangen waardoor hij prima toe te passen is in hangmanden. Het heeft dezelfde culinair eigenschappen als voorgaande.
Pepermunt (Mentha x piperita): Pepermunt is een violet bloeiende hybride die ontstond uit een kruising tussen groene- en watermunt. De lancetvormige, gezaagde blaadjes zijn 5 tot 87 cm lang en 1,5 tot 2 cm breed, hoewel er ook een vorm bestaat met een kleiner, gekroesd blad. De plant wordt 30 tot 90 cm hoog. Deze soort wordt vaak gebruikt omwille van zijn medicinale eigenschappen. Hij is zeer rijk aan menthol waardoor zijn smaak te uitgesproken is voor gebruik in de keuken behalve in combinatie met zoete gerechten.
Eau-de-colognemunt (M. x piperita citrata) een selectie met grote, getande, ovale, donkergroene bladeren. Een snelle groeier die 40 tot 80 cm hoog wordt. De geur wordt omschreven als een mengeling van citrus, bergamot en lavendel. Spaarzaam te gebruiken in de keuken maar heerlijk fris in het badwater.
G.B.
