Edito: profeten en tovenaars in de Vlaamse regering
Tovenaars en profeten lijken eerder iets voor de tv-reeks ‘Het verhaal van Vlaanderen’ dan voor een editoriaal in Landbouwleven, maar zij spelen vandaag nog steeds een rol in het debat over klimaat en landbouw.
Louise Fresco, wereldautoriteit op het gebied van duurzame voedselvoorziening, kreeg vorige week in de aula van de Gentse universiteit de 37ste Sarton-leerstoel voor Wetenschapsgeschiedenis toegekend door het Sarton-comité. In haar aansluitende uiteenzetting had Louise Fresco veel lof voor collega-academici en sprak ze ook haar bezorgdheid uit over het wegvallen van het debat tussen wat zij – naar Charles C. Mann – profeten en tovenaars noemt.
Het zijn groepen die al lang met verschillende uitgangspunten tegenover elkaar staan en die elkaar doorgaans in evenwicht houden. De profeten zijn daarbij diegenen die ervan uitgaan dat er grenzen zijn aan wat de natuur aankan. Zij zijn ook diegenen aan wie het ecopessimisme gekoppeld is. De tovenaars zien in elk probleem dat zich aandient een uitdaging om een nieuwe ecotechnologische oplossing te vinden. Beide kampen beroepen zich op de wetenschap en die wetenschap is volgens Fresco een soort supermarkt geworden waaruit elkeen fragmenten en feiten kiest die in zijn of haar kraam passen.
Louise Fresco stelde dat beide strekkingen hun verdienste hebben. De Nederlandse gaf het niet letterlijk aan, maar uit haar betoog in Gent kan je afleiden dat ze het jammer vindt dat het klimaatdebat in de media en in de politiek steeds vaker gekaapt wordt door profeten. Ze verwijst dan naar de gemiste kansen met onder meer genetische manipulatie. De genetisch gemanipuleerde ‘golden rice’, die een paar decennia geleden geleden werd ontwikkeld, zou in bepaalde regio’s misschien tekorten onder controle kunnen brengen hebben en zou zo al heel wat levens hebben kunnen redden. Deze wordt echter nog steeds op veel plaatsen gedwarsboomd.
Met een brede veralgemening zien we dezelfde strijd tussen profeten en tovenaars vandaag in de Vlaamse mainstreammedia en in de Vlaamse regering, als het gaat over stikstof. Met aan de ene kant een Vlaamse minister die – geruggesteund door onder meer milieuverenigingen – blijft hameren op het naderende onheil voor de natuur dat op ons afkomt en aan de andere kant een minister – gesteund door de landbouw – die meer gelooft in ecotechnologie om voor elk probleem een oplossing te vinden. En ook bij hen is het moeilijk om tot een debat met open vizier te komen. Of de Vlaamse regering een uitweg vindt voor het stikstofdossier, konden we nog niet zien in onze glazen bol.
