De coöperatie, Inero cvba, zal gezuiverd afvalwater van Ardo, een groenteverwerkend bedrijf, ter beschikking stellen aan landbouwers voor irrigatie. Inero cvba werd op 22 augustus 2017 bij notariële akte opgericht. Voor de naam zocht men inspiratie in de Griekse taal: ‘nero’ is het woord ‘water’ in het Grieks. De ‘I’ verwijst naar 'irrigatie'. Water voor irrigatie, daar gaat het dus over. Op 14 september 2017 werden alle 49 landbouwers uit Ardooie vennoot van Inero cvba door zich in te schrijven in het aandelenregister. Dit werd plechtig gevierd door een feestelijke inhuldiging van de coöperatie.
Het project kadert in het Interreg Vlaanderen-Nederland project F2AGRI of 'effluent to agriculture'. Hiervoor wordt Europese en provinciale steun ontvangen. Partners aan Vlaamse zijde die het project uitvoeren, zijn Ardo, Inagro en het Vlaams Kenniscentrum Water (Vlakwa/VITO).
Minister van Landbouw, Joke Schauvliege, was dan ook aanwezig om het belang van water in de landbouw te benadrukken: “Water is één van de grootste uitdagingen waar we in Vlaanderen voor staan, maar ook in gans de wereld. Dergelijke projecten vragen veel tijd en energie, maar ik denk dat het op die manier is dat we heel concreet oplossingen moeten zoeken voor de uitdagingen die voor ons liggen, zoals de extreme droogte in de zomer. Het teveel aan water, daar hebben we al meermaals mee te maken gehad en daar is al veel beleid rond op alle niveaus. Te weinig water is redelijk nieuw. De waterschaarste heeft onze landbouw en ons ecosysteem ook echt getroffen. De economische impact is nog altijd groot en reëel. Dat is dan ook de reden waarom ik aan de Vlaamse regering de erkenning van de droogte als landbouwramp zal voorstellen, zodat we de schade ook kunnen vergoeden.”
Ze gaf aan zeer tevreden te zijn met het pionierswerk. “Jullie zijn op het terrein heel concreet gaan samenwerken en hebben het heft in eigen handen genomen. F2AGRI of 'effluent to agriculture' is een voorbeeld van de manier waarop we te werk zullen moeten gaan: gebiedsgericht en op maat aanpakken. Het is een mooi voorbeeld van hoe we spaarzaam om kunnen gaan met water, om de waterschaarste niet nog meer in de hand te werken.”
Water in West-Vlaanderen
West-Vlaams gedeputeerde voor landbouw en integraal waterbeleid, Bart Naeyaert, vertelt waarom het project zo belangrijk is: “We zitten in het midden van West-Vlaanderen, en ook in het midden van de groentestreek. 63 % van de groente in open lucht van Vlaanderen ligt in West-Vlaanderen. Uiteindelijk leidt dit voor een belangrijk stuk tot een omzet van 1,6 miljard aan export van verwerkte groenten over de hele wereld, onder andere door Ardo. Onder andere landbouwgrond, mechanisatie en arbeid zijn belangrijk in de landbouw. Men mag echter het belang van water niet vergeten: meer dan 90 % van uw groente bestaat immers uit water.
Dat water komt natuurlijk van regen, maar ook uit eigen putten. We hebben 3.600 km beken in West-Vlaanderen, waar men ook water uit kan halen als je er dicht bij zit. In het verleden zijn er ook waterspaarbekkens aangelegd, om in eerste instantie het teveel aan water te stockeren, zodat woningen niet onderlopen. Maar het zijn ook waterspaarbekkens voor landbouwers. Nu we ook geconfronteerd werden met waterschaarste deze zomer stel je je vragen: wie geef je water, waar verbied je water te nemen,... Je moet goed inschatten wat je doet en welke invloed dat heeft op grote economische belangen zoals in de land- en tuinbouw.
En één van de nieuwe dingen waar we hier mee geconfronteerd worden, is dat we samen met de verwerking gaan zoeken hoe het vele water dat in een fabriek wordt gebruikt, gaan gebruiken samen met de landbouwers om akkers te gaan irrigeren. Dat is geen evidente opdracht want je hebt veel partners en een grote oppervlakte. Het was al een tijdje aan de gang voordat we aan dit project zijn gekomen. Er bestaan al enkele hydrantennetwerken, en zodoende kwam in 2011 de vraag van Ardo aan onder andere Vlakwa en Inagro om na te gaan of zoiets ook haalbaar is in Vlaanderen. Uiteindelijk is er een project ingediend dat van start is gegaan vanaf september 2016.”
Gezuiverd effluent voor vennoten
Hoe het vroeger was, zal nu veranderen. En dat het kan, bewees ook duurzaamheidsmanager van de Nederlandse brouwerij Bavaria, Marthijn Junggeburth, die ook deel uitmaakt van het Interreg-project F2AGRI. De brouwerij Bavaria slaagde erin om een gelijkaardig irrigatieproject uit te bouwen in Noord-Brabant. Meer informatie over het Nederlands project ‘Boer Bier Water’ lees je op www.boerbierwater.nl
Ardo draagt dan weer zijn steentje bij door het gezuiverd afvalwater niet meer te laten terechtkomen in de beek, maar het beschikbaar te stellen voor Inero cvba. Het groenteverwerkend bedrijf zal daarom in het najaar een bufferbekken van 150.000 m³, een pomphuis en een ondergronds hogedrukleidingnetwerk aanleggen rondom het bedrijf. Het irrigatienetwerk, dat uit 32 km ondergrondse leidingen zal bestaan, zal onder hoge druk in verschillende lussen kunnen opereren. Op die manier kunnen 10 percelen op dezelfde moment worden beregend. Het enige wat de landbouwer moet doen, is de haspel aansluiten op een afnamepunt om te kunnen irrigeren.
Vooraf werden verschillende informele vergaderingen met Ardo georganiseerd, zodat de landbouwers weten wat ze kunnen verwachten. Het is de bedoeling dat enkel leden van de coöperatie water kunnen afnemen, en zij konden dan ook kiezen waar de aftakpunten liggen. Uiteindelijk zijn 49 landbouwers vennoot geworden, en zullen 147 afnamepunten aangelegd worden over een landbouwareaal van 503 ha.
Tijdens de viering werd ook duidelijk dat dit alles zeer goedkoop kan voor de landbouwer. Inero cvba zal daarom toezien op een correcte waterverdeling en waterprijs. De prijs per kubieke meter water zal jaarlijks worden begroot om kostenneutraal te zijn: de inkomsten voor het geleverde water moeten de uitgaven voor elektriciteit en onderhoud dekken.
Tevreden landbouwer
Voorzitter van Inero en landbouwer Marc Vandeputte is alvast overtuigd van het nut van de nieuwe coöperatie: “Wij als landbouwers zijn er ook van overtuigd dat het klimaat aan het veranderen is. We krijgen meer en meer extremen, zowel droogtes als overvloedige regenval. Aan de regen kunnen we niet veel doen, maar aan de droogtes kunnen we wel iets doen door te beregenen. Dit jaar hadden we dan het probleem dat we geen water hadden om te beregenen. Dat probleem proberen we op te lossen met Inero.”
“Door het afvalwater van Ardo te hergebruiken komen we tot een win-winsituatie. Ardo is zijn water kwijt en moet het niet meer lozen, en wij zijn minder afhankelijk van het weer. Droogtes gaan dan ook minder impact hebben op onze productie, wat ons financieel sterker maakt naar de toekomst toe. Het probleem van aanvoer van water op tank voor percelen die wat verder liggen van onze waterput wordt dan ook verleden tijd.”
Niet zonder slag of stoot
Als men pionierswerk doet, gebeurt het dat men moeilijkheden tegenkomt. Het grootste struikelblok in dit project was het bepalen van het juiste wettelijke kader. Het was onduidelijk welk statuut gezuiverd afvalwater had. Uiteindelijk wordt het gezuiverd afvalwater beschouwd als meststof, omdat er nog restconcentraties fosfor in zitten.
Het project draagt bij aan de doelstelling van de minister voor landbouw, Joke Schauvliege, om de landbouw meer veerkrachtig te maken tegen klimaatsverandering. Er wordt dan ook gehoopt dat het project een inspiratiebron is en dat het een aanleiding geeft om een breed wetgevend kader te scheppen, zodat er nog veel waterhergebruikprojecten mogen volgen.
M.V.
