Skimmia: het ‘vier-seizoenenwonder’
De skimmia is een echte terrastopper. Al in de late zomer verschijnen de decoratieve bloemknoppen in grote, opvallende pluimen, die de ganse herfst en winter aan de plant blijven zitten. In april-mei gaan de knoppen open en bloeit de skimmia met wit-roze bloemen.
Sommige skimmiasoorten bloeien minder opvallend, maar dragen gedurende een lange periode veel opvallende, rode bessen. Bovendien hebben alle soorten een mooi leerachtig blad dat het hele jaar rond aan de plant blijft zitten.
Geen wonder dus dat de skimmia in de handel steeds populairder wordt. De consument weet hem vooral te waarderen als potplant op het terras en als grafversiering rond Allerheiligen. Met zijn combinatie van groen, blinkend blad en rode bessen of witte/rode bloemknoppen is hij ook populair als sfeermaker rond de kerstdagen. De skimmia is een relatief dure plant, omdat het een trage groeier is. De plant kan echter na zijn diensten bewezen te hebben als potplant nog vele jaren probleemloos verder groeien in de tuin. Bovendien bestaan ze in vele soorten en variëteiten, met elk hun typische groei- en bloeiwijze.
Botanisch
Skimmia is de naam van een plantengeslacht met een achttal groenblijvende, langzaam groeiende heesters, vooral afkomstig uit de Himalaya en Oost-Azië. Het geslacht maakt deel uit van de wijnruitfamilie (Rutaceae) en is dus verwant aan de sinaasappel, de limoen, de pompelmoes, de citroen, de mandarijntjes en aan de wijnruit, een aromatisch kruid dat we bij ons al eens aantreffen in de kruidentuin of als vaste plant in de siertuin. De skimmiasoorten hebben dikke, leerachtige bladeren die bij beschadiging licht aromatisch zijn.
De skimmia wordt vooral gewaardeerd voor zijn bloemknoppen die al in het najaar aan de plant verschijnen en die gegroepeerd staan in opvallende, dichte, eivormige bloempluimen. Ze overwinteren als knop, om pas in het vroege voorjaar (maart, april) tot bloem te ontluiken en met hun frisse geur (alvast bepaalde soorten) de lente aan te kondigen.
Skimmia’s in de tuin
Vele soorten en cultivars zijn tweehuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen aan afzonderlijke planten) en, omdat de mannelijke planten vaak uitbundiger bloeien dan vrouwelijke planten, zijn vele commerciële cultivars mannelijk. Deze planten bloeien wel rijkelijk, maar dragen nadien geen bessen.
Andere cultivars zijn dan weer geselecteerd omwille van de mooie bessen. Dit zijn vrouwelijke planten die wel minder spectaculair bloeien, maar die veel en lang bessen dragen. Als je dus een bessendragende skimmia uitplant in de tuin, moet je in de daaropvolgende jaren geen rijke bloei verwachten en al zeker geen bessen, tenzij je een mannelijke plant (rijkbloeiend en in de handel met ongeopende bloemtrossen) in de nabijheid aanplant.
In de tuin geven skimmia's de voorkeur aan vochtige, niet natte, eerder zure grond (dus geen kalk voor deze plant). Skimmia's zijn schaduwplanten en geven de voorkeur aan een beschutte groeiplaats, in de schaduw van hoge bomen of grotere heesters. Anders kunnen de jonge scheuten en ook de ongeopende bloemen op een onbeschutte groeiplaats al eens wat vorstschade oplopen tijdens strenge winters.
‘Skimmia japonica’
De Skimmia japonica werd in het midden van de 19e eeuw vanuit Japan geïntroduceerd in de Engelse tuinen en veroverde van daaruit de tuinen in de rest van Europa. Het is een goed winterharde soort die in zijn thuisland uitgroeit tot een struik van 1,5 m hoog en die een uiteindelijke breedte bereikt van 2 m. De oorspronkelijke soort bloeit van maart tot mei, met roomwitte bloemetjes die heerlijk ruiken. De vrouwelijke planten krijgen nadien ronde tot eivormige helderrode bessen.
Goede tuincultivars zijn onder andere:
'Emerald King': een mannelijke selectie met bronskleurig-groene bloemknoppen;
‘Fragrant Cloud': een mannelijke selectie die tot 1 m hoog wordt, met sterk geurende wit-roze bloemen;
'Godrie's Dwarf': een mannelijke selectie met een gedrongen groei (tot 40 cm), die zeer rijk bloeit en waarvan de knoppen verkleuren van groen naar bronskleurig;
'Keessen': een goed winterharde, mannelijke selectie die bloeit van maart tot mei. Deze cultivar heeft witte bloemen en wordt tot 1 m hoog;
'Rubella': een al wat oudere mannelijke selectie die in vele tuinen aangetroffen wordt en die zijn populariteit vooral te danken heeft aan zijn donkerrode knoppen, die al in het najaar aan de plant verschijnen en pas in april-mei ontluiken;
'Veitchii': een vrouwelijke, wat forser groeiende selectie (tot 1,5 m hoog) die na de bloei grote trossen vuurrode bessen draagt.
‘Skimmia reevesiana’
Deze plant wordt in de literatuur beschouwd als een aparte soort, maar wordt dikwijls verhandeld als een ondersoort van Skimmia japonica. Soms wordt de plant zelfs gewoonweg als Skimmia japonica in de markt gezet. De naamsverwarring ontstond omdat de eerste exemplaren die Europa bereikten afkomstig waren uit Japan, terwijl de plant van oorsprong uit China afkomstig was. Deze plant blijft een stuk kleiner (0,5 tot 1 m) en groeit compacter dan de japonicasoorten. Ook zijn de bladeren wat smaller en glanzend donkergroen van kleur.
Het grootste verschil met de japonica is dat de plant tweeslachtige bloemen heeft, roomwit van kleur, die, gegroepeerd in 5 tot 7,5 cm lange pluimen, in mei-juni aan de plant verschijnen. Bovendien is deze plant zelfbestuivend, waardoor ze dus ieder jaar vanaf augustus rijkelijk donkerrode, tot 1 cm grote bessen draagt. De plant wordt meestal verhandeld als relatief kleine potplant, beladen met sierlijke bessen en is dus een echte aanrader voor het kerstterras.
Skimmia x confusa 'Kew Green'
Een mooi tuinras dat ontstond in Kew Gardens, de koninklijke botanische tuinen in Londen, uit de kruising van Skimmia japonica en Skimmia anquetilia, een bij ons zeldzame soort, is de skimmia x confusa ‘Kew green’. Het is een eerder losgroeiende struik (tot 1 m hoog) die enkel mannelijke bloemen draagt. De opvallend groene knoppen van deze bloemen staan gegroepeerd in tot 10 cm lange trossen en komen in het vroege voorjaar aan de plant tevoorschijn. In het voorjaar bloeit hij met witte bloemen met een gele waas.
Skimmia x confusa 'Kew White' is een vrouwelijke selectie uit deze kruising, die minder spectaculair bloeit, maar die na de bloei pronkt met zijn mooie witte bessen.
