Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers wil initiatieven in het kader van energiedelen ondersteunen via subsidies. Samen met Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens kwam hij deze week op het bedrijf van fruitteler Jan Van der Velpen, die via zonnepanelen boven zijn boomgaard groene energie opwekt.
Energiegemeenschappen
De lokale productie en verdeling van energie kan via energiegemeenschappen. In een energiegemeenschap verenigen burgers zich in een coöperatie die energie onderling deelt met tussenkomst van een rechtspersoon. Door het opzetten van een coöperatie maken ze het ook mogelijk om collectieve investeringen te doen, bijvoorbeeld in zonnepanelen of in een warmtenet.
“In Vlaanderen bestaan al een aantal energiecoöperaties”, zegt Tom Schaeken, energieconsulent bij Boerenbond. “In het kader van het project ECCO volgen we dergelijke opstellingen in Bocholt en in Hoogstraten. In Bocholt is er een warmtenet waarbij houtsnippers uit lokale houtkanten worden verbrand. De energie die hierdoor vrijkomt zorgt onder meer voor de verwarming van een kleuter- en lagere school. Ook in Hoogstraten produceren boeren en burgers samen hun energie. De bewoners van het gebuurte Hal richtten daar de vzw Halnet op om uit te zoeken hoe groene overstroom van veebedrijven gebruikt kan worden in de elektriciteitsvoorziening van gezinnen.”
Wetgeving
Via een vernieuwde Vlaamse wetgeving kunnen vanaf 13 oktober 2022 projecten worden ingediend om energiedelen in een energiegemeenschap financieel haalbaar te maken. Want zeker in de beginfase van deze regelgeving zullen nog heel wat processen een eerste keer doorlopen moeten worden. De ondersteuning door Vlaanderen kan het aantal projecten in startfase versnellen.
Minister Somers benadrukt dat initiatieven zoals de energiecoöperaties in Bocholt en Hal van groot belang zijn. “Onze landbouwers zijn belangrijke partners voor lokale energieoplossingen, bijvoorbeeld door zonne-energie te delen met omwonenden. De voordelen zijn legio: economische diversifiëring, de onafhankelijkheid van fossiele brandstoffen verhogen en de sociale cohesie versterken.”
“Steeds meer boeren en burgers kunnen zo samen de vruchten plukken van de energietransitie. In het Lokaal Energie- en Klimaatpact engageren 293 lokale besturen zich om participatieve hernieuwbare energieprojecten te realiseren. Deze uitgestoken hand van onze landbouwers om hun rol hierin op te nemen, brengt die doelstelling weer dichterbij”, aldus minister Somers.
Innoverende kracht
De opstelling bij Jan Van der Velpen in Bierbeek demonstreert dat, in de omschakeling naar lokale productie en hernieuwbare energie, boeren inderdaad de sleutel kunnen zijn. Door zijn peren te telen onder een dakje van zonnepanelen van de KU Leuven (agrivoltaics), onderzoekt Van der Velpen het potentieel van dubbelgebruik van landbouwgrond. Als hij het overschot aan elektriciteit dat hij opwekt kan delen met gezinnen uit de buurt, ontstaat voor de boer bovendien een nieuw verdienmodel.
“Ik ben blij met mijn zonnepanelen en zie zeker voordelen in de mogelijkheid om mijn energie te delen met buren. Zo zou ik naast fruitteler ook energieteler kunnen worden. De toevoeging van energie als extra afzet maakt mijn bedrijf zeker robuuster in het onvoorspelbare klimaat van vandaag.”
Boerenbond ziet in energiedelen nieuwe mogelijkheden voor boeren. “Boeren zijn niet het probleem in het klimaatvraagstuk, maar net de oplossing. Onze boeren zetten zich vandaag al erg in om via innovatieve oplossingen mee te helpen maatschappelijke problemen structureel aan te pakken. Door de dakoppervlaktes die ze ter beschikking hebben aan te wenden voor het opwekken van energie, pakken ze verschillende problemen tegelijk aan. Ze helpen niet alleen mee aan de energiebevoorrading, maar zorgen ook voor het vergroenen van elektriciteit.”
Agrivoltaics
“Via agrivoltaics onderzoeken we of we gronden tegelijkertijd voor voedsel- en elektriciteitsproductie kunnen inzetten. Het is belangrijk dat er beleidsmatig een goed kader bestaat dat energiedelen mogelijk maakt en dat het economische voordeel van zowel leverancier als afnemer waarborgt. Zo worden boeren echt een drijvende kracht in de energieomschakeling”, zegt Lode Ceyssens.
