Minister Hilde Crevits: ‘De essentie van grondenproblematiek is niet de pachtwet’

Zoals je elders op deze pagina kunt lezen, zijn landbouwgronden duurder dan ooit. “Over de jaren heen zien we een alsmaar snellere stijging van de prijzen van de landbouwgronden, in die mate dat de huidige marktprijzen van landbouwgronden in Vlaanderen niet langer in verhouding staan tot de mogelijke opbrengsten, wat natuurlijk nefast is voor de landbouwers zelf”, aldus Cathy Coudyser, Vlaams parlementslid voor N-VA. Kapitaalkrachtige Vlamingen kopen ook alsmaar meer landbouwgrond aan voor eigen gebruik.

Herziening pachtwetgeving

De herziening van de pachtwetgeving is daarbij ook een heikel punt en staat in het Vlaams regeerakkoord. “De lage pachttarieven komen als een boemerang terug in het gezicht van de landbouwers, want landeigenaars kunnen door de pachtwetgeving de pacht niet opzeggen. Ze voelen zich dan ook geen echte eigenaar meer van de grond. Ze hebben ook lage rendementen en daardoor zijn ze heel terughoudend voor pachtformules. De pachtwetgeving brengt de landbouwers veel schade toe. Dat probleem is voldoende bekend.”

“De herziening van de pachtwetgeving is een van de moeilijkste hervormingen die voor mij ligt in mijn bevoegdheden. De maximale pachtprijs wordt berekend door het niet-geindexeerd kadastraal inkomen te vermenigvuldigen met de zogenaamde pachtprijscoëfficiënten. Die laatste worden telkens voor 3 jaar vastgesteld door een pachtprijzencommissie”, reageert Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V).

Meer vraag, minder aanbod

Volgens de landbouwminister is “de essentie van de grondenproblematiek niet de pachtwet, maar dat de vraag groter is dan het aanbod”. “Heel wat lidstaten in de Europese Unie kampen met grondverlating, dus niemand is nog geïnteresseerd om nog grond te gebruiken, terwijl wij het omgekeerde hebben. Bij ons zijn er voor elke vierkante meter grond heel wat kandidaten.”

De grondvraag in Vlaanderen neemt toe, en het aanbod daalt. Het gevolg daarvan is dat de marktprijs stijgt. Zo werd de voorbije 25 jaar in totaal 23.800 ha landbouwgrond planologisch herbestemd naar andere bestemmingen, zoals natuur, industrie en wonen. Hoewel daar geen allesomvattende cijfers over bestaan, zien we allemaal rondom ons dat ook niet-vergunningplichtige zonevreemde activiteiten op landbouwgronden toenemen.

Vlaams landbouwminister Hilde Crevits wil meewerken om de nadelige effecten van een geliberaliseerde grondenmarkt weg te werken. “Het eerste waarover men je aanspreekt, is de strijd voor de grond en ook de seizoenspacht die op steeds meer plaatsen ontstaat, waardoor je geen duurzaam gebruik hebt van de grond. Dat zijn zaken waar ik met de pachtwetgeving zou moeten proberen iets aan te doen.”

Teeltvrijheid pachter

In het debat stelt Emmily Talpe, Vlaams parlementslid voor Open VLD: “Het pachtdecreet is inderdaad aan herziening toe. Dat blijft heel lang aanslepen. Ik wil daarbij 1 zaak benadrukken: als de teeltvrijheid van de pachter wordt beperkt, zal de prijsdruk nog groter worden.” Vlaams landbouwminister Hilde Crevits benadrukte in de commissie Landbouw nogmaals dat ze het essentieel vindt om de teeltkeuze te vrijwaren.

Volgens Bart Dochy (CD&V), voorzitter van de commissie Landbouw, komen nog 2 belangrijke elementen op tafel. “Zoals de definitie van de actieve boer. Wanneer privémensen effectief gronden gebruiken, is de vraag: hoe zit het met het GLB en wat is de definitieve van actieve boer in het kader van het verlenen van Europese landbouwsubsidies.”

“Ik ga ervan uit dat een actieve boer ook een echte boer is”, reageert minister Crevits. “Er is in de Europese Raad en de Europese Unie over de definitie van echte boer nog wat discussie. Veel zal daarvan afhangen. Het is op dit ogenblik voor mij niet mogelijk om de zogenaamde ‘sofaboer’ - vergeef mij het woord - uit de GLB-steun uit te sluiten. Dat zijn boeren die niet zelf voeding produceren. Hier knelt natuurlijk ook een beetje het schoentje.”

Gronden als belegging

In de vorige legislatuur is het alvast niet gelukt om een aantal randvoorwaarden voor een nieuwe pachtwet af te bakenen. Intern worden nu verdere stappen gezet. “We hebben toch wel een probleem als we van mening zouden zijn dat de pachtprijs een reflectie moet zijn van het rendement van de grondprijzen. De pachtprijscommissie is net een commissie die vertrekt vanuit de rentabiliteit van de landbouwgrond en die kijkt wat voor de landbouwer betaalbaar is om die grond op een economisch rendabele manier te gebruiken. Het feit dat de grondprijzen nu exponentieel stijgen, heeft te maken met andere dingen”, aldus Bart Dochy.

Vlaams volksvertegenwoordiger Bart Dochy verwijst ook naar grond als belegging. “Mensen die gronden kopen, doen aan speculatie. De jongste 20 jaar is de prijs van de grond verdubbeld. Als je daarnaast het rendement wil van de pacht die wordt betaald door de landbouwer, dan heb je nog een extra element om de prijzen van de grond verder op te trekken.”

Agrarische reconversie

“Het is belangrijk dat we, wanneer we bekommerd zijn om het gebruik van gronden door landbouwers, een systeem hebben om ervoor te kunnen zorgen dat de prijzen binnen een redelijke vork blijven, zodat het voor de landbouwer haalbaar en betaalbaar is om groenten en vruchten te telen op die grond en in die zin een zekere rentabiliteit te hebben”, weet Bart Dochy.

Minister Crevits vraagt zich luidop af of er nog andere instrumenten zijn om gronden er beschikking te stellen. “Dat kunnen bijvoorbeeld fiscale instrumenten zijn. We stimuleren boeren verder ook om samen gronden aan te kopen. Ik stel vast dat men zich niet zo gemakkelijk verenigt.” Verder wil Vlaanderen blijven inzetten op het hergebruik van hoeves door actieve landbouwers in het kader van de problematiek van de agrarische reconversie. “We zullen hiervoor ook de juiste instrumenten moeten ontwikkelen en die effectief laten inzetten door de vergunningverlenende overheid. Daarnaast is het heel belangrijk om de landbouwgronden zelf betaalbaar te houden. Betaalbaarheid is een van de elementen van toegankelijkheid. Dat is een van de redenen waarom we net die pachtwetgeving willen hervormen.”

Lieven Vancoillie