Landbouwers schakelen over op milieuvriendelijke technieken tegen slakken
Slakken blijven een hardnekkige bedreiging voor spruitkool en andere openluchtgewassen. Metaldehydekorrels zijn effectief, maar het gebruik ervan staat onder druk in onttrekkingsgebieden voor drinkwater. Landbouwers zoeken daarom actief naar werkbare oplossingen, zoals alternatieve middelen, nauwkeurig afgestelde strooiers en maatregelen tegen puntvervuiling zoals het aanleggen van bufferzones.
Inagro ondersteunt hen daarbij met praktijkgericht onderzoek, demonstraties en advies.
Slakkenvraat onder controle houden
In 2024 lag de slakkendruk uitzonderlijk hoog en ook dit seizoen zijn telers waakzaam. Slakken kunnen zowel in een vroeg als in een laat stadium van de spruitkoolteelt aanzienlijke schade veroorzaken. Ook andere gewassen zoals sla, bloemkool en prei blijven niet gespaard. Al decennialang zijn slakkenkorrels een belangrijk wapen, maar het gebruik van metaldehyde – een van de actieve stoffen – staat onder druk, vooral in onttrekkingsgebieden voor drinkwater.
Metaldehyde onder druk door drinkwaternormen
Metaldehyde werkt als contactgif, maar is moeilijk afbreekbaar en ontsnapt vaak aan standaard zuiveringstechnieken. Eén korrel van 4% metaldehyde bevat genoeg actieve stof om 7.000 l water boven de Europese drinkwaternorm te vervuilen. “Als te hoge concentraties in het ruwe water worden gemeten, kunnen waterwinbedrijven het niet meer gebruiken voor drinkwaterproductie”, waarschuwt Ellen Pauwelyn, expert gewasbescherming bij Inagro.
Alternatieven met ijzer(pyro)fosfaat even doeltreffend
Inagro testte verschillende slakkenkorrels op basis van ijzerfosfaat en ijzerpyrofosfaat. “Onze proeven tonen aan dat deze producten even goed werken als metaldehyde”, zegt Jonathan De Mey, onderzoeker tuinbouw openlucht bij Inagro. “We zagen nauwelijks verschil in vraatschade tussen de alternatieven en de referentie met metaldehyde.”
Omdat ijzer(pyro)fosfaat biologisch afbreekbaar is en geen risico vormt voor het drinkwater, wordt het gebruik ervan actief aangemoedigd.
Steunmaatregelen maken overstap haalbaar
De overstap naar ijzerfosfaat is financieel haalbaar dankzij GMO-steun en de demomaatregel ‘alternatief metaldehyde’ binnen het Water-Land-Schap-project ‘Robuuste Waterlopen Westhoek’. Inagro helpt landbouwers om de juiste steunmaatregelen te vinden en toe te passen.
Precisietechniek maakt het verschil
Tijdens een demonstratie op 26 juni in Dikkebus toonde Inagro hoe technische aanpassingen aan strooiers de impact op het milieu drastisch kunnen verlagen. Door de strooirichting aan te passen – naar voren en naar binnen – belanden veel minder korrels buiten het perceel of in de waterloop. “Door vooruit te strooien verhoog je niet alleen de efficiëntie van iedere korrel, je beschermt ook het milieu”, zegt loonsproeier Miguel Gheysen.
Ook collega-loonsproeier Filiep Decock bevestigt: “Als metaldehyde nu in de beek terechtkomt, dan is het binnen een jaar gedaan. Niet alleen voor ons, maar ook voor de toekomstige generatie.”
Strooien tijdens het schoffelen
Een andere innovatieve techniek is het toedienen van slakkenkorrels tijdens het schoffelen, zoals ook Peter van Dauchy BV met zijn machine demonstreerde. Hierbij worden de korrels via een APV-strooier pneumatisch naar de schoffelelementen geleid en dicht bij het gewas afgezet. “Deze aanpak laat toe om preventief te werken en ouderdieren vroegtijdig te bestrijden”, aldus Peter. Deze toepassing is ook heel doelgericht: er wordt enkel gestrooid waar het gewas uitgeplant is.
Samen werken aan duurzame slakkenbestrijding
Als we metaldehyde als gewasbeschermingsmiddel willen behouden, is zorgvuldig gebruik essentieel. Inagro ondersteunt landbouwers met praktijkkennis, demonstraties en advies om:
- strooiers correct af te stellen (richting naar voren en naar binnen);
- alternatieven zoals ijzer(pyro)fosfaat in te zetten, zeker aan perceelsranden;
- puntvervuiling te vermijden, bijvoorbeeld op verhardingen of in grachten;
- bufferzones rond waterlopen te respecteren;
- gebruik te maken van beschikbare subsidies en ecoregelingen.
“Als landbouwers nu al inzetten op minder en gerichter gebruik van metaldehyde, kan dat toekomstig gebruik helpen veiligstellen”, besluit Ellen Pauwelyn van Inagro.
