Startpagina Actueel

Newbie Award 2020 – “Ons maïsdoolhof is een totaalbeleving voor jong en oud”

Janne Vanderyse (31) en haar man Maxime Vermetten (32) – winnaars van de publieksprijs van de Newbie Award 2020 – borrelen van de ideeën om de oude boerderij van haar ouders in Damme nieuw leven in te blazen. Voorbije zomer was hun maïsdoolhof, het Maïsterplan, alvast weer een topper.

Leestijd : 8 min

Janne wacht me op aan de boerderij waar al 4 generaties Vanderyse wordt geboerd. Ze toont in de verte het maïsdoolhof. Twee witte punten van de tenten steken boven het maïsveld uit. Op deze regenachtige dag liggen de parking, de ingang en de bar er verlaten bij. In de maand september kon je Maïsterplan immers enkel tijdens het weekend bezoeken. Nog één druk weekendje en daarna wordt de maïs geoogst en wordt het materiaal een jaartje opgeborgen.

Leuke kindertijd

Janne houdt van de Damse regio én van de boerderij waar ze opgroeide. “Ik woonde hier samen met mijn 5 zussen, ouders, papa’s ouders en mijn overgrootmoeder, dus met 11.” Jannes ouders, Guido en Ingrid, namen het bedrijf over van zijn ouders. Ze bouwden het uit tot een melkveebedrijf met 60 melkkoeien met bijhorend jongvee en zo’n 35 ha land, met grasland, tarwe, aardappelen en maïs.

“Ik had hier een heel prettige kindertijd!” herinnert Janne zich. “Weet je dat mijn ouders hier indertijd ook al en maïsdoolhof aanlegden, zelfs op de identieke locatie als waar het nu ligt. Tussen mijn 8 en 12 jaar hielp ik er elke zomer, samen met mijn zussen. We hadden elk onze taakjes. Als kleintje was ik zo’n beetje de controleur van dienst, als ergens iets misliep of stuk was dan kwam ik dat zeggen aan mijn ouders. De doolhof was heel populair. We hadden hier de hele zomer volk over de vloer. Voor mijn ouders was dat telkens best wel een pittige periode, want elke dag moest er immers ook tweemaal gemolken worden.” Na 4 edities vonden Guido en Ingrid het welletjes. “Ze zochten samenwerking, maar de gemeente was daar toen duidelijk nog niet klaar voor. Een heel verschil met vandaag … nu smeken ze om deze initiatieven.”

In 2006 werd het melkquotum verkocht. “De melkprijzen waren toen niet goed, en mijn ouders zagen geen rendabele toekomst meer voor het bedrijf onder zijn bestaande vorm. Ze begonnen een paardenpension.”

De wereld verkennen

“Als puber keek ik op een heel andere manier naar het boerenleven. Ik wilde overal naartoe en vooral niet op de boerderij blijven”, lacht Janne. “Tijdens de zomers was ik animator op een camping in Zuid-Frankrijk om mijn Frans bij te schaven. Vanaf mijn hogere studies begon mijn stadsleven. Ik volgde ‘Romaanse’ en zat eerst op kot in Kortrijk (Kulak) en nadien in Leuven (KU Leuven). Aan de universiteit leerde ik Maxime kennen. We woonden enkele jaren in Gent en vervolgens in Antwerpen. We reisden wanneer het kon.”

Voor Janne en Maxime waren het leerrijke, interessante jaren. “Op die 10 jaar stad zagen we toch bepaalde tendensen ontstaan. Heel wat stadsbewoners hebben behoefte aan meer groen, aan meer ruimte, en gaan daar ook naar op zoek.”

Geringd in het maïsveld

Toen Janne en Maxime in 2017 hun trouwplannen uitdokterden, kwamen ze al vlug weer in Damme, op het ouderlijke bedrijf, terecht. “Ik deed hier vroeger al mijn feestjes, je hebt hier immers veel ruimte en je kan het heel gezellig maken.” Het bleek een evidente keuze, maar het werd geen evident feest. Creatieve Janne rakelde het idee van een maïsdoolhof weer op. “Onze gasten voor de ceremonie werden midden in een maïsdoolhof verwacht. Rondom had ik ook veldbloemen ingezaaid. “Onze gasten kwamen uit alle windstreken en iedereen genoot. De dag was erg geslaagd!” blikt Janne terug. “Voor ons was het een perfecte verzoening tussen het leven in de stad en het platteland. We zagen toen al dat hier toekomst inzat.”

Terugkeer naar Damme niet evident

Na hun huwelijk wilde het enthousiaste koppel enkele jaren naar Brazilië verhuizen om er ervaring op te doen in een heel andere leefwereld. Intussen waren Guido en Ingrid aan het uitbollen. “Dit confronteerde mij. Wat zou met de boerderij gebeuren tijdens onze afwezigheid? Mijn zussen toonden geen interesse om het bedrijf voort te zetten. Zou dit familiepatrimonium dan worden verkocht?” Janne wilde dit echter niet laten teloorgaan!

Na lang overleg besloten Janne en Maxime om hun buitenlands avontuur op te bergen. Ze kozen voor de boerderij en gaven allebei begin 2018 hun fulltime job op. “Een gewaagde sprong. We wisten toen niet eens óf we een lening zouden krijgen…” Dat bleek ook niet het geval! “De banken stelden kortweg dat een lening afbetalen met inkomsten uit landbouw gewoonweg niet haalbaar zou zijn...” Al gauw bleek dat er andere inkomsten nodig waren. Janne startte in het onderwijs en Maxime vond werk als ingenieur in Brugge. “We combineerden onze nieuwe fulltime job dus met het werk op de boerderij. Het was een lange en zware periode van onzekerheid.”

Zzelfs in die situatie bleef dit koppel echter op nieuwe ideeën broeden. “Maïsterplan kreeg in die periode ook vorm. We wilden in de zomer van 2019 tóch een maïsdoolhof met bar maken. Maar maïs moet je natuurlijk in het voorjaar al zaaien. Dat deden we dus maar, met de methode en knowhow van mijn ouders.”

Het ondernemende koppel kreeg uiteindelijk in mei 2019 het verlossende bericht van de bank. Ze kregen - dankzij hun financieel betere situatie - een lening om de boerderij over te nemen. “De akte werd in augustus 2019 verleden, net 2 jaar na onze huwelijksdag, midden in ons eerste Maïsterplan-seizoen.

Janne en Maxime:  We willen de stadsbewoners het platteland hier laten beleven.
Janne en Maxime: We willen de stadsbewoners het platteland hier laten beleven. - Foto: Dries Luyten

Op eigen benen

In eerste instantie bleef het paardenpension nog een tijdje actief, maar deze tak werd geleidelijk afgebouwd. Op dat moment was vooral de akkerbouwtak nieuw voor hen. “We moesten leren omgaan met een teeltplan, afspraken maken met de loonwerker, prijzen onderhandelen en vooral een netwerk opbouwen. Ik leerde al snel dat je daarbij niet veel bent zonder collega-boeren. We zijn hen echt dankbaar. Ze stonden immers open voor mijn vragen, ze waren een klankbord bij twijfel. Als dochter van Guido heb ik eerlijk gezegd wel een streepje voor. Maxime moet zich hier, als Antwerpenaar, meer bewijzen”, lacht Janne. “Je moet de juiste contacten hebben om bepaalde dingen gedaan te krijgen, maar gelukkig staat Maxime met beide benen op de grond. Ik ben de dromer. Maxime is de beredeneerde denker. Hij kijkt kritischer tegen de dingen aan. Dat laat ons juist toe om toch haalbare, realistische projecten te starten.”

Janne en Maxime willen in de toekomst op een ‘andere’ manier boeren. Zo willen ze afstappen van de traditionele teelten. “We zijn intussen gestart met de omschakeling van 10 ha naar bioteelt. In samenwerking met Inagro willen we biokikkererwten telen en denken we er ook over om bio-aardappelen en biosoja te proberen. Daarnaast informeerden we bij diverse onderzoeksinstellingen naar de mogelijkheden van andere innovatieve teelten, zoals goudsbloem, hennep en quinoa. Maar blijkbaar is het nog wat te vroeg om hiermee in de praktijk te starten. We sloten wel al diverse beheerovereenkomsten af, onder meer voor bloemen- en grasstroken, en vogel-voedselgewassen. Daarnaast zaaiden we ook kruidenhooi voor paarden. En natuurlijk maakt ook maïs deel uit van ons teeltplan.”

Janne veranderde intussen ook van school. “Ik wilde les geven in een school die bij me past, met een innovatieve aanpak. En gelukkig vond ik die ook in Brugge.” Janne geeft Frans, Engels en Spaans in ASO-richtingen. “Ik startte er, in samenspraak met de directie, met een moestuin. Ik vind het fantastisch om met jongeren te werken. Via de moestuin kan ik hen ook zaken over landbouw en milieu bijbrengen en hen helpen in hun studiekeuze. Samen met de uitbating van ons bedrijf vergde dit echter véél energie. Gelukkig mocht ik er dit schooljaar halftijds starten.”

Opnieuw doolhof in 2020

Maïsterplan was in 2019 een groot succes. “Het stond snel vast dat we dit ook in 2020 zouden doen. Het is immers zo’n positief project met de inzet van veel jongeren en met bezoekers van jong tot oud. Ik begon al tijdens de editie 2019 aan een nieuw plan, nog mooier en met nog meer niveaus en mogelijkheden.”

Het koppel liet zich niet afschrikken door corona. “We beslisten dit voorjaar om er gewoon mee door te gaan. De maïs werd deze keer gezaaid met de hulp van Homburg Belgium. Ze zagen de uitdaging wel zitten om mijn patroon met een Väderstad-zaaimachine met gps in te zaaien.” Janne en Maxime kregen pas in juni groen licht om bezoekers te ontvangen. Eerst lag de norm op 400 bezoekers per dag. Maar in augustus werd dit gereduceerd naar slechts 200 personen, mét reservatie voor een bepaald tijdslot. Maar ook dit speelden ze klaar, ze pasten hun werking aan en ontwikkelden een eigen reservatiesysteem.

Luchtbeeld van het maïsdoolhof in 2020.
Luchtbeeld van het maïsdoolhof in 2020. - Foto: Maïsterplan

Ook de droogte maakte het spannend. “We hadden een trage opkomst. Bij de opening op 13 juli was de maïs slechts 1,20 m hoog, met een onregelmatige gewasstand.” Maar ook hiervan maakte Janne een opportuniteit… “Zo kon ik de bezoekers uitleg geven over het effect van droogte. Burgers beseffen de impact voor de boer niet voldoende. Op onze sociale media riep ik mensen en kinderen die ‘benauwd’ zijn tussen hoge maïs op om dan al een leuke dag te komen spenderen. Zo maakte ik bijvoorbeeld na veel regen ook promotie voor een blotevoetenpad in de modder. Ook dat had veel succes trouwens.

Dit jaar boden we heel wat lokale producten aan: aardbeien, ijs, fruitsap, slaatjes, Damse Mokke kaas gemaakt door mijn nonkel… We maakten zelf popcorn en we versierden alles met bloemen uit onze zelfgezaaide velden. De bezoekers appreciëren die extraatjes wel. Voor ons is Maïsterplan ook meer dan een doolhof, we bieden een totaalbeleving aan. We willen stadsbewoners hier iets bijbrengen over het platteland!”

Winnende aanpak

Toen die ideeën vorige winter nog volop aan het groeien waren, zag Janne de oproep voor deelname aan de Newbie Award. “Ik werd getriggerd en schreef ons in. Niet zozeer omdat ik dacht dat we zouden kunnen winnen, maar omdat ik ander startende en innovatieve boeren wilde ontmoeten, nieuwe ideeën wil opdoen en een professioneel netwerk wil uitbouwen.”

In mei lanceerde Newbie een online stemming op de kandidaten. Voor Janne en Maxime was dit een cadeau: “Voor onze doolhof zijn we sowieso al veel bezig met sociale media, en we hebben veel contacten en vrienden uit onze studententijd en onze jobs. We deden dus extra ons best om stemmen te ronselen voor Maïsterplan. We kregen veel steun en naarmate de tijd vorderde voelden we hierover wel wat animo bij onze entourage. Het winnen van de publieksprijs was dan ook een mooie afsluiter en een erkenning van onze aanpak.”

Het staat buiten kijf dat Maïsterplan ook in de zomer van 2021 zal uitpakken met een mooie totaalbeleving in het maïsveld, en als het van Janne afhangt … het liefst met biomaïs.

Anne Vandenbosch

Lees ook in Actueel

Meer artikelen bekijken