WikiLeeks: Prei plaatsspecifiek bemesten met precisietechnologie

B emesten in (winter)prei is niet evident. Door het late planttijdstip, de trage startgroei en het lange groeiseizoen is het niet gemakkelijk om op het juiste moment voor iedere plant voldoende stikstof beschikbaar te stellen, gecombineerd met een aanvaardbaar nitraatstikstofresidu tijdens het najaar. Beredeneerder bemesten en op een onderbouwde manier teeltbeslissingen nemen wordt dan ook steeds belangrijker. Een plaatsspecifieke bemestingsstrategie biedt hiervoor kansen, mits deze rekening houdt met de hoeveelheid stikstof die in de bodem van nature vrijkomt via het mineralisatieproces.

Bodemscan brengt variatie binnen percelen in kaart

Tijdens de periode 2020-2022 werden, verspreid over Vlaanderen, zo’n 30 praktijkpercelen herfst- en winterprei intensief opgevolgd. Op elk perceel werden managementzones gedefinieerd die rekening houden met verschillen binnen het perceel. Wij kozen ervoor om tijdens het vroege voorjaar steeds een bodemscan uit te voeren. Deze technologie laat immers toe om de variatie van verschillende bodemeigenschappen in kaart te brengen. De bodemscanner meet zowel de pH, het organischekoolstofgehalte (%), als de elektrische geleidbaarheid (EC-waarde uitgedrukt in mS/m) van de bodem. Daarna werden de ruwe data gekalibreerd op basis van bodemstalen, genomen op 4 à 5 verschillende plaatsen op het perceel. Rekening houdend met de meetresultaten voor het organischekoolstofgehalte, gelinkt aan het mineralisatiepotentieel, legden we vervolgens de managementzones binnen het perceel vast waar we een gemiddelde, hoge of lage productie verwachtten. In een volgende stap werd dan de bemesting per zone verder geoptimaliseerd.

Plaatsspecifiek bekalken en bemesten

Een optimale pH van de bodem is belangrijk om zowel de opbrengst als kwaliteit van het geoogste product te garanderen. Op de meeste percelen wordt daarom regelmatig een (uniforme) onderhoudsbekalking uitgevoerd. Rekening houdend met de gegevens van een bodemscan kan je echter veel preciezer te werk gaan.  Figuur 1 illustreert duidelijk het principe van werken met een taakkaart. De linkse figuur geeft vooreerst de variatie weer van de gemeten pH op het perceel. Rekening houdend met de bodemtextuur wordt in een tweede stap een pH-streefzonekaart opgesteld die aanduidt of de pH binnen de streefzone ligt, te laag of te hoog is (midden). Tot slot wordt deze info vertaald naar een taakkaart die een aangepaste dosis kalk voorstelt per zone (rechts). Met een aangepaste strooier, verbonden aan een gps-systeem, is het vervolgens mogelijk om zo’n taakkaart uit te voeren op het veld.

Via hetzelfde principe is het eveneens mogelijk om variabel te bemesten. Hierbij houden we natuurlijk ook rekening met de variatie van andere bodemparameters dan pH, zoals organische koolstof en bodemtextuur. Binnen het WikiLeeks-project koppelden we hiervoor de nodige data aan het Ecofert-model, dat de processen in de bodem en het gewas doorheen het groeiseizoen simuleert. Dit liet toe om voor elke managementzone binnen het perceel een bepaalde bemestingsstrategie voor te stellen. Per zone wordt zo gestreefd naar een stikstofdosering die het beste evenwicht oplevert tussen opbrengst en nitraatstikstofresidu tijdens het najaar. Zo wordt op het perceel enkel bemest waar het nodig is én met een aangepaste dosis.

Drone- en/of satelliet- beelden voor precisiebemesting?

Gewasmonitoring met multispectrale camera’s, gemonteerd op een drone, kan verschillen in gewasstand (en stikstofopname) binnen een perceel in kaart brengen. Deze gegevens kunnen zo ook een meerwaarde betekenen in een precisiebemestingscontext. Momenteel beschikken we echter nog niet over robuuste modellen voor de preiteelt die over diverse seizoenen kunnen worden toegepast. Tijdens het onderzoek werd immers duidelijk dat bij prei de variatie in gewasstand niet steeds gerelateerd is aan de stikstofvoorraad in de bodem. Daarnaast is de kostprijs voor het uitvoeren van de vluchten eveneens een belangrijk aandachtspunt. Uit de resultaten van dit project bleek dan ook dat we bij de bepaling van de managementzones op preipercelen vooral naar het mineralisatiepotentieel van de bodem moeten kijken.

Bij akkerbouwteelten, zoals bijvoorbeeld granen en gras, ligt de situatie enigszins anders. Bij deze teelten worden in bepaalde praktijkomstandigheden immers ook al satellietbeelden gebruikt als uitgangspunt voor het opstellen van een taakkaart. Bij dergelijke teelten is de link tussen de gewasstand, bladkleur en de stikstofvoorraad in de bodem vaak duidelijker. Een bijkomend voordeel van satellietbeelden is dat er elke 3 tot 5 dagen automatisch nieuwe beelden online worden geplaatst. Het nadeel is wel dat deze beelden alleen in een lagere resolutie beschikbaar zijn, vergeleken met dronedata, en dat de opnames gehinderd kunnen zijn door bewolking.

WatchItGrow en GroentenPrecies

Als teler kan je nu ook zelf taakkaarten aanmaken via het online platform WatchItGrow, een informatieplatform dat in 2016 werd gelanceerd om vlot en efficiënt percelen te kunnen opvolgen.

De kennis die binnen het WikiLeeks-project verzameld werd over de ingezette technologie en alternatieve sensoren en technieken werd gebundeld op de website www.groentenprecies.be. Deze website is ingedeeld in 4 domeinen: gps-sturing, bodemscans, gewasmetingen en plaatsspecifieke bemestingstechnieken. Binnen elk domein kan je zowel basisinfo als uitgebreide technische fiches raadplegen. Bij vragen over de meerwaarde van precisietechnologie op jouw bedrijf, kan je via de website ook contact opnemen met de projectpartners.

Tim De Cuypere (Inagro)