Pool wordt nieuwe Eurocommissaris landbouw

Wojciechowski is momenteel lid van de Europese Rekenkamer. De Europese Rekenkamer controleert de begroting van de Europese Unie. Wojciechowski is lid van de partij ‘Prawo i Sprawiedliwosc (Recht en Rechtvaardigheid, red.), een partij die zichzelf als rechts-conservatief omschrijft en ook wel populistisch genoemd wordt vanwege haar nadruk op zware straffen voor criminelen, en anti-immigratieretoriek. Europees is de partij onderdeel van de Europese Conservatieven en Hervormers - dat Eurosceptisch is en ook onder meer de N-VA en het Duitse AfD omvat.

Wojciechowski studeerde recht aan de Universiteit van Lodz. Daarna werkte hij lange tijd in het rechtssysteem, onder meer als rechter. In die hoedanigheid maakte Wolciechowski de grote omslag mee van een autoritair, communistisch systeem naar een liberale democratie. In 2001 besliste hij kandidaat te zijn voor het Europees Parlement, in eerste instantie namens een meer gematigde partij. Als lid van het Europees Parlement was Wojciechowski enkele malen vice-voorzitter van het landbouwcomité. Hij hield zich ook nadrukkelijk bezig met de relaties tussen de EU en voormalige staten van de Sovjet-Unie, zoals Oezbekistan en Kazachstan.

Landbouwland Polen

Polen wilde deze legislatuur graag de landbouwportefeuille. Het land is dan ook een belangrijke producent van landbouwproducten en één van de grootste ontvangers van landbouwsubsidies. De fruitsector groeide zo snel dat Nederlandse en Belgische fruittelersorganisaties hebben opgeroepen de subsidiekraan richting de Poolse fruitteelt dicht te draaien. Polen heeft bovendien een groot belang bij een meer gelijke verdeling van landbouwsubsidies over de ‘oude’, vooral West-Europese EU-lidstaten en de Oost-Europese landen, die er sinds 2004 bij zijn gekomen. Binnen het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) kan dit worden geregeld.

Aanvankelijk schoof Polen een andere kandidaat naar voren voor de Europese Commissie, namelijk Krzysztof Szczerski, de stafchef van de Poolse regering. Szczerski trok zijn kandidatuur in toen duidelijk werd dat Polen niet de post Infrastructuur krijgt. Volgens Szczerski is de landbouw voor Polen met haar uitgebreide platteland en het nieuwe GLB zo belangrijk dat een Pool met duidelijke landbouwexpertise de portefeuille oppakt.

Wojciechowski is momenteel onderwerp van een onderzoek naar fraude met reisdeclaraties. Zelf heeft de politicus gezegd dat hij ruim 11.000 euro heeft teruggestort toen hij erop gewezen werd dat de terug geclaimde reiskosten niet waren voorzien van bonnetjes.

Hogan op handel

Woljciechowski vervangt Hogan, die nu handel gaat doen. Hogan zei eerder graag op te gaan voor nog een termijn als Eurocommissaris voor landbouw, maar heeft zich volgens Brusselse bronnen al maandenlang de facto gekandideerd voor de handelsportefeuille. Hogan kwam als boerenzoon uit het hart van Ierland in november 2014 op de post landbouw. Hogan is afkomstig van een meer gematigde partij, het liberaal-conservatieve Fine Gael. Als landbouwcommissaris zette Hogan in op vergroening en simplificatie van het GLB, het verbeteren van de positie van de onderhandelingspositie van boeren in de voedingsketen en het versterken van handelsbanden wereldwijd.

Wat het laatste betreft pleitte Hogan voor een handelsakkoord met het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur, hoewel dit volgens critici ten koste gaat van met name de vleessector in de EU. Hogan zal vermoedelijk de onderhandelingen over de ‘Brexit’ gaan leiden. Met de gevoeligheden van de landbouw is Hogan alvast bekend.

Green Deal

De aanstellingen zijn gepresenteerd door de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, die in november het stokje over neemt van Jean-Claude Juncker. De Duitse zal met acht vicevoorzitters werken, met als belangrijkste de Nederlander Frans Timmermans, die ‘eerste vice-voorzitter’ wordt en een Europese ‘Green Deal’ voor elkaar moet boksen. Hierbij wordt de sociaal-democraat geflankeerd door Diederik Samsom. Samsom, kernfysicus, was eerder parlementair fractieleider van de sociaal-democraten in Nederland en - toch geen onbelangrijk gegeven - campagneleider van Greenpeace.

De EU moet volgens Von der Leyen in 2050 ‘klimaatneutraal’ zijn. De meeste lidstaten zijn daarmee akkoord, maar uitgerekend Polen en Hongarije zijn vooralsnog fel tegen. Timmermans zei in een interview over zijn portefeuille dat de landbouw al goed op weg is te verduurzamen. Volgens hem is de uitdaging groot, en kan de landbouw bij het nemen van maatregelen niet volledig worden ontzien.

Aanpassing mededingingsrecht?

De Deense Margrethe Vestager wordt verder aangeduid voor digitale zaken, maar zal verrassend genoeg ook haar bevoegdheid Mededinging houden. In dat kader is het interessant te zien of de Deense haar blik zal werpen op initiatieven om het mededingingsrecht aan te passen, zodat ze niet alleen lage prijzen en innovatie voor de consument nastreeft.

Von der Leyen wil beleid maken “als antwoord op de verandering van klimaat, technologie en demografie die onze samenlevingen en manier van leven transformeren”.Von der Leyen wil dat in alle managementlagen van de Commissie straks evenveel mannen als vrouwen actief zijn. Elke lidstaat mag 1 Eurocommissaris Het aantal vrouwen in de Commissie zelf bedraagt 13 van de straks 27 overblijvende EU-lidstaten. Omdat de Britten vertrekken uit de EU, krijgen zij geen Eurocommissaris.

Jan Cees Bron