Vaak wordt de boomgaard of fruittuin op gebied van bemesting stiefmoederlijk behandeld. Nochtans kunnen we door een gerichte bemesting niet alleen meer en grotere vruchten plukken, de vruchten zullen ook minder onderhevig zijn aan ziekten en bovendien langer bewaren.
Voedingselementen in fruittuin
Stikstof (N): Als voedingselement voor de plant in het algemeen zorgt stikstof voor de groei van alle groene plantendelen, is het zeer belangrijk voor de vorming van de plantaardige eiwitten en als bouwsteen van het bladgroen speelt stikstof ook een belangrijke rol in de energievoorziening van de plant. Stikstof is als het ware de motor van de plant. Bij gebrek aan deze belangrijke voedingsstof vormen fruitbomen maar weinig of geen nieuwe loten en de bladeren hebben een ongezond groene kleur. Ook een teveel aan stikstof is nadelig voor de plant. De planten gaan dan te fors groeien en zijn veel gevoeliger voor ziekten. Doordat de plant dan heel veel energie steekt in zijn groei, zijn er slechts weinig vruchten die dan ook nog eens slecht te bewaren zijn. Wanneer te laat in het seizoen (na half augustus) nog stikstof wordt toegediend, blijft de plant te lang in zijn groeifase, waardoor het hout onvoldoende afrijpt en de kans op vorstschade toeneemt.
Fosfor (P): Algemeen kan gesteld worden dat het voedingselement fosfor de wortelvorming, zeker bij jonge planten, stimuleert, instaat voor het energietransport binnen de plant en zorgt voor de bloei en afrijping van het hout. Naar fruitbomen vertaald, betekent dit dat fosfor zorgt voor een rijke bloei en vruchtbaarheid van fruitbomen en bessenstruiken. Waar stikstof zorgt voor de vegetatieve groei, zorgt fosfor voor de generatieve (voortplanting) groei en dus is een evenwichtige dosering van beide meststoffen van groot belang.
Kalium (K): Dit element is in tegenstelling tot bovengenoemde mineralen geen bouwstof van de plant, maar het zorgt door zijn aanwezigheid in het celvocht voor de stevigheid van de plant. Bij fruitgewassen zorgt voldoende kalium voor een hogere resistentie tegen ziekten en verlengt het de houdbaarheid van de vruchten. Een gebrek aan dit mineraal zorgt voor verzwakt weefsel en groeiremming. Ook het bruin worden en verdrogen van de bladranden kunnen een gevolg zijn van kaliumgebrek. Te veel kalium in de grond blokkeert dan weer de opname van calcium en magnesium.
Calcium (Ca) of kalk: Kalk speelt een belangrijke rol bij de celdeling en de stabilisering van de celwanden. Een gebrek aan calcium in de vruchten zorgt bij gevoelige soorten voor voor stip (bruine kurkplekjes net onder de schil). Ook het bruin worden van het vruchtvlees en vroegtijdige rijpheid bij appels kunnen het gevolg zijn van een calciumgebrek. In de beroepsteelt worden tijdens het bladstadium van de plant specifieke calciumbespuitingen uitgevoerd. In de hobbyteelt kunnen we ons beperken tot een jaarlijkse kalkbeurt in het voorjaar, die tevens de zuurtegraad van de bodem op peil houdt. Overdrijf echter niet met het geven van kalk omdat de meeste fruitbomen best groeien in een lichtzure (pH 6-6,5) bodem.
Magnesium (Mg): Dit is een belangrijk bestanddeel van het bladgroen en dus onmisbaar voor de fotosynthese en de groei van de plant. Magnesiumgebrek uit zich door het bleker worden van het bladmoes terwijl de nerven donkergroen blijven.
Hoe vaak en hoeveel bemesten?
Fruit, of het nu bessenstruiken, spillen, half- of hoogstammen zijn, is een meerjarige teelt, meestal van houtige gewassen. Kenmerkend voor meerjarige, houtige gewassen is dat ze na enkele jaren een goed uitgegroeid wortelgestel ontwikkelen dat vrij diep in de bodem op zoek kan gaan naar de geschikte voedingsstoffen. Een goede bodemvoorbereiding (mengen met voldoende verteerd compost en de de plantkuil voldoende groot maken) bij de aanplant is dus zeer belangrijk.
Bij een jonge aanplant wordt de boomspiegel (dit is de bodem onder de kruin) best vrijgehouden van enige begroeiing om ervoor te zorgen dat alle voedingsstoffen ter beschikking zijn van de jonge, nog weinig ontwikkelde wortels. Deze onbegroeide boomspiegel wordt best met mulchmateriaal (compost, bladeren, houtsnippers, grasmaaisel,...) afgedekt om uitdroging van de grond te voorkomen. Door compostering van dit mulchmateriaal komen al heel wat mineralen op een evenwichtige manier ter beschikking van de plant. Wanneer de planten veel en regelmatig vruchten voortbrengen, voldoende nieuwe loten ontwikkelen en ieder jaar opnieuw voldoende bloesemknoppen vormen, is er weinig reden om extra meststof toe te dienen. Wie toch extra opbrengst wil door toediening van bijkomende meststoffen kan best in de handel samengestelde meststoffen kopen specifiek samengesteld voor fruitgewassen. Deze meststoffen bevatten vaak een vrij lage dosis stikstof en fosfor, een hogere dosis kalium en nog wat extra magnesium. Precies wat fruitbomen verlangen voor een goed evenwicht tussen groei en opbrengst.
Wanneer er een vermoeden is dat de mineralen in de bodem niet in evenwicht zijn (veel groei en weinig vruchten, kleine slecht bewarende vruchten, stip, enz.) kan er beter een bodemonderzoek uitgevoerd worden op een bodemstaal uit de fruittuin. Men kan dit staal zelf nemen, neem hiervoor grond op verschillende plaatsen van het perceel tot op 30 cm diepte, en breng dit binnen in een tuincentrum. Op basis van de resultaten kan dan gericht bemest worden.
GB
