Sindsdien zijn er heel wat nieuwe rassen bijgekomen, en ook nu wordt stevig verder veredeld. Het laatste jaar alleen al kwamen er 14 nieuwe ‘cultivars’ bij op de Belgische of buitenlandse rassenlijsten. Zo’n 250 rassen werden in die 85 jaar op de markt gebracht, en 124 ervan worden verkocht door 35 bedrijven over de hele wereld. Het kennen van de behoeften en uitdagingen is van enorm belang om de nieuwe rassen te ontwikkelen. Samenwerking met onder andere de zadensector is niet weg te denken.
Soja in Vlaanderen...
Minister van Landbouw Joke Schauvliege kon ook haar trots niet onder stoelen of banken steken: “Eén van de meest recente mijlpalen is de lancering van een voor Vlaanderen nieuw gewas: soja. Dit jaar hebben de eerste pionier-boeren zo’n 50 hectare soja ingezaaid. Het is de bedoeling om het areaal op korte tijd te laten groeien naar meer dan 1.000 hectare. En dat nakende succes zal niet alleen mogelijk worden omdat de hele keten zich zorgvuldig heeft georganiseerd en de meerwaarde fair verdeelt. Eén van de randvoorwaarden voor het succes zal ook de kennis over de teelt zijn.” Op de open velddag werd dan ook meer toelichting gegeven over dit subtropisch gewas.
... en andere (ook ‘kleine’) gewassen
Veredeling in andere gewassen kwam eveneens aan bod op de open velddag, zoals bij het vertrouwde maïs, suikerbieten, kuilmaïs, gras, klaver... Dat het ILVO denkt aan de uitdagingen rond klimaatopwarming werd ook duidelijk. Zo experimenteert men met grassen en andere gewassen die beter tegen droogtestress kunnen. Verder kon men meer uitleg krijgen over andere lopende onderzoeken omtrent nieuwe gewassen, zoals over quinoa, de rubberpaardenbloem en goudsbloem.
Het ILVO wil zich duidelijk niet beperken tot de belangrijke gewassen, maar heeft dus ook oog voor de ‘kleine’ landbouwgewassen. Marc Ballekens, voorzitter van Semzabel, verklaart: “Momenteel is er gigantische schaalvergroting in de private sector, zoals bijvoorbeeld Monsanto en Bayer die samengaan. Hier gaat het over de grote gewassen. Die komen niet tot hun recht in de private sector. Bijvoorbeeld quinoa nu, maar ook de klavers.”
Investering door de overheid blijft dus een must, ook in de toekomst. Joke Schauvliege benadrukt dat de Vlaamse overheid bewust zal blijven investeren in de veredeling van die ‘kleine’ landbouwgewassen: “Wij bevinden ons in een veredelingslandschap waarin de private sector uit steeds minder, maar steeds machtigere spelers bestaat. De overheid moet en zal daarom zijn verant-woordelijkheid nemen en de diversiteit van de landbouwgewassen, en de diversiteit van de rassen binnen de kleinere landbouwgewassen, stimuleren en garanderen.”
Samenwerking loont
Wat verder aan bod kwam tijdens de 85-jarige viering, was het feit dat in sommige programma’s gekozen wordt voor participatieve veredeling. Hierbij gaan telers samen met de veredelaars werken aan nieuwe gewassen. Ook samenwerking met andere veredelaars is niet nieuw. Joke Schauvliege: “Het ILVO focust in zijn veredeling sinds lang niet meer uitsluitend op de ‘eigen’ nieuwe rassen. Het stelt ook technieken en knowhow ter beschikking van andere veredelaars, bijvoorbeeld in de groentesector. Het gaat dan om experimentele, moleculaire technieken waar die veredelaars zelf moeilijk weg mee kunnen. Op die manier diensten aanbieden aan de sector, dat vind ik zeker even waardevol.”
Ook over eigendomsrecht van genetisch materiaal kon wel iets verteld worden. Bij Marc Ballekens gaf het een dubbel gevoel: “Aan de ene kant begrijp ik dat bedrijven hun uitvinding patenteren, omdat er rendabiliteit moet zijn. Anderzijds is er het maatschappelijk belang waarbij veredeling continuïteit moet kennen. Men moet kunnen voortbouwen op wat reeds bestaat. Vandaar dat het niet slecht is dat er recent een nieuw initiatief ontstond: een soort tussenvorm waarbij een aantal bedrijven zich kunnen groeperen en hun producten laten beschermen, maar tegelijkertijd kunnen ze via het klassieke kwekersrecht verder gaan omdat ze mekaars materiaal verder kunnen gebruiken in de veredeling.”
In de toekomst: meer en grotere uitdagingen
Erik Van Bockstaele, oud-administrateur-generaal ILVO, en Marc Ballekens delen alvast dezelfde mening over de toekomst. Men verwacht grotere en meer uitdagingen dan in het verleden. In het verleden waren grotere opbrengsten en betere kwaliteit de drijfveren. Maar nu is het de fytofarmaceutische sector waar de klappen vallen. Heel wat problemen konden via fytofarmaceutische weg in het verleden opgelost worden, maar dat zal de volgende jaren niet het geval zijn. Ziekteresistentie wordt een belangrijk punt, maar ook de meststoffenproblematiek, klimaatverandering,… Droogte- en vorstresistentie zijn uitdagingen waar men al mee bezig is. Het is dus duidelijk: nog genoeg werk voor de veredelaar. De 200 hectare die bestemd zijn voor proeven, zijn voorlopig voldoende, maar meer hectare zou in de toekomst zeker welkom zijn.
