We beleven -en ondergaan- tijden waar de schreeuw om authenticiteit in de kiem gesmoord wordt door beelden en praatjes die hun eigen leven gaan leiden op het internet. Mochten de Brugse koetspaarden nochtans kunnen spreken ….
Laten we van wal steken met het feit dat er nu eenmaal mensen zijn met paarden en paardenmensen. Elk met hun eigen zienswijze wel te verstaan. Daaruit voortvloeiend leven gelukkig veel paarden een leven dat een paard waardig is. Maar zijn er ook ‘paardige’ misverstanden en zienswijzen die op het internet gedeeld worden en (te) snel een eigen leven gaan leiden. En aldus wordt het paard soms slachtoffer van wat de mens goed voor hem acht!
Het paard bleef paard
Paarden evolueerden anders dan mensen en bleven daarbij veel meer zichzelf. Bekijk daartoe even op internet een afbeelding van de oermens en een afbeelding van een oerpaard. Uiterlijke verschillen tussen de oermens en onszelf vallen daarbij ontegensprekelijk op. Het exterieur van een oerpaard verschilt daarentegen niet zoveel met dat van onze huidige paarden. Het paard is ook nog steeds een kuddedier met een vluchtinstinct. Hoe gedomesticeerd een paard ook is, het zal altijd om zich heen kijken alvorens zijn hoofd richting drinkwater te dirigeren. Drinken in paardentaal is zich kwetsbaar opstellen, met het hoofd naar beneden en dus zonder zicht op de omgeving. Men herhaalt trouwens regelmatig dat ‘men een paard naar het water mag leiden, maar dat het daarom nog niet zal drinken’. De mens daarentegen ging vrij vlot dwars door de tijdlijn heen en ondertussen dwalen we met een koffiebeker in de hand door de stad.
Werken moet
Voor een paard is beweging levensnoodzakelijk. Zijn vluchtinstinct is er nog steeds, maar wordt getemperd door zijn vertrouwen in de mens. Toch sluimert het steeds onderhuids en daardoor is een paard reactief en schrikt het vrij snel voor ongewone dingen.
Daarvan getuigde vorig jaar een incident in de Brugse binnenstad, waar de koetspaarden ontegensprekelijk bij het decor horen. In een van de drukste toeristische straten van de stad schrok een koetspaard van opwaaiend papier en plastic. Het paard gleed uit en zou vlot rechtgestaan zijn, ware het niet dat het gehinderd werd door de –verplichte- mestzak, die zich net achter hem bevond. In enkele minuten ging het incident viraal met de oneervolle vermelding dat het paard ten val kwam en niet meer recht kon komen. De foto die furore maakte in de media toonde het recht krabbelende paard frontaal. Had men een zijdelingse foto gedeeld, dan had het overduidelijk geweest dat het dier gehinderd werd door zijn mestzak om recht te staan.
Koetspaard zijn is droomjob
De (trek)paarden die in het Brussels gewest vuilnis ophalen komen zelden als beklagenswaardig in beeld. Nochtans is hun werk stukken zwaarder dan de aan toeristen gelinkte job van een koetspaard. De paarden die vroeger werkten op landbouwbedrijven kregen veel zwaardere taken voorgeschoteld. Ellenlange dagen op het veld in barre of oververhitte omstandigheden, zonder rust onder een boom met een portie haver en fris water.
Een historische stad als Brugge is ondenkbaar zonder koetsen, paarden en koetsiers. Net als de paarden in Brussel is ook in Brugge de interactie met de mens groot. Mensen zien graag paarden en ze bevorderen het sociaal contact. Er wordt met ontzag en bewondering naar hen gekeken. Bovendien is hun ecologische hoefafdruk stukken kleiner dan die van de massa auto’s die drummen om de stad binnen te rijden.
Vijfsterrenhotel in het groen
De paarden van de vzw De Brugse Koetsiers zijn ondergebracht in een ‘vijfsterrenhotel’ even buiten Brugge. Een droomlocatie die als pensionstal het Equilabel draagt (Kwaliteitslabel voor maneges en pensionstallen). De Brugse koetspaarden beschikken er over ongeveer 11 hectare uitstekend verzorgde weiden en ruime paddocks, met schuilstallen en bomen die hen beschutten tegen zon of regen. Na een dag van 8 uur werken krijgen de paarden minimum twee dagen rust met weidegang.
Per rit in de binnenstad krijgen ze 10 minuten pauze op een rustige en groene locatie. Op stal komt de dierenarts wekelijks langs en de hoefsmid is er tweemaal per week. Alles in het leven van deze paarden is gefocust op hun ware zelf. Waardig ouder worden in zijn zuiverste vorm is een begrip in Brugse koetspaardenmiddens. De historische stad heeft een voorbeeldfunctie en draagt die hoog in het vaandel. De koetspaarden zijn er levend erfgoed in een cultuurhistorische traditie.
