Nieuw pachtdecreet lijkt er snel aan te komen
Het gonst van de geruchten dat er een nieuw pachtdecreet is. Boerenbond en Groene Kring lijken min of meer op de hoogte te zijn van de inhoud en namen intussen al een standpunt in. Landbouwleven geeft u zodra als mogelijk meer inhoudelijke tekst en uitleg.
Groene Kring is redelijk positief over de vorderingen van de pachtwet. Jonge boeren lijken meer kansen te krijgen om grond te pachten. De organisatie stelt wel vragen bij de toegenomen mogelijkheid om landbouwgronden te bebossen.
Grote stappen vooruit
Voor jonge landbouwers en voor de aankomende generatiewissel is het van levensbelang dat toegang tot landbouwgrond toeneemt. Na jaren van onderhandelen is er eindelijk een akkoord dat die toegang voor jonge landbouwers kan versterken. Groene Kring is alvast tevreden over de vorderingen maar heeft ook enkele bedenkingen.
In verschillende delen van Vlaanderen was het voor landbouwers quasi onmogelijk om nog pachtovereenkomsten af te sluiten. Het was tijd voor aanpassingen die de pachtwet opnieuw aantrekkelijk maken. Voor Groene Kring was het algemene uitgangspunt van deze hervorming: hoe kunnen we grondeigenaars stimuleren om hun gronden aan landbouwers te verpachten, zonder de rechten van de pachter in het gevaar te brengen?
Er zijn hierbij positieve stappen gezet door opzeg voor verkoop makkelijker te maken maar pachtprijzen wel binnen de perken te houden. Daarnaast wordt sterker gekeken naar gepensioneerde pachters, die voordien ongenaakbaar waren. Ook de sterkere bescherming van het agrarisch gebied is positief en broodnodig.
Steeds meer bos
Toch is Groene Kring niet unaniem positief. De voorbije jaren wordt steeds meer landbouwgrond bebost. Groene Kring vreest dat door de extra mogelijkheden die nu aangeboden worden, het verdwijnen van landbouwgrond naar bos enkel zal toenemen. Toegang tot grond en leefbaarheid van het landbouwbedrijf moeten daar primeren. Verder betreurt ze ook dat de Vlaamse regering de Waalse niet gevolgd is in haar besluit om jonge boeren en lange pachten ook fiscaal te ondersteunen in de pachtwet.
"Toegang tot grond is één van de grootste uitdagingen voor ons als jonge landbouwers. Hopelijk kan de hervorming van de pachtwet eindelijk een kentering inzetten.” Zegt Maarten Moermans, ondervoorzitter van Groene Kring. Bram Van Hecke, voorzitter, vult aan: “Jonge boeren wachten hier al lang op. Het is niet de tekst zoals wij die zouden schrijven, maar het zijn stappen vooruit. Die waren broodnodig.”
Ook Boerenbond gaf al een reactie
We vernamen uit mediaberichten dat een meerderheid in het Vlaams Parlement een akkoord heeft bereikt over een nieuw pachtdecreet. We kijken ernaar uit om de nieuwe wettekst te ontvangen. Voor de landbouwsector is het belangrijk dat deze nieuwe Pachtwet voldoende rechtszekerheid biedt aan landbouwers zodat landbouwers over een langere periode grond kunnen pachten en gebruiken. Zonder dat laatste is het voor hen namelijk niet mogelijk om een duurzaam bedrijfsmodel uit te bouwen. Er is begrip voor de bekommernis van de landeigenaars om meer transparantie en flexibiliteit in de pachtrelatie tussen pachter en verpachter te brengen, maar die aanpassingen mogen de gebruikszekerheid over de grond en de bedrijfsvoering niet ondermijnen. Er moet ook aandacht zijn voor jonge boeren: van belang is dat landbouwgronden in handen komen en blijven van jonge en actieve landbouwers.
Blind bebossen kan niet – leefbaarheidstoets
In diezelfde context is het belangrijk dat er een einde gemaakt wordt aan het blind en al te gretig opzeggen van vruchtbare landbouwgrond voor extra bos en natuurdoeleinden zonder dat hierbij de leefbaarheid voor de bedrijven mee in rekening genomen wordt. De bestaande opzegmogelijkheid in functie van algemeen belang die door de overheid nu zeer ruim kan worden ingezet, moet dan ook onder de loep worden genomen. “Landbouwgrond is nodig voor onze voedselproductie en is geen restruimte”, klinkt het bij voorzitter Ceyssens. “En hoewel wij hoegenaamd geen probleem hebben met bebossing, vinden wij wel dat bossen op de juiste plaats, d.w.z. in de daartoe bestemde gebieden, moet komen in plaats van achteloos vruchtbare grond te laten verdwijnen én dat er garanties moeten worden ingebouwd zodat de leefbaarheid van landbouwbedrijven door een dergelijke pachtopzeg niet in het gedrang wordt gebracht.”
ABS is niet tevreden
De perscommunicatie die rond de nieuwe pachtwet is gebeurd, ook door minister Brouns, geeft ons, ABS, een onbehagelijk gevoel. Landbouwgrond lijkt terug wat meer vogelvrij te worden.
Landbouwgebruiksgronden zijn onontbeerlijk voor de uitbating van landbouwbedrijven. Meer dan ooit is het dan ook belangrijk dat deze gronden in gebruik kunnen blijven van de familiale landbouwbedrijven. De gronddruk is enorm en wordt het steeds moeilijker voor landbouwers om aan grond te geraken. Teveel kapers zijn op de kust en de grondprijs is allang geen afspiegeling van de landbouwkundige waarde meer. Met het voorstel van decreet dat nu voorligt kunnen we er juist vanuit gaan dat de druk alleen maar zal toenemen. De zekerheid voor een landbouwer, dat hij de gronden ter beschikking kan houden, neemt af.
De mogelijkheid om de gronden vrij te vervreemden na 18 jaar doet onze wenkbrauwen sterk fronsen. Er zullen terug heel wat constructies opgezet worden om gronden schijnbaar te vervreemden en zo de landbouwer van deze gronden te krijgen. Dit kan er ook toe leiden dat landbouwers twee maal in hun carrière zullen moeten betalen om de gronden te mogen pachten.
Ook de gronden in natuurbestemmingen gemakkelijker pachtvrij krijgen voor natuurontwikkeling maakt ons bezorgd. Bij een gebrek aan een grondenbeleid in Vlaanderen worden landbouwers aan hun lot overgelaten en is landbouwgrond een speelbal van vermogende burgers, investeerders en zelfs industriëlen die compensaties zoeken voor eigen activiteiten.
Voor een landbouwer die grond verliest zijn er geen uitwijkmogelijkheden, mede doordat men stelselmatig de gronddruk verhoogd, ook de overheid heeft hier boter op het hoofd. Zonder een holistische benadering van een grondenbeleid in Vlaanderen zullen we enkel een verdere afname van vruchtbare landbouwgebruiksgronden zien. Dit moet beleidsmakers tot nadenken bewegen.
Dat eigenaars duidelijkheid krijgen wie de grond gebruikt, vinden we meer dan normaal en in een goede verstandhouding is dit de logica zelve. Ook de schriftelijke vorm zorgt voor deze duidelijkheid en kunnen we ondersteunen.
Het ABS betwijfelt of deze wijzingen in de pachtwet de toegang tot grond voor jonge landbouwers en tout court voor landbouwers zal bevorderen, zoals velen graag beweren. Daarvoor lijken er te veel mogelijkheden om landbouwgrond pachtvrij te krijgen en zo in een andere, onzekere constructie te steken.
We vragen en verwachten als ABS om hier zeker nog een inhoudelijke discussie met de sectoren te laten plaatsvinden, vooraleer dit definitief wordt. Want met de argumenten van de landbouwer lijkt hier wederomal geen rekening gehouden te zijn.
