Startpagina Akkerbouw

IUPAC2019: ‘Niet informeren, maar de dialoog aangaan’

De landbouw is meer dan ooit afhankelijk van technologische vooruitgang, maar de burger staat juist steeds wantrouwiger tegenover technologie en de bedrijven die ze ontwikkelen. In een debat in Gent spraken specialisten over de vraag hoe de burger overtuigd kan worden.

Leestijd : 3 min

Glyfosaat, zaadcoatings, genetische modificatie, megastallen... het zijn voorbeelden van vindingen waarvan de toepassing geheel of gedeeltelijk aan banden is gelegd. Volgens critici niet vanwege overtuigend bewijs dat de producten nefast zijn voor het flora, fauna of volksgezondheid, maar door gebrek aan kennis over de sector. Hoe te communiceren met een publiek dat weinig weet over landbouw of wetenschap?

Dick Veerman startte als ex-verzekeringsexpert en filosoof een aantal jaren geleden een website over voeding en landbouw. Hij toont tijdens het debat een foto van kevers in suikerbieten. De nefaste aanwezigheid van kevers is een direct gevolg van het afschaffen van de neonicotinoïden. Een beeld van de gevolgen zegt volgens hem soms meer dan 1.000 woorden. “Je kunt een debat hebben en dat blijft dan bij woorden, maar in de echte wereld heb je dus kevers op de plant.”

Moderator Femi Oké vergeleek de stelling van Veerman met een kind dat je 10 keer vertelt de vinger niet in het stopcontact te steken. Gebeurt het een keer wel, dan weet het kind definitief beter. Professor Joost Dessein van de Universiteit Gent vindt de vergelijking met het onwetende kind onhandig. Volgens de landbouweconoom zijn wetenschappers soms betweterig of zelfs arrogant richting de gewone burger. “De consument is nu eenmaal niet de hele dag bezig met onderzoek of wetenschap. Wetenschappers en onderzoekers spreken niet zelden tegen en over de mensen, in plaats van met de mensen.”

Communicatiespecialist Aimee Hood van agrochemiegigant Bayer vindt dat wetenschappers regelmatig met 11- en 12-jarigen zouden moeten spreken over hun werk, en wel om een serie redenen. “11- en 12-jarigen vervelen zich snel dus je kunt maar beter interessant zijn of ze gaan schuiven op hun stoel en misschien dingen naar je toe gooien en zo.” Ten tweede moet je de boodschap volgens haar veranderen want anders begrijpen ze je eenvoudigweg niet. Ten derde stellen jongeren hele lastige, uitdagende vragen.

“Niet omdat ze je willen beledigen, maar omdat ze onschuldig zijn en willen leren.” Ze zijn nog niet geconditioneerd om zich te schamen om op het eerste gezicht basale vragen te stellen, en staan nog zo open tot de wereld dat ze creatief zijn in hun vraagstelling. Hood onderstreept ook het belang van het vermenselijken van de landbouw – het in beeld brengen van landbouwers – maar ook van de bedrijven in de sector. Landbouwers en wetenschappers moeten volgens haar ook meer aan hun omgeving uitleggen.

Dessein is voorstander van authentieke communicatie, maar blijft waarschuwen voor arrogantie. “Het gaat er niet om te informeren of iemand iets te leren, maar om een gesprek hebben. Met vragen en antwoorden van allebei de kanten.” Veerman ging een stap verder. Volgens de Nederlander overschat de wetenschap zichzelf. Als we spreken over neonicotinoïden, glyfosaat etc. dan spreken we volgens hem over ‘toegepaste wetenschap’ en geen fundamentele wetenschap.

De maatschappij is geïnteresseerd in doelen, en heeft het recht om het middel te kiezen. Het wel of niet kiezen voor een bepaalde toepassing, is dus in feite een politieke keuze. Hood sloot zich hierbij aan en benadrukte dat traditioneel PR niet zo werkt. Men is gewend een product te verkopen in plaats van aan te geven waarom hun middel het beste is om een bepaald doel te bereiken. “Het is alsof we de Titanic van koers proberen te laten wijzigen.”

Jan Cees Bron

Lees ook in Akkerbouw

Correct rekenen met dierlijke mest

Maïs Op heel wat percelen in Vlaanderen wordt een groot deel van de bemesting ingevuld met dierlijke mest. Gebruik van dierlijke mest vraagt een beredeneerde aanpak. Hoe kies ik de juiste mestsoort? Hoeveel dien ik wanneer toe? Op welke manier? De variabele samenstelling van dierlijke mest en inschatten hoeveel of wanneer de aanwezige nutriënten vrijkomen, zijn belangrijke aandachtspunten.
Meer artikelen bekijken