Vlaanderen wil satellieten inzetten voor controle op handhaving van beschermde graslanden
Voor een betere handhaving van de beschermde graslanden willen het Agentschap vor Natuur en Bos (ANB), het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en het Vlaams instituut voor technologisch onderzoek (VITO) satellietbeelden gericht inzetten.
In 2015 werd 9.000 hectare historisch permanente poldergraslanden beschermd. Dat zijn biologisch waardevolle, vaak eeuwenoude, vochtige graslanden met hoogten en laagten en een typische plantengroei. De bescherming wil het vernietigen van die weiden door ze om te ploegen (‘scheuren’) tegengaan.
Nood aan actualisatie
Toch is er nood om vijf jaar na de inventarisatie van de poldergraslanden eens een actualisatie te doen en na te gaan of er sedertdien al dan niet opnieuw historische permanente poldergraslanden zijn verdwenen, stelt Vlaams SP.A-parlementslid Maxim Veys.
De handhaving van de historisch permanente graslanden (HPG) is één van de speerpunten in het handhavingsbeleid rond natuur, antwoordt Vlaams milieuminister Zuhal Demir. “In de eerste plaats worden de handhavingsinspanningen gericht op het handhaven van habitatverlies en verlies aan leefgebied van soorten. Voor de historisch permanente graslanden werd een programmatische aanpak ontwikkeld.”
Hiertoe worden de verzamelaanvragen van de landbouwers opgevraagd bij het Departement Landbouw en Visserij die dan via een GIS-analyse vergeleken worden met de informatieve kaart beschermde graslanden, waarin ook de kaart van de Vlaamse regering van de beschermde poldergraslanden is verwerkt.
“Als blijkt dat op een beschermd graslandperceel een andere teelt werd aangegeven op de verzamelaanvraag, dan gaat natuurinspectie deze graslanden op het terrein bekijken. Als er effectief sprake is van het scheuren van een beschermd grasland, dan wordt in regel een proces-verbaal opgemaakt en wordt herstel opgelegd via een bestuurlijke maatregel.
Effectieve aanpak
Deze aanpak is effectief gebleken maar volstaat niet om alle beschermingsbepalingen die op de HPG rusten te handhaven. Zo blijft het noodzakelijk dat de natuurinspecteurs toezicht houden op het chemisch wijzigen (bv. met dicotylendoders) en op het wijzigen van het reliëf van deze HPG’s.
“Wanneer tijdens dit toezicht blijkt dat een grasland beschermd door de landbouwwetgeving (EKBG) werd gewijzigd, dan wordt dit gemeld aan het Departement Landbouw voor de verdere handhaving. Als zou blijken dat het intrekken van de vergroeningssubsidies niet volstaat om de landbouwer tot herstel aan te zetten kan de natuurinspectie in overleg met het Departement Landbouw ook deze graslanden verbaliseren via de zorgplicht (artikel 14 van het natuurdecreet) en het herstel afdwingen via de bestuurlijke maatregel.”
Alle processen-verbaal waarbij landbouwers de natuurwetgeving hebben geschonden worden gemeld aan het Departement Landbouw en Visserij, dat de subsidies die de landbouwer jaarlijks ontvangt (zij het via de Cross-Compliance, zij het via de vergroeningsmaatregelen) dan vermindert.
Vertraging op systeem
De beschermde percelen in de landbouwstreek de Polder worden getoond in de verzamelaanvraag die de landbouwer moet invullen, zodat zij tijdig worden gewezen op de beschermingsstatus van deze graslanden. Dit geldt echter niet voor de meeste andere beschermde graslanden buiten de Landbouwstreek de Polder, wat maakt dat het preventieve aspect van de handhaving daar niet aan de orde is. “De natuurinspectie ervaart dit als een gemis”, stelt minister Zuhal Demir.
De huidige programmatische aanpak werkt dus goed, maar er zit vertraging op dit systeem omdat de teeltplannen slechts halverwege het jaar beschikbaar zijn voor het ANB. Daarom bekijkt het ANB de mogelijkheden voor het uitwerken van een ‘Early warning’-systeem via satellietbeelden.
