Startpagina Actueel

50 jaar na boerenbetoging: Voor hoeveel boeren voorziet GLB een degelijk inkomen?

Het Centrum voor Agrarische Geschiedenis (CAG), en het Vlaams Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) organiseerden een heel interessant webinar dag op dag 50 jaar na de grote boerenbetoging van 23 maart 1971. Op het einde modereerde Greet Riebbels een mooi debat met Noël Devisch, Joris Relaes en Yves Segers.

Leestijd : 3 min

De focus lag onder meer op het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), dat in volle voorbereiding is. “Europa besteedt heel veel budget aan landbouw, maar dat aantal daalt procentueel”, duidt Joris Relaes (ILVO). “Het landbouwbeleid is ook veel omvattender dan vroeger, met naast landbouw aandacht voor voedsel, natuur, bos, milieu... Het Europees Landbouwbeleid experimenteerde met verschillende vormen: eerst protectionistisch, daarna liberaal en nu heel liberaal. Maar 1 vraag wordt ook in het nieuwe GLB niet beantwoord: een degelijk inkomen, maar voor hoeveel boeren? Die vraag wordt uit de weg gegaan.”

Innovatie als motor van het landbouwbeleid

Noël Devisch werkte op het moment van de grote boerenbetoging in 1971 als landbouweconoom. “Nee, ik liep niet mee in de betoging. Tegen de eigen werkgever betogen, kan niet. Ik heb wel een deel van de schade gezien. Na afloop is er weinig veranderd. Er werden wat kleine maatregelen genomen, maar dat was het ook. Het prijzenbeleid werd wel op poten gezet en de steun werd losgekoppeld van de productie. Er is meer vergroening. Het beleid wijzigde eerder van landbouw in de richting van plattelandsbeleid, met meer steun voor milieu en kwaliteit.”

Volgens Yves Segers is vrijwel alles uit het Mansholtplan later werkelijkheid geworden. “Het aantal landbouwers is sterk afgenomen, ook het areaal. Dat heeft deels te maken met de vergrijzing, maar ook met betere prijzen, wat zorgde voor een productiviteitssprong. En daarna is alles maar blijven groeien. Er zijn veel gelijkenissen tussen toen en nu: ook vandaag is de landbouwsector in volle transitie. De vraag is: wat is voor de toekomst de beste weg? Het beleid moet die richting aangeven. Beleid zet dingen in beweging. Is het toevallig dat 2 Nederlanders aan het roer staan? Toen Mansholt, nu Timmermans. Sociaal-democraten zijn duidelijk minder gebonden aan (landbouw)tradities.”

Voor Joris Relaes blijft innovatie de motor van het landbouwbeleid. “Innovatie biedt verschillende mogelijkheden om productiever te worden. Welk beleid er ook wordt gevoerd, de innovatie gaat alsmaar verder. Het gaat in het huidige GLB niet alleen meer over landbouwproductie. Het gaat over voedselbeleid, over omgeving, milieu, dierenwelzijn... Alle schakels komen vandaag aan bod in het plan. Het is veel omvattender dan vroeger, maar de voorgestelde maatregelen blijven vooral op de landbouw gericht. Ook andere actoren zijn sterk in het plan geïnteresseerd: consumenten, organisaties met dierenwelzijn en andere milieu en groene belangen. Vroeger werd het GLB opgemaakt binnen de landbouwadministratie, nu door de diensten van de vicevoorzitter van de Europese commissie. Vergeet ook niet dat de EEG vroeger 6 landen telde, de Europese Unie nu 27. Het is moeilijk om alles bij elkaar te houden”, aldus Joris Relaes.

Vaag en niet concreet

Noël Devisch mist veel dingen in het nieuwe GLB.

“Het is vrij vaag, weinig concreet. Wordt de boer er beter van? Hoe wordt zijn inkomen verbeterd of gegarandeerd? Er staat ook geen begroting tegenover. De landbouwer moet meer dingen doen, maar met minder. En wat met het gelijk speelveld? Niet EU-producten komen zomaar binnen, vanuit landen die minder om veel dingen bekommerd zijn dan binnen Europa. Voor de samenleving is het nieuwe GLB een prachtig verhaal, maar wat zit er in voor de boer?”

Grote boerenbetogingen zijn niet voor morgen. “Het Plan Mansholt formuleerde heel concrete doelstellingen: 5 miljoen minder boeren, 5 miljoen ha minder areaal. Dat kwam natuurlijk binnen. Het huidige plan is veel vager en dan is het moeilijker om daarop directe en scherpe kritiek te geven. Het plan is vandaag ook nog in onderhandeling. In 1971 was het te nemen of te laten, dat verklaarde grote onrust en woede”, besluit professor Yves Segers.

Lieven Vancoillie

Lees ook in Actueel

Milde melkaanvoer in Europa

Economie Raf Beyers, adviseur bedrijfsontwikkeling en risk management bij United Experts, overliep op 20 maart met ons de financiële wereldsituatie en de internationale zuivelmarkten. De melkpoederprijzen gaan nog steeds in dalende lijn. Op de GDT-veiling werd 27% minder product verkocht dan vorig jaar.
Meer artikelen bekijken