Mangalica-varkens worden steeds populairder in Vlaanderen
Alles wat ze vertellen over Mangalica-varkens klopt. Ze zijn goed bestand tegen het buitenleven, en ze zorgen voor lekkerder en mooi gemarmerd vlees. Landbouwleven trok de laarzen aan om kennis te maken met het ras bij Michaël en Sofie, hobbyboeren die Mangalica-varkens kweken voor eigen consumptie.
Het Mangalica-ras kent zijn oorsprong in Hongarije. De varkens van dit ras staan ook bekend als wol- of woelvarkens. De wol verwijst naar de lange, gekrulde witte of bruine haren in de vacht. Het woelen in de bodem is wat dit ras het allerliefste doet. Steeds meer Vlaamse leveranciers willen Mangalica-vlees kunnen aanbieden aan de horeca en aan gespecialiseerde slagerijen en het aantal kwekers neemt in Vlaanderen traag maar gestaag toe.
Aansluiten bij stamboek
Hobbyboeren als Michaël en Sofie, die Mangalica-varkens kweken, zijn belangrijk voor de professionele Vlaamse kwekers van het ras, onder meer om inteelt te vermijden. “Ze hebben ons al gevraagd om aan te sluiten bij het Vlaamse stamboek voor Mangalica’s en misschien gaan we dat wel doen.
We dachten er eerder aan om onze Mangalica’s te kruisen met Duroc, omdat je dan sneller grotere varkens zou hebben met in verhouding een betere vleesopbrengst, maar uiteindelijk is het ons niet te doen om de financiële opbrengst en hebben we er meer aan om volledig voor een zuiver ras te gaan”, zegt het koppel.
“Wij zijn van boerenafkomst en hebben een grote tuin in het landelijke Heiende aan de rand van de stad Lokeren. Vroeger hielden we kippen achteraan in onze tuin, voor eigen gebruik. Dat was leuk en interessant, maar soms wil je gewoon eens iets anders proberen. In een stal kweekten we enkele klassieke roze varkens.
Op advies van de beenhouwer
«Een bevriende slager vertelde ons over het lekkere vlees van de Mangalica-varkens, dat roder is en meer vet bevat, en dus ook meer smaak dan het vlees dat je in de supermarkt vindt. Hij zei ook dat je dat ras ook makkelijk in Vlaanderen kan kweken en dan ook nog eens buiten.
Hoe meer we opzochten over dat ras, hoe meer onze overtuiging groeide om dat effectief te proberen”, vertellen Michaël en Sofie. Michaëls ouders hadden een gemengd landbouwbedrijf met onder meer kippen, kistkalveren en vetstieren.
Groep samenstellen
“Een eerste uitdaging was het vinden van goede, liefst raszuivere dieren om mee te starten. In Hongarije is het zowat onmogelijk om een Mangalica-varken te kopen om elders op te kweken, maar vanuit Oostenrijk is het ras verspreid geraakt in zowat alle landen van Europa.
Wij hebben er gans Vlaanderen voor afgereden en zijn zelfs tot in Nederland geweest om de juiste dieren te kunnen kopen. Mangalica’s vind je niet op elke hoek van de straat en bij de meeste professionele of hobbykwekers hebben alle biggen al een bestemming of koper van zodra ze geboren worden”, duidt Michaël Lerno.
“Een goede groep dieren samenstellen was niet makkelijk, maar omdat het een hobby blijft, zat er ook geen druk achter. We begonnen zowat 3 jaar geleden met dit ras en pas sinds enkele maanden hebben we een eerste Mangalica-varken geslacht. Alle andere dieren hebben hun plaats en functie in de groep.”
Minder biggen
Varkens van dit ras zijn minder snel geslachtsrijp (1 jaar en 2 maanden in plaats van 5 tot 6 maanden). “Doorgaans hebben Mangalica-varkens slechts 6 biggen per worp – omdat ze ook minder tepels hebben dan de klassieke consumptievarkens, maar onze 2 zeugen hebben net elk een mooi nestje van 8 op de wereld gezet.
Daarmee zijn we nu goed vertrokken voor het verdere traject. Maar ook bij ons is er voor elk biggetje dat geboren wordt al een bestemming (eigen consumptie) of een koper”, zegt Sofie Van De Winckel.
Worden geboren met gestreepte vacht
In Heiende hebben ze nu met alle nieuwe biggetjes mee opgeteld 27 varkens, met 1 beer, 9 borgen en 4 zeugen. De zeugen werpen in hun eigen stal en de biggen hebben bij de geboorte een gestreepte vacht zoals de wilde everzwijnen, maar dat groeit eruit.
Naar onbekenden die in de eerste weken na de geboorte te dicht bij de biggen komen, zouden de zeugen al eens durven uitvallen. Voor het overige zijn dit heel rustige varkens. Alle dieren leven de hele tijd buiten.
Goed bestand tegen warmte of koude
Mangalica’s zijn heel goed bestand tegen ziektes en stress en ze verdragen makkelijk alle Vlaamse seizoensschommelingen inzake warmte of koude en neerslag. In de droge en hete zomer van vorig jaar volstond het om af en toe met de tuinslang wat water in de modderpoel te laten lopen om gelukkige varkens te hebben.
Inzake voeding is dit ras niet zo veeleisend. In Lokeren krijgen ze van boeren uit de omgeving aardappelen, bieten, witloofwortelen en gewone wortelen. Enkel om de dieren naar een bepaalde plek te kunnen lokken wordt er meel gebruikt. Ook voor hobbyvarkens zijn er FAVV-regels en moet er gevaccineerd worden, bijvoorbeeld tegen parvo.
Natuurbeheer
Behalve professionele kwekers van het ras zijn er nog meer gegadigden voor Mangalica’s. Omdat je varkens van dit ras makkelijk buiten kan houden en vanwege de smaak van het vlees zijn er steeds meer particulieren die één Mangalica-varken willen opkweken voor eigen consumptie. Dat is een nieuwe trend in Vlaanderen die misschien mee in gang is gezet door de coronapandemie. Mensen ontdekken zo opnieuw de intrinsieke waarde van voedsel. Het ras wordt eveneens vaak ingezet voor natuurbeheer.
“Voor ons is het de bedoeling dat we een aantal dieren handtam maken en er al eens mee bij scholen langsgaan, zodat de toekomstige generaties niet vervreemden van consumptiedieren en van de landbouw als geheel. Dat is ook voor ons de motivatie om deze dieren te houden: aan onze eigen kinderen duidelijk maken dat voeding niet uit de supermarkt of uit de fabriek komt.
Als je deze varkens enkel voor goedkoop vlees zou kweken, kan je beter gewoon naar de supermarkt gaan in plaats van alle moeite te doen die wij erin steken”, zegt Sofie.
De oudste zoon is helemaal mee met de passie van de ouders en zit op de landbouwschool. “Als we hem nu vragen wat hij later wil worden, dan is het antwoord dat hij in de akkerbouw wil gaan of loonwerker wil worden. Misschien lukt dat wel en doet hij dan later ook verder met onze Mangalica’s.
Minder, maar beter vlees
Vandaag hoor je veel onheilsberichten over de kansen voor jonge boeren, maar voor kleinschalige, duurzame varkensteelt is er misschien wel plaats. De trend is toch dat we als maatschappij minder, maar beter vlees gaan eten. Dan denk ik dat er voor het kweken van Mangalica’s nog wel een toekomst is”, meent Sofie.
Ze runt ook een kattenopvang en heeft daarom nog één boodschap voor landbouwers. “Een schuurkat is heel efficiënt tegen ongedierte, maar zorg er op tijd voor dat je niet met ongewenste nestjes zit.”
