Je koeien klaarstomen voor de volgende lactatie
Is er een optimaal protocol om koeien droog te zetten? En waarop moet je letten? Het rundveeloket formuleerde een antwoord.
De droogstand geeft het uierweefsel de kans om te herstellen en te vernieuwen, zodat een volgende lactatie optimaal kan starten. Het is daarnaast het uitgelezen moment om koeien met subklinische mastitis te behandelen met langwerkende antibiotica zonder risico op residuen in de melk. Ook gezonde uiers vragen aandacht, aangezien een groot deel van de mastitisgevallen (60%) ontstaat tijdens de droogstand. Een droogstand van 6 tot 8 weken levert de beste resultaten voor de volgende lactatie. Een standaardprotocol voor droogzetten is niet voorhanden, omdat dit afhangt van de algemene uiergezondheid en het uiergezondheidsmanagement van elk specifiek bedrijf.
Het is aangewezen om hiervoor samen met je bedrijfsdierenarts een droogzetprotocol uit te schrijven naar de noden van jouw bedrijf en jouw koeien. Dit dwingt je om na te denken over het management en het zorgt voor een consequente aanpak, zeker als er meerdere personen op het bedrijf werken
Algemene regels
Bij een goed droogzetmanagement volg je het best enkele stelregels: zet de koeien selectief droog met langwerkende antibiotica. Breng inwendige speenafsluiters aan. Dit is ook het moment om de uier te scheren of te branden en om de klauwen te verzorgen. Voorzie ten slotte een droge, propere en comfortabele huisvesting.
Droogzetten
Koeien worden bij voorkeur drooggezet bij een melkgift onder de 15 kg melk/dag. Bij een hogere melkgift loopt het risico op mastitis in de droogstand immers sterk op. Bij hoogproductieve en persistente koeien kan de melkproductie geremd worden in aanloop naar het droogzetten, bijvoorbeeld door het beperken of stoppen van de krachtvoergift of door het beperken van de energie- of eiwitdensiteit van het rantsoen vanaf 4 weken voor de droogzetdatum.
Bij koeien zonder (subklinische) mastitis en een hoge melkproductie op het eind van de lactatie, kan overschakelen naar minder frequent melken de melkproductie bijkomend drukken. Melk dan bijvoorbeeld enkele dagen eenmaal daags en vervolgens nog 2 keer om de andere dag. Zorg er zeker voor dat de speentoppen proper en droog zijn als de melkfrequentie wordt verlaagd en dat de stal en ligbedden proper zijn. Dip ook goed na met een barrièredip om besmetting met omgevingskiemen tegen te gaan bij eventueel het uitliggen van melk.
Te abrupt droogzetten, waarbij op hetzelfde moment niet meer gemolken wordt én het voeder beperkt wordt, verhoogt het risico op mastitis. Vermijd ook andere vormen van stress (andere stal, andere groep…) tijdens het droogzetten en beperk ook zeker de wateropname niet.
Selectief droogzetten is hip
Vroeger werden alle koeien standaard drooggezet met langwerkende antibiotica. Een meer recente en vooruitstrevende manier om droog te zetten is het selectief droogzetten. Hierbij krijgen enkel deze koeien die het nodig hebben langwerkende antibiotica toegediend, zonder nadelige gevolgen voor de uiergezondheid en de melkproductie. Op deze manier wordt het antibioticagebruik op je bedrijf sterk teruggedrongen.
Advies van je dierenarts
Overleg je aanpak zeker met je bedrijfsdierenarts. Dit is de uitgelezen persoon om samen met jou en je medewerkers een plan op te stellen dat geschikt is voor jouw bedrijf en om de koeien te selecteren die zonder antibiotica kunnen drooggezet worden. Indien de uiergezondheid op je bedrijf niet op punt staat, wordt aangeraden om nog steeds alle koeien droog te zetten met antibiotica en om eerst het uiergezondheidsmanagement aan te pakken.
Keuze op basis van celgetal
Indien de uiergezondheid op je bedrijf het toelaat, kun je selectief droogzetten toepassen. Hiervoor moeten de dieren geselecteerd worden die op het moment van droogzetten geïnfecteerd zijn met major pathogenen. Dit gebeurt het best aan de hand van het individuele celgetal. Koeien die de laatste 3 melkcontroles voor droogzetten een celgetal lager dan 200.000 cellen/ml melk hadden en die in diezelfde periode geen klinische mastitis doorgemaakt hebben, kun je droogzetten zonder antibiotica. Geef deze koeien bij voorkeur een inwendige speenafsluiter (teatsealer).
Voldoet een koe niet aan deze punten, dan krijgt deze het best wel antibiotica (in combinatie met een inwendige speenafsluiter) toegediend. Het bemonsteren van enkele koeien met hoog celgetal geeft je een beeld van de oorzakelijke kiemen die aanleiding geven tot subklinische mastitis. Op deze gegevens kan je het gebruikte antibioticum selecteren.
Werk ook steeds heel hygiënisch bij het gebruik van uiertubes: spenen goed ontsmetten, handschoenen gebruiken, sprayen of dippen … Breng enkel het puntje van de tube in om het slotgat minimaal op te rekken en ledig de tube voorzichtig. Zet koeien nadien ook zeker een half uur vast om te vermijden dat ze gaan liggen en dat er vuil in het slotgat komt. Als veel koeien kort na het kalven een uierontsteking krijgen ten gevolge van omgevingskiemen, is het gebruik van teatsealers een goed idee.
