Onherstelbare ontwrichting
Een eerste grond voor echtscheiding is de onherstelbare ontwrichting van het huwelijk. Een huwelijk is onherstelbaar ontwricht wanneer de voortzetting of de hervatting van het samenleven redelijkerwijs onmogelijk is geworden. Men kan de onherstelbare ontwrichting van uw huwelijk op drie manieren bewijzen.
Ten eerste kan men geschriften, getuigenissen, foto’s en dergelijke meer aan de rechtbank voorleggen. Men kan ook concrete feiten erkennen die mee tot de onherstelbare ontwrichting hebben geleid. Dit wordt ook wel het bewijs door alle wettelijke middelen genoemd. De feiten die u voorlegt, kunnen een fout uitmaken van uw partner, maar ook niet-foutieve feiten of eigen fouten kunnen als bewijs van onherstelbare ontwrichting dienen. In de praktijk worden eigen bekentenissen niet zo gemakkelijk aanvaard als ze niet worden gestaafd door objectieve stukken.
Ten tweede kan men aan de rechtbank aantonen dat men gedurende een bepaalde periode van zijn partner feitelijk gescheiden leeft. De echtscheiding kan dan uitgesproken worden wanneer deze periode zes maanden of een jaar bedraagt, afhankelijk van het feit of men de echtscheiding samen met zijn partner of alleen heeft gevorderd.
Tot slot kunnen gehuwden ook tweemaal voor de rechtbank hun wil tot echtscheiding uitspreken. Wanneer men met het oog daarop voor de eerste keer verschijnt, moet de rechtbank een datum voor een nieuwe zitting vastleggen. Die datum hangt opnieuw af van het feit of men de echtscheiding alleen of samen met zijn partner vordert. Vordert een van beide partners alleen, dan zal de tweede zitting een jaar na de eerste zitting gehouden worden. Vorderen beide partners samen, dan zit er slechts drie maanden tussen beide zittingen. De rechtbank legt de tweede zitting vroeger vast wanneer de periode van feitelijke scheiding eerder verloopt, zoals in de vorige alinea besproken.
Onderlinge toestemming
Een andere wettelijke grondslag tot echtscheiding is de onderlinge toestemming. Scheiden door onderlinge toestemming is enkel mogelijk wanneer men het niet alleen over de beëindiging van uw huwelijk eens is met zijn of haar partner, maar ook over alle gevolgen van die beëindiging. Vooraleer gehuwden op deze manier uit de echt kunnen scheiden moeten zij twee overeenkomsten opstellen, die in de praktijk meestal in één akte worden opgenomen.
Artikel 1287 Gerechtelijk Wetboek verplicht de gehuwden om vooraf hun wederzijdse rechten te regelen. De wetgever doelt daarmee op een akkoord over de verdeling van de goederen en schulden. Bij het maken van deze afspraken zijn de echtgenoten niet gebonden door de wettelijke bepalingen of de bepalingen van uw huwelijkscontract. Tevens moeten de echtgenoten ook een regeling treffen over het erfrecht van de langstlevende echtgenoot, indien één van de partners voor het einde van de procedure zou overlijden.
Artikel 1288 Gerechtelijk Wetboek verplicht beide echtgenoten ook om vooraf de familierechtelijke gevolgen van uw echtscheiding vast te leggen. Zo moeten zij overeenkomen waar zij tijdens de echtscheidingsprocedure zullen verblijven, waar uw kinderen zowel tijdens als na de procedure zullen verblijven, wie het gezag heeft over de kinderen, hoe beide ouders zult bijdragen in de kosten voor de kinderen en of er een uitkering wordt voorzien voor één van de partner. De rechter zal de overeenkomst met betrekking tot de minderjarige kinderen toetsen aan de belangen van de kinderen. De rechtbank kan geen toezicht uitoefenen op de rest van de overeenkomst.
Juridische bijstand
Een echtscheiding alleen regelen zonder juridische bijstand is quasi onbegonnen werk en is soms zelfs gewoonweg onmogelijk. Bijstand door een professioneel is bijna altijd noodzakelijk. Personen die door onderlinge toestemming willen scheiden, kunnen naar keuze bij een notaris, een bemiddelaar of advocaat terecht. Is er evenwel een onroerend goed dat toebehoort aan beide echtgenoten en dat na de echtscheiding aan één van hen wordt toegewezen, dan is de tussenkomst van een notaris verplicht. Voor een echtscheiding wegens onherstelbare ontwrichting is het aangewezen een advocaat onder de arm te nemen.
Procedure
Welke vorm van echtscheiding ook wordt gekozen, telkens moet de vraag tot echtscheiding voor de familierechtbank bij de rechtbank van eerste aanleg van de gezinswoning worden gebracht. Zowel een notaris, bemiddelaar als advocaat kunnen zorgen voor de start van de gerechtelijke procedure.
Eénmaal de echtscheiding is uitgesproken verschilt het traject aanzienlijk al naargelang de grondslag van de echtscheiding. Bij een echtscheiding door onderlinge toestemming is de procedure afgelopen éénmaal de echtscheiding bij vonnis is uitgesproken. Bij de echtscheiding op grond van een onherstelbare ontwrichting is dit niet het geval. Enerzijds dienen dan nog regelingen te worden uitgewerkt rond de kinderen en bovendien moet het huwelijksvermogen nog worden vereffend en verdeeld.
