Hedwigepolder: Zeeuws boerenland wordt geofferd aan het water
Na een jarenlange maatschappelijke en politieke discussie is maandag de ontpoldering van de Hertogin Hedwigepolder in het grensgebied van Zeeuws-Vlaanderen en Vlaanderen begonnen. Bijna 300 hectare akkerland - gebruikt voor tarwe, maïs, aardappelen, bieten en uien - wordt onder water gezet. In 2022 zijn de werken volbracht.
Om de haven van Antwerpen beter bereikbaar te maken werd de Westerschelde uitgediept. In een verdrag tussen Nederland en België werd vastgelegd dat bij wijze van natuurcompensatie door Nederland de dijken van de Hertogin Hedwigepolder doorgestoken zouden worden. Diverse ministers van landbouw en natuur verzetten zich sindsdien tegen de stap, wat weer tot Belgisch protest leidde.
De ontpoldering ging ook buiten de politiek met groot verzet gepaard. Het verloren gaan van goede landbouwers ligt gevoelig in Nederland. Ook Vlaamse boeren van de nabij geleden Prosperpolder verklaarden zich solidair. Ontpoldering is ook voor veel Zeeuwen buiten de sector gevoelig: een groot deel van de provincie werd door het aanleggen van polders in cultuur gebracht. De herinnering aan de Watersnoodramp van 1953 leeft bovendien voort.
"De meeste bomen in de polder zijn gerooid en alle huizen op een na zijn gesloopt", zegt Monique Ekkebus, projectleider voor de provincie Zeeland. "Dat waren de voorbereidende werkzaamheden. Nu gaan we beginnen met het grondwerk. Dat is feite de start van de ontpoldering." Het enige pand dat nog overeind staat in de Hedwigepolder is een huis van de voormalige eigenaar van het gebied, Gery de Cloedt. Die heeft zich tevergeefs tot aan de Hoge Raad verzet tegen de onteigening van zijn grond.
Ekkebus: "Dat huis kan nog niet worden gesloopt omdat er enkele vleermuizen inzitten. Die moeten de tijd krijgen om een nieuwe plek te vinden." De Hedwigepolder is in 1907 ingepolderd en werd vooral voor de landbouw gebruikt. Ondanks verzet vanuit de politiek en door bewoners besloot het Rijk in 2012 definitief eb en vloed in het gebied van zo'n 300 hectare terug te brengen. "In de discussie over de ontpoldering hoor je steeds dat de polder onder water wordt gezet als compensatie voor het uitdiepen van de Westerschelde, maar dat is onjuist", benadrukt Ekkebus.
"Het project wordt uitgevoerd om natuur te herstellen die door menselijk ingrijpen en natuurlijke processen verloren is gegaan." De eerste werkzaamheden bestaan uit het graven van geulen. De grond uit de geulen wordt gebruikt voor het doortrekken van een al bestaande ringdijk rond de Hedwigepolder. Die ringdijk moet het achterland bescherming bieden als straks de Sieperda- en Scheldedijk aan de Westerschelde zijn afgegraven. Als dat is gebeurd, kan het water van de Schelde de Hedwigepolder in - en uitstromen.
"Ik denk dat we voor de werkzaamheden een jaar of 4 nodig hebben", zegt Ekkebus. "Maar dat betekent niet dat dan al een gebied met de dynamiek van slikken en schorren is ontstaan. Dat duurt tientallen jaren." De provincie Zeeland verwacht dat er door het terugbrengen van eb en vloed een gebied ontstaat dat zich goed leent voor natuurbeleving en recreatie. Daarom wordt onder meer gedacht aan het inrichten van een panoramaheuvel met bezoekerscentrum. Ekkebus: "Ook is er een idee om ecolodges neer te zetten, maar dan wel een beperkt aantal. Niet op zo'n grote schaal als aan de Noordzeekust."
