Startpagina Maïs

Een goede maïsopbrengst was nog nooit zo belangrijk

“De wereld staat op zijn kop, en daar wil ik het vandaag dan ook over hebben”, zo start KWS-directeur Jan Bakker zijn betoog. De stijgende prijzen, het weer, de inflatie, onze CO2-footprint, het nieuwe GLB… De landbouw heeft nog nooit in zo’n woelig water gezeten, en moet inzetten op rendabiliteit. “Op het vlak van maïs kiezen nog te veel landbouwers het verkeerde ras en zo lopen ze opbrengst mis. De landbouwer zal meer dan ooit moeten rekenen.”

Leestijd : 6 min

Naar jaarlijkse gewoonte nodigt KWS-directeur Jan Bakker de pers uit voor een follow-up in de landbouw. Met zijn 28 jaar ervaring bij KWS heeft hij het landschap dan ook enorm zien veranderen. “Maar nu staat de wereld wel echt op zijn kop”, vertelt hij. Wat de landbouw meemaakt, is niet van het minste, maar toch is niet alles negatief. “Voor veel landbouwers is de toekomst onzeker. We zullen moeten zien wat het jaar 2023 ons brengt.”

Economische en politieke uitdagingen

Net als in België, stijgen in Nederland de prijzen van energie en grondstoffen. De prijzen van brood- en voedertarwe stijgen, net als die van voedergerst en -maïs en die van triticale. Daarnaast stijgen ook de consumentenprijzen. Ten opzichte van vorig jaar wordt er een stijging opgetekend van 11,2%. “En het zal misschien nog enkele jaren duren voor die terug op een lager peil staat”, vermoedt Bakker.

Politiek gezien stelt Bakker zich vragen bij het nieuwe GLB. “Landbouwers worden beperkingen opgelegd en dat zorgt voor veel problemen. De landbouwer moet gewassen gaan telen die minder opleveren dan het meest economische en wellicht het best ecologische gewas mais. Inleveren heet dat. Er is zoveel kennis aanwezig onder de landbouwers en in de toeleveringsbedrijven, maar die wordt niet gevraagd. Het resultaat is dat er veel regeltjes in het GLB staan die in weinig resulteren behalve dan in een grotere rekening en in meer problemen voor de landbouwer. Foute politiek floreert!”

Hij geeft aan dat we producten moeten optimaliseren. De landbouw is daarom ook volop aan het zoeken naar alternatieven, zoals feedbeet, sojabonen, koolzaad, veldbonen en erwten. “Deze teelten geven echter ook, net als gras, minder opbrengsten en meer kosten. Is dit het waard?”, vraagt hij zich luidop af tijdens de meeting.

Schommelingen bij maïs

Omwille van het weer merkt Bakker op dat er meer variatie is in de opbrengst van maïs. “We zagen in het verleden een variatie van ongeveer 5% op de normale opbrengst, maar de laatste 5 jaar zien we plaatselijk opbrengstdervingen van 20, 40 en tot wel 70%. Gras deed het niet beter! En dat terwijl goed voer van eigen bodem broodnodig is”, vertelt hij.

“In 2016 was er regionaal veel te veel neerslag, maar de andere jaren kenden lange perioden van droogte. De strategie was dus om meer te beregenen. Dit jaar heeft men in Oost- en Zuid-Nederland en ook in België op de zandgronden maar een gemiddelde opbrengst van slechts 5 tot 6 ton korrels in de maïs/ha. Gemiddeld was de opbrengst 60 à 70% (bij maïs en ook gras) van wat normaal is, maar soms was die ook maar 20 à 30%.

Droogte heeft veel impact op de economie, zeker als die droogte vroeg valt. Je kan daar op inspelen en de schade beperken door de juiste maïsrassenkeuze te maken. We gaan dus veel voer moeten importeren, misschien wel tot de opbrengst van 40% van het maïs- en grasareaal ”, vertelt Bakker.

Topjaar in melkveehouderij

Nu de politieke regels rond fosfaat, stikstof, nitraat, enzovoort meer verstrengen, ziet Bakker de opbrengsten in de toekomst nog meer onderuit- gaan. Toch is het niet allemaal kommer en kwel. “De melkveehouders hebben er een economisch topjaar opzitten, met weliswaar hoge prijzen aan de kostenkant, maar extreem hoge melkprijzen. Zo’n jaar zal niet snel meer komen. Nu is het voor hen een kunst om de inkomsten goed in te zetten en juist te investeren. Ook de akkerbouwproducten deden het goed, net als de kippen. Met de varkenshouderij en ook de vleesveehouderij is het daarentegen nog altijd triest gesteld.”

Bakker vermoedt wel dat de melkprijzen spoedig zullen zakken naar niveaus tussen nu en de prijzen van een jaar geleden. De kosten voor de melkveehouder zijn erg gestegen. De kosten van meststoffen waren exponentieel gestegen, maar zijn nu sterk aan het zakken. De prijzen van maïs en granen en daarmee ook de voeders zullen ook structureel maar minder snel naar beneden gaan, misschien het komende jaar wel met 20 à 30%. De gewasopbrengsten wereldwijd en de oorlog effecten zullen hier sturing aan geven. “De landbouwer zal zijn rendabiliteit goed in de gaten moeten houden. Het verschil tussen een goede en een slechte ondernemer zal hierdoor nog groter worden”, geeft hij aan.

Farmdesk

Een tool dat volgens Bakker in de melkveehouderij heel handig is, is Farmdesk. Met dit programma kunnen landbouwers immers het gewassenprogramma op de boerderij en het rantsoen optimaliseren. Al heeft de landbouwer vaak zelf weinig kennis van rantsoenen maken, met dit programma kan hij dat en kan hij het gewassenprogramma optimaliseren. Hij krijgt inzicht in kosten en opbrengsten. “Op die manier kan de landbouwer snel bijsturen als het nodig is”, aldus Bakker. “Toch maken te weinig melkveehouders gebruik van deze tool, terwijl het eigenlijk bijna niets kost. Op één dag tijd zijn de kosten terugbetaald.”

Juiste rassenkeuze

In ieder geval is het kiezen voor het juiste ras een goede start van het seizoen. In Nederland was er 177.000 ha snijmaïs, ten opzichte van 22.000 ha korrelmaïs en lijkt het areaal nog verder te dalen. In België lijkt het areaal te stabiliseren. In 2022 was er sprake van 174.000 ha snijmaïs versus 64.000 ha korrelmaïs. “In Nederland gaat 70% ervan naar melkvee. In België is dat slechts een vierde. De rest gaat naar vleesvee, de varkenssector en de industrie.”

KWS legt jaarlijks proefvelden aan om de rassen te testen. “We willen stabiliteit inbouwen in onze rassen, en leggen daarom zo veel proefvelden aan in verschillende omstandigheden. We testen ook het effect van lagere bemesting en droogte. Opbrengstpotentieel is belangrijk bij de rassenproeven, net als andere knelpunten, zoals legering en ziektegevoeligheid, zoals kopbrand en builenbrand. Kopbrand is in opmars. Is 10% of meer van de planten aangetast, dan is dat voor de boer een ramp. Heeft men besmette percelen of een buurman die met kopbrand zit, kies dan zeker voor een maïsras dat top resistentie/tolerantie heeft. Kies van de positieve lijst van KWS met maximaal gemiddeld 1% aantasting op de proefvelden.”

Een van de grootste zorgen is echter de droogtegevoeligheid. ” De maïs groeit in de Benelux voor 80% op de zandgronden, die in meer of mindere mate droogtegevoelig zijn. De rasverschillen in droogtetolerantie zijn ook hier groot. Zit je met je maïs op droogtegevoelige gronden, kies dan ook hier uit de rassen die het best onder die omstandigheden presteren. Ook hiervoor heeft KWS een aantal rassen beschikbaar, van vroeg tot laat afrijpend. De rassen Nevo, Genialis, Aturello en Camillo zijn de toppers.”

Opbrengst winnen met topras

“In België zaaide men in 2022 368 maïsrassen, in Nederland 130. Dat betekent dat landbouwers nog steeds niet uit de top 10 kiezen. De opbrengstverschillen in voederwaardeopbrengst(=korrelopbrengst) tussen de beste en de slechtste is wel 25-30%. Dat betekent dat de gemiddelde teler zomaar 15% opbrengst laat liggen.

Dat komt neer op 15% op 10.000 ton korrelopbrengst of 1.500 kg krachtvoer dat hij mist. Met een huidige prijs voor energierijk krachtvoer van 0,40 euro is dat 600 euro/ha verlies. Voor de 230.000 ha in België komt dat overeen met 140 miljoen euro. In Nederland is dat een beetje minder. Als alle telers uit de top 10-korrelmaïsrassen zouden kiezen, dan was de landbouw in de Benelux 250 miljoen euro rijker.”

Jan Bakker geeft nog een boodschap aan de landbouwer: “Kies zelf je maïsras uit de top 10-korrelmaïsrassen uit de nationale rassenlijsten.

KWS schuift vooral Arturello en Nevo naar voor als opmerkelijke rassen. Arturello is een nieuwe topper in korrelopbrengst en een topsilomais, goed tolerant tegen droogte en kopbrand, en is heel stevig. Nevo valt op door zijn vroegrijpheid en heeft toch een hoge korrelopbrengst. Heb je in je maïsteelt last van rhizoctonia, kopbrand, builenbrand of legering, dan geven deze rassen je alle mogelijke bescherming.

Marlies Vleugels

Lees ook in Maïs

Meer artikelen bekijken