Perenpluk startte met kopzorgen
Vrijdag bracht minister van Landbouw Koen Van den Heuvel (CD&V) een bezoek aan het fruitbedrijf van Luc en Griet Borgugnons in Kersbeek-Miskom, een deelgemeente van Kortenaken. “Wij hebben het ellendigste jaar ooit achter de rug”, stelde Borgugnons. De regio werd het voorbije seizoen getroffen door een windhoos zowel als door hagel en zonnebrand.
Luc Borgugnons nam samen met Griet in 2003 het fruitbedrijf van zijn schoonouders over. Hij teelt enkel Conferenceperen op een areaal van 30 ha. Momenteel heeft hij 34 Poolse plukkers in dienst. De perenpluk duurt zo’n 20 dagen.
De minister ging tijdens een rondleiding op het bedrijf dieper in op de prioriteiten en uitdagingen waar de sector de komende maanden voor staat. Ook Hilde Vautmans, Europees Parlementslid en Schepen van Landbouw en Fruitteelt van Sint Truiden (Open VLD), en Stefaan Devos, burgemeester van Kortenaken (CD&V), deden er een pleidooi voor concrete maatregelen, vooral omtrent zonnebrand.
Zware schade door zonnebrand
Hilde Vautmans getuigt dat er in de regio Sint-Truiden hieromtrent reeds 110 schade-aangiften werden gedaan, zowat de helft van de appelpercelen is getroffen. Daarom vond ze het ook zo belangrijk om hier met de minister naar te kijken en stellig aan te dringen op ondersteuning van de getroffen fruittelers. "Ik groeide op tussen de fruitbomen, maar zoveel zonneschade bij appel zag ik nooit eerder! Soms hebben bomen bovenaan wat zonnebrandschade, maar nu blijft er amper een ongeschonden vrucht over. Vooral bij jonge bomen met weinig blad is de schade rampzalig. Beschadigde vruchten zijn onverkoopbaar. De herhaalde hittegolven en vooral de recordtemperaturen van meer dan 40 °C zorgden dus voor uitzonderlijke schade.” Burgemeester Devos bevestigde volledig dit verhaal: “Ook hier in Kortenaken hebben we gelijkaardige schadepercentages bij onze fruittelers.” Van bij fruittelers in andere provincies komen zelfde signalen.
Van den Heuvel laat daarom nagaan of de zonneschijn van de afgelopen zomerperiode kan bestempeld worden als uitzonderlijk. “Die schade lijkt in eerste instantie eerder lokaal te zijn, maar ik vroeg aan het KMI een advies om na te gaan of de zomer op dat vlak zeer uitzonderlijk was of niet.” De minister hoopt dat dit advies er tegen eind september is. “Vermits ook de schadecommissies intussen heel wat werk verrichten, heeft de nieuwe Vlaamse regering dan alle elementen in handen om het dossier verder op te volgen. De regering in lopende zaken kan immers die erkenning als landbouwramp niet doen, het is aan de nieuwe regering om die beslissing te nemen. Het is evident dat na het wegvallen van het rampenfonds eind dit jaar, dit dossier dan nog de nodige opvolging zal krijgen in 2020.”
Ook windhoos en hagel
Naast de zonneschade kreeg deze regio ook heel wat hagel over zich heen. Op sommige plantages zijn de appels aan de westkant van de bomen beschadigd door zonnebrand, terwijl de vruchten aan de oostkant beschadigd zijn door zware hagelinslag van 26 juli. De Kortenaakse burgemeester diende hiervoor al een dossier in bij het rampenfonds. “De schade is hier zeker zo erg als na de Pukkelpopstorm in 2011. Bij deze plantages vraagt de teler zich terecht af of het economisch verantwoord is om te oogsten”, vertelt Luc Borgugnons.
“Door de windhoos werden sommige delen van plantages trouwens helemaal ontworteld en vernield. “Herplanten van jonge fruitbomen in deze zones is moeilijk voor de bedrijfsvoering. De jonge aanplant vergt immers een andere aanpak dan de omringende oudere fruitbomen op de plantage. Eigenlijk moet je dus alles rooien voor een volledige herstart op het perceel...”
Pleidooi voor 100 dagen
De start van de perenoogst was ook het ideale moment voor een bijkomend pleidooi om het aantal dagen dat seizoenarbeiders in de fruitsector mogen werken op te trekken van 65 dagen naar 100 dagen, zoals dat ook al het geval is in enkele andere land- en tuinbouwsectoren. “Dit is federale materie, maar ook dit dossier ligt volledig klaar voor goedkeuring door de volgende regering”, stelt de minister. Ook Pieter Timmermans, verantwoordelijk voor de fruitsector bij Boerenbond beaamt: “De sociale partners gingen ook al akkoord om deze noodzakelijke aanpassing te doen in het betreffende paritair comité.”
Hoop op betere prijzen
Ondanks de schade door weerfenomenen die ongetwijfeld het gevolg zijn van het veranderende klimaat, is men momenteel licht optimistisch over de prijsvorming. In Vlaanderen voorspelde Prognosfruit recent een zeer lichte productiedaling voor appels ten aanzien van vorig seizoen en een daling van een tiental procent voor peren. Dit verlies is beperkt tegenover de grote productieverliezen in Oost-Europa. Zo is de appelproductie in Polen met 44% gedaald en in Hongarije met 42%. Voor peren wordt in Europa een daling van 14% ten opzichte van vorig seizoen verwacht. Dit kan dus een gunstig effect hebben voor onze markt.
“Na vijf jaar crisis door de handelsboycot van Rusland is het voor veel telers een cruciaal jaar. Voorlopig zijn de vooruitzichten naar opbrengsten en prijzen positief, laat ons hopen dat dit zich doorvertaalt in een beter inkomen voor onze telers”, besluit Koen Van den Heuvel.
Fruittelers die zwaar getroffen zijn door de droogte en hitte hebben echter maar weinig verkoopbaar product om de putten te dempen…
Volgens Van den Heuvel wordt samen met de sector ook gewerkt aan structurele oplossingen zoals het inzetten op nieuwe variëteiten en extra focus op rendabiliteit. Op korte termijn zijn maatregelen genomen om de financiële lasten van de bedrijven draaglijk te houden en is extra promotie voorzien om de Vlaming warm te maken voor fruit van bij ons.
