Met miscanthus is Cédric de Bergeyck minder afhankelijk van energie

Cedric de Bergeyck is een landbouwer in Burdinne die het kasteel van zijn familie overnam in 2014. Dat was een hele uitdaging, want het sanitair, de elektriciteit en de verwarming van het kasteel hadden nood aan een stevige modernisatie. Het gaf de boer de kans om zijn eigen miscanthusproductie te ontwikkelen door de installatie van een biomassaketel. Hiermee verving hij drie oude ketels die jaarlijks 20 tot 25.000 liter stookolie verbruiken.

Toen hij het kasteel, dat door zijn familie werd overgenomen in 1914, overnam, was de Bergeyck er zich perfect van bewust dat hij op het vlak van energiebesparing grote werken ging moeten verrichten, zeker voor verwarming en warm water. De drie boilers in het kasteel waren erg oud: de eerste, die voor warm water zorgt, was al geïnstalleerd in 1973 en de andere twee die instonden voor de verwarming, in 1986.

“Zo’n installatie verbruikt jaarlijks 20 tot 25.000 liter stookolie, wat verre van een te verwaarlozen kost is, vooral wanneer de stookolieprijzen rond de 0.9€/l zijn, zoals dat enkele jaren geleden het geval was”, verklaart Cédric de Bergeyck. Sindsdien heeft de inwoner van Burdinne geïnvesteerd in een multifuel kachel (miscanthus/houtsnippers) om 15.000€/jaar te besparen.

Energieproductie en -stockage

De ketels en twee buffertanks van elk 2.200 liter zijn in juli 2005 geïnstalleerd in een gebouw op 80m van het kasteel. De brandstofsilo zelf is bevestigd aan de ketel. Cédric de Bergeyck: “De brandstof wordt vervoerd van de silo naar de ketel van 130kW via een lamelpropeller en een wormschroef . De verwarming wordt zo continu aangedreven, hetzij door miscanthus, of houtsnippers.”

De materie wordt verbrand in de ketel en de geproduceerde warmte wordt gestockeerd in de buffertanks. Afhankelijk van de vraag wordt het vervolgens naar een derde buffertank van 1.000 l gebracht, die in het kasteel staat nabij de oude installatie en zijn 72 radiatoren.

“Het verlies van warmte wordt geschat op 1°C per 100 m. Hier kunnen we het als nul beschouwen ondanks de 80m tussen het ketelhuis en het hoofdgebouw.” Dit resultaat kon de eigenaar bereiken door het gebruik van een perfect geïsoleerde leiding.

De as wordt verwijderd via een automatische asverwijderaar, en dat gebeurt om de 15 dagen. “Vroeger hadden we een asbak die we om de drie dagen moesten ledigen. Die was te klein, omdat de ketel ook in volle winter stopt bij een volle bak. Met de asverwijderaar hebben we terug het comfort dat we kenden met stookolie.”

Het kiezen van een ketel…

Cédric de Bergeyck koos voor een ketel van het Oostenrijks merk Eta van 130 kW, terwijl hij er vroeger een had met een vermogen van 120 kW voor de verwarming en 40 kW voor de productie van warm water. Laurent Sommer, projectleider teelten bij Valbiom, verklaart deze keuze: “We raden altijd een iets te kleine ketel aan, zodat deze op volle snelheid draait en niet alternerend stopt en draait gedurende de hele dag.”

Bovendien is de nieuwe installatie in de oude geïntegreerd, en blijven de twee ketels op stookolie bewaard. Op die manier kan het systeem functioneren op ofwel stookolie, ofwel biobrandstof, of een combinatie van de twee. “Dat zal zeker praktisch zijn in een strenge winter, of bij het in panne vallen van de Eta ketel of de asverwijderaar ervan.” vult de heer de Bergeyck aan. Hoewel in het laatste geval de buffertanks perfect werken en geaccumuleerde warmte leveren.

… en brandstoftoevoer

De stockagesilo die aan de ketel is bevestigd wordt elke week gevuld. “Met behulp van eenverreiker brengen we 4 à 5 bakken brandstof van de boerderij, hier 300 m vandaan”, vertelt hij: “Soms denk ik na over een techniek om het werk makkelijker te maken of minder frequent uit te voeren. Misschien is het ombouwen van een oude mestkar een oplossing…”

Het vullen van een silo van 50 m³ in de zomer gebeurt minder vaak omdat dan de productie van warm water minder brandstof vereist.

Aangezien de productie van zowel miscanthus (2/3e van de brandstof) als hout (1/3e van de brandstof) volledig in eigen handen gebeurt, verminderen de kosten en worden het transport en de opslag vergemakkelijkt

Multifunctionele stroken

In 2008 werd de miscanthus geplant aan een dichtheid van 20.000 planten/ha. De twee stroken miscanthus (2 ha) waren oorspronkelijk niet bedoeld voor de productie van brandstof, maar hun functie was wel drievoudig. “De eerste strook werd geplant langs een beek en speelt voor de beek een bufferende rol tegen meststoffen en andere fytofarmaceutische middelen”, verklaart de heer de Bergeyck. De twee stroken, die breder zijn dan 15m, hebben ook een anti-erosie functie door het vasthouden van het slib ten tijde van hevige regen. Ten slotte is het een schuilplaats voor dieren zoals hazen, fazanten en patrijzen.

In april wordt de miscanthus geoogst bij een vochtgehalte van minder dan 20%. Vroeger werd het eerder verkocht als mulch of strooisel. De installatie van de Eta ketel veranderde die situatie, en sindsdien wordt miscanthus gebruik als brandstof. “De oogst is eenvoudig en het gebruik ervan is dat ook omdat de planten naar de juiste afmetingen worden verkleind in de hakselaar”, vertelt hij.

De enige beperking is het grote volume van het materiaal, dat een bepaalde plaats vraagt bij het stockeren. “Omwille van dezelfde reden kan zo’n project enkel heel lokaal gerealiseerd worden. Het is onmogelijk om miscanthus tientallen kilometers te transporteren omdat het zo veel laadruimte inneemt.”

Aanvullen met houtsnippers

Het gebruik van houtsnippers compenseert het te weinig aan miscanthus. Het is inderdaad zo dat het vervangen van 20 tot 25.000 liter stookolie 3 ha miscanthus vereist. De landbouwer cultiveert echter maar 2 ha.

De houtsnippers zijn afkomstig van gekapte takken en bomen van zijn eigendom. Cédric de Bergeyck: “Na het hakselen hebben we de houtsnippers te drogen gelegd in de hangar en roeren we er regelmatig doorheen zodat het drogen optimaal gebeurt. Maar kiezen voor vooraf aan lucht gedroogd hout is gemakkelijker.”

Naast de compactheid in volume hebben houtsnippers het voordeel veel energetischer te zijn. “1,5 tot 2 keer meer dan miscanthus”, vertelt Laurent Sommer.

Het bilan na de winter?

Gedurende de eerste twee maanden na de installatie van de multifuel kachel moest Cédric de Bergeyck uitzoeken wat de ideale instellingen zijn voor een zo efficiënt mogelijk systeem. Dat betekende soms het weer inschakelen van de stookolie.

“Aangezien we zelf de biomassa produceren, aarzelen we niet meer om het hele kasteel te verwarmen. Dat geeft meer comfort, maar het is enkel mogelijk omdat ik een boer ben”, besluit hij.

Naar J.V.