Microgroentekweek voor een voedselbos

H et veld dat Jarl Vaerten anderhalf jaar geleden in Wezemaal kocht, was dat van een aardappelboer. Aardappelen vind je er niet meer, maar wel de dromen van 3 ondernemers die met hun creatieve concept de wereld duurzaam willen ‘vergroenen’. Een korte wandeling doorheen het perceeltje leert dat er veel potentieel is.

“Ik durf het wel eens vergelijken met IKEA, waar je bij de rondgang verschillende thema’s tegenkomt. Op dit perceel wil ik hetzelfde, maar dan met thematuinen”, lacht hij. Het is een lang perceel, bijna ingebed in het fietspadennetwerk. “Ideaal als later mensen naar hier komen en dit plekje willen ontdekken”, denkt hij al verder. In ieder geval is de indeling al duidelijk. De bessenstruiken aan het ene uiteinde zijn geplant en leveren al vruchtjes. De moestuinbedden iets verder zijn in de maak. Op een deel van het veld lieten de 3 de natuur bewust op haar beloop, en kwamen er heel wat kruiden op, die hun wat meer leerden over de bodemtoestand. Een eyecatcher nu is de grote wilgenhut, de aangeplante hoogstamfruitbomen en de serre. “Aan die wilgenhut hebben we wel wat uren gewerkt, maar die zou nu wel enkele decennia oud moeten kunnen worden ”, vertelt Jarl.

“We hebben nog heel wat plannen met dit veld. We hebben hier wel wat bomen staan, en dat willen we combineren met een lage teelt. In de serre staan nu kruiptomaatjes, maar ook hier is er nog veel potentieel voor hun microgroenten. Buiten willen we ook nog een vijver aanleggen die door middel van een zonneval op de zuidkant een tropischer klimaat zal geven. Stilaan zijn we verschillende plekjes aan het organiseren als sociale ruimten voor onder andere workshops, zoals bijvoorbeeld in de wilgenhut, of in de serre waar mensen hun microgroenten kunnen afhalen.”

Voedselbossen in de groei

Hét focuspunt van het overkoepelende project zijn de voedselbossen, de ‘Forests’. De zaadjes zijn geplant, de bedoeling is dat op lange termijn lokale mensen ook hier hun voedsel kunnen halen. “In het voedselbos willen we de mensen laten proeven van lekker inheems fruit, maar ook wat exotischer en minder bekend fruit zou kunnen”, geeft Jarl mee. Het zou dan gaan om groenten en fruit dat moeilijk verkocht kan worden omwille van de houdbaarheid in de supermarkt. “Ik merk gewoon dat er vraag naar is, en ik ken wel wat mensen die graag eens wat anders uitproberen dan het ‘gewone’ fruit. De pawpaw bijvoorbeeld is een plant die zeer aromatische vruchten geeft. Ze smaken naar een kruising tussen banaan en mango. Dit heeft volgens mij potentieel in de korte keten.”

Microgroenten

Grootse plannen moeten wel gefinancierd worden. Dat kan met behulp van de verkoop van Jarls microgroenten, die hij onder ‘LeefGreens’ kweekt en op de markt brengt. “Ik zag het concept voor het eerst in Noorwegen, waar enkele chefs aan de slag gingen met microplantjes. Samen met een huisgenoot ben ik met dit idee dan in België gestart. En anderhalf jaar geleden ben ik Jordan tegengekomen. Hij was direct mee met het idee. Samen willen we werken aan het ‘eetbare’ ecosysteem ‘Leef’”, vertelt hij. Ondertussen werd het concept diepgaander. Onder ‘Leef’ zullen, naast de pioneer LeefGreens, nog meer kleine ecobedrijven vorm krijgen, waaronder bijvoorbeeld LeefScapes.

Op de microgroenten is Jarl best trots. Zo verkopen ze kweeksetjes, die allerlei zaadjes bevatten, van onder andere radijs, zonnebloem, koolgewassen… “Het bevat zo veel vitaminen, mineralen en antioxidanten, het zijn echt superfoods. En je kan het bij erg veel combineren!” Mensen kunnen het gewoon binnenshuis kweken. Het gaat om jonge plantjes die je 7 tot 14 dagen moet laten groeien voor je ze kan oogsten. De oogst kunnen de consumenten gebruiken in de voeding van elke dag. “Je kan ze gebruiken in salades en smoothies, maar ik ken mensen die ze ook gebruiken in pasta.” Niet alleen particulieren kunnen ze aankopen – hij verkoopt het onder andere via de korte keten – ze komen ook wel eens op de borden in restaurants terecht. Het kweeksetje is echter ook te koop via bol.com.

Duurzame kweek

Microgroenten hebben heel wat voordelen. Om de plantjes te laten groeien is niet veel nodig. “Thuis zet je ze het best op een lichte plaats, en buiten water hebben ze niets nodig om te groeien. Mensen hoeven ze dus geen meststoffen of gewasbescherming te geven”, vertelt Laura Timmermans. Naast DIY-kweeksetjes, levert LeefGreens ook verse volgroeide microgroenten. Het team neemt het hele kweekproces op zich. “We zaaien handmatig, laten de plantjes kiemen, geven ze water, oogsten en verpakken ze, en nadien brengen we de producten naar de leverancier.”

Zelfs voor het minimale afval dat een microgroentekwekerij met zich meebrengt, werd reeds een oplossing gevonden. Na een cursus permacultuur bedacht Jarl dat het afval perfect kon dienen als bodemverbeteraar voor de voedselbossen. “Het is een zeer ecologische manier van werken, waarbij je landbouw en natuur perfect met elkaar combineert”, legt hij uit. “Volgens mij kan je op die manier voor jaren gezond voedsel voorzien.”

Opbouwen van een gemeenschap

De grote droom is echter om de mensen in de wereld weer met elkaar te verbinden. “We willen weer dat mensen met elkaar in contact komen te staan”, vertelt Jordan Cox. Op termijn is het de bedoeling dat met ‘Leef’ meerdere lokale duurzame bedrijfjes samenwerken in een lokale ondernemingsgemeenschap, die zich vormt rond een centraal voedselbos. Dan gaat het om de lokale bakker, slager, lokale ambachten, enzovoort. “Een business wil altijd maximale winst, maar we kunnen de planeet toch niet volledig uitputten voor winst?”, vertelt Jordan. “We moeten terug een evenwicht vinden in de maatschappij. Een bedrijf zou moeten streven naar ‘net genoeg’. Kleine bedrijven doen hun job goed, soms beter dan de grotere. Als die samen gaan werken in een soort coöperatie – een ‘ecodorp’ met een gesloten economie – dat lijkt ons ideaal. Omdat elk ecodorp zo lokaal gevestigd is, zal er vrijwel geen concurrentie zijn.”

Jordan voelt aan dat mensen die een klein bedrijf runnen de neiging hebben om zaken zoals marketing of boekhouding te vergeten of te negeren. “En dat is puur omdat ze daar weinig kennis van hebben, en daarmee willen we hen wel helpen”, vertelt hij. Zelf baatte hij een eigen restaurant uit en kent de kneepjes van het runnen van een eigen bedrijfje.

“Terug naar het oude”

Werken naar een ecodorp doet wel wat terugdenken aan vroegere tijden. “Mensen denken vaak direct aan Bokrijk, maar dat is niet bepaald slecht. Die mensen konden zich perfect voorzien van hun eigen voedsel. We willen gewoon diezelfde waarden terug, maar dan in een modern jasje”, vertelt Jordan. Jarl vergelijkt het meer met een mycelium- of schimmeldradennetwerk. “Elk bedrijf heeft zijn specialisatie en kan opgenomen worden in een heus netwerk, en uiteindelijk is iedereen met elkaar verbonden. Ieder heeft een eigen doel en voelt zich nuttig in het netwerk. Het is een positief verhaal, en dat willen we zo goed mogelijk naar buiten brengen.”

De leuze van Leef ‘From seeds to forests, from individuals to communities’ (van zaadjes naar bossen, van individuen tot gemeenschappen) is dus niet enkel letterlijk te nemen. Jarl: “De fysieke zaadjes zijn nodig voor de kweek van de microgroenten en de voedselbossen, maar je kan het dus ook figuurlijk nemen. We planten de zaadjes voor de opstart en het verbinden van lokale kleine bedrijfjes die functioneren in een gemeenschap.” Het drietal geeft dan ook aan nog lokale bedrijfjes te zoeken die hun schouders onder het concept willen zetten.

“We merken dat wel meer mensen ervan dromen om terug te gaan naar het lokale, maar vaak zijn dromen te groot en komt er niets van in huis. Wij willen daar verandering in brengen. Je moet klein beginnen, en dan komt het ook wel goed. Wij geloven er alvast in”, vertelt Jordan enthousiast.

Voor meer informatie over het Leef- project kan je terecht op hun website www.leef.community.

Marlies Vleugels