Aardappelrassen: een tipje van de sluier, kies wijs!

E en voorbereid boer is er 2 waard. De keuze van een aardappelras geschikt voor je veld en bedrijfsvoering zorgt meestal ook voor een goede start van het seizoen. Om de landbouwer van goede rasseninformatie te voorzien, zetten Interprovinciaal Proefcentrum voor de Aardappelteelt vzw (PCA), Inagro en de partners binnen het Landbouwcentrum Aardappelen (LCA) al jaren hun schouders onder rassenproeven. Die worden op diverse locaties gedaan om zo de verschillende grondsoorten mee te hebben, maar ook om rekening te houden met een ander verloop van het groeiseizoen.

“Dit jaar worden door Inagro, PCA en PIBO rassenproeven opgevolgd in Kortrijk, Kruisem en Tongeren. Het gaat om 5 chipsrassen, samen met 12 late frietrassen. In Lennik, Bertem, op percelen van de proefboerderijen van de Vlaamse Overheid, en door VTI in Poperinge werden dezelfde 12 frietrassen geplant in demo”, aldus Veerle De Blauwer op de PCA-dag in augustus. Op het proefveld in Kruisem werden de rassen op 28 april geplant.

Vergelijken met…

Bij de late frietrassen zijn Fontane (Agrico) en Innovator (HZPC) de 2 referenties. “Fontane neemt ruim de helft van het areaal bewaaraardappelen in in Vlaanderen. Innovator en Challenger zijn goed voor een gedeelde tweede plaats, met elk 9% van het Vlaamse areaal”, aldus De Blauwer.

Fontane is een typisch geelvlezig ras, waarbij de friet bestemd is voor een brede waaier van markten (winkels, horeca…). Innovator wordt gekenmerkt door de lange, witvlezige en crèmekleurige knollen, waarbij de frieten vooral bestemd zijn voor de fastfoodketens.

Onder de chipsrassen zijn Lady Claire en VR808 de 2 grootste. “We kiezen toch nog steeds om Lady Claire als referentie te nemen, zoals we al vele jaren doen. Dat is een van de meest vroegrijpe chipsrassen in de proef”, klinkt het. De chipsrassen hangen vaak exclusief vast aan een of andere fabriek en worden hoofdzakelijk onder contract geteeld.

Alternatieven voor Fontane

In Kruisem liggen 7 rassen aan voor het Fontane-segment, waarvan er één nieuw in proef. Dat nieuwe ras is Armedi (Agrico). Het voordeel van dit ras is de brede aaltjesresistentie tegen Globodera rostochiensis (pathotype 1 tot 4) én Globodera pallida (pathotype 2,3). Het nadeel is dan weer dat het zeer gevoelig is voor metribuzin.

Lugano (Agrico) ligt voor het tweede jaar in proef. Ook dit ras heeft een brede nematodenresistentie G. rostoschiensis (pathotype 1-tot ,4) en G. pallida (pathotype 2,3). Het nadeel is echter dat de plant heel weinig knollen per struik maakt. Zelfs met een nauwe plantafstand van 30 cm in de rij (grove potermaat) is de sortering nog steeds zeer grof en blijft de totale opbrengst lager.

Vijf rassen liggen voor het derde jaar in proef, waardoor er al met meer zekerheid wat gezegd kan worden over de raskenmerken. Cardyma (HZPC) hoort in principe onder het Fontane-segment, maar vertoont frieteigenschappen van Innovator (fastfoodketen). De knollen zijn namelijk zeer lang. Cardyma is zowel resistent tegen G. rostochiensis (pathotype 1,4) én G. pallida (pathotype 2). “Metribuzin voor de onkruidbestrijding is het best enkel te gebruiken in de vooropkomstbehandeling”, adviseert De Blauwer. Virginia (Europlant) is ook gevoelig voor metribuzin. “Na twee jaar in proef zien we wel een zeer mooie opbrengst en sortering.”

Chenoa (Interseed) en Palace (Agrico) zijn 2 rassen die beter bestand zijn tegen droogte en hitte. Chenoa wordt beschreven als redelijk vroegrijp en Palace als zeer laatrijp. Na 2 jaar proeven wordt Chenoa op veel vlakken aanzien als een ‘gemiddeld’ ras. Qua opbrengst over de jaren en proefvelden heen is het ras eerder wisselvallig in vergelijking met Fontane. Palace lijkt dan weer standvastiger. Met zijn eerder ronde knollen haalt Palace al 2 jaar de hoogste opbrengst met grove sortering. Het enige nadeel is dat dit ras geen resistentie tegen aardappelcystenaaltjes heeft.

Een laatste ras dat voor het derde jaar in proef ligt, is Edison (DenHartigh). Interessant aan dit ras is dat de knollen op lagere temperaturen (4 °C) kunnen bewaard worden zonder bruinbakken.

Alternatieven voor Innovator

Voor Innovator liggen er in Kruisem 3 rassen in proef. Etana (Europlant) en Shepherd (Schaap) liggen voor het tweede jaar in proef, Kelly (Germicopa) al voor het derde jaar. Etana en Shepherd zijn interessant vanwege de dubbele nematodenresistentie. “Kelly beschikt over een aanzienlijke resistentie tegen phytophthora in het loof en de knol, wat het eventueel interessant maakt voor de bioteelt”, aldus De Blauwer.

Qua opbrengst toont Etana zich na één jaar proeven als een veelbelovend ras: ondanks een laag knolaantal werd toch een mooie opbrengst en frietsortering genoteerd. Shepherd gaf dan weer een lage opbrengst, een laag onderwatergewicht, maar een goede frietkleur. Het laatrijpe ras Kelly haalde in 2021 een lagere opbrengst dan Innovator, maar een hogere opbrengst in 2020.

Wie wil kiezen voor Etana, moet wel rekening houden met enkele aandachtspunten. Zo wordt omwille van zijn gevoeligheid voor inwendige gebreken en tabaksratelvirus geadviseerd om Etana niet op de lichte zandgronden te telen (cfr. Innovator). Metribuzin bij de onkruidbestrijding is het best enkel te gebruiken in de vooropkomstbehandeling.

Chipsrassen

Daarnaast liggen dit jaar nog 4 nieuwe chipsrassen aan. Austin (Interseed) is een middenvroeg ras, net als Lady Claire. Het ras bevestigt na 2 jaar proeven zijn vlotte opkomst en snelle afrijping, een laag knolaantal maar wel een hoge opbrengst en grove sortering. Het kent ook een hoog onderwatergewicht en grote blauwgevoeligheid. “Zijn kwaliteit viel wat tegen in 2021, maar was in 2020 beter”, klinkt het.

Edony (Germicopa), Norman (HZPC) en Papageno (DenHartigh) zijn ook nieuwe rassen. Normal is een middenvroeg ras en is metribuzin-gevoelig. Papageno heeft een dubbele nematodenresistentie tegen G. rostochiensis (pathotype 1) én G. pallida (pathotype 2,3). Edony en Papageno zijn late rassen.

Marlies Vleugels