Hagen en bodembedekking hebben groot voordeel in een vallei

O p de demodag rond NPI’s in Borgloon werd nog maar eens duidelijk hoe belangrijk het voor de landbouw is om in harmonie samen te leven met de natuur. Door gebruik te maken van niet-productieve investeringen (NPI’s), kan een landbouwer bijdragen aan de levering van heel wat regulerende ecosysteemdiensten, waaronder regulatie van het erosie- en overstromingsrisico, waterkwaliteit, globaal klimaat, luchtkwaliteit, behoud bodemvruchtbaarheid, bestuiving, plaagbeheersing…

Graaf Lionel le Hardy de Beaulieu is eigenaar van het perceel aan de Romeinse kei in Borgloon, waar onder meer sprekers van PIBO-Campus, PCfruit en departement Landbouw & Visserij toelichting gaven bij de mogelijkheden van NPI’s en bij hun realisatie in de praktijk. Hij heeft koeien en een dertigtal ha weiland. Zijn percelen zijn vooral te vinden in valleigebied. Bovendien is hij overtuigd van de voordelen van biologisch boeren.

Ook implementeerde hij enkele NPI-maatregelen. Lionel le Hardy de Beaulieu heeft zich gefocust op hagen en houtkanten. Toen hij 30 jaar geleden in Borgloon kwam wonen, wou hij zijn weides begrenzen. “Hagen vond ik meteen interessant, maar niet genoeg. Ik wou het landschap opbouwen met respect voor de omgeving”, klinkt het. Hij plantte daarom vooral stamboomgaarden in.

Vallei van de Herkbeek

Omdat zijn percelen in de vallei lagen – zo’n 2 km van de Herkbeek – was het evident dat hij bezig moet zijn met erosiebestrijding. Hij ondervond een groot probleem, aangezien men besloot om de Herkbeek de laatste 50-60 jaar te kanaliseren. “De beek werd recht gemaakt en dieper uitgegraven. Ik zag dat dit systeem niet goed was. Daarom wou ik het Limburgse landschap weer herstellen”, vertelt hij. De rivier moest weer meanderen. De dijk van de beek werd daarom afgebroken, er werden taluds aangelegd en nu lopen de weiden weer mooi naar de beek af.

“Het was veel werk, maar het resultaat mocht er zijn. Bij hevige regenval stroomde het water van de beek de vallei in, maar dat kon uiteindelijk wel weer wegstromen. Ook vorig jaar hadden we te maken met 100 l, maar er was geen modder op de baan en de beken konden het aan”, geeft hij mee.

Bodemzorg in bio

Erosiebestrijding begint bij een gezonde bodem. De keuze van Lionel om aan bio te doen, past volgens hem bij een goede bodemzorg. “Ik zorg voor de bodem door rekening te houden met de bodemstructuur. Hierdoor verbetert het waterhoudend vermogen ook.”

Hij geeft ook aan minder te ploegen en hij probeert het humusniveau steeds op orde te houden. “Ik gebruik biologische kunstmest, maar ook stalmest van koeien van een landbouwer in de buurt. Het liefst gebruik ik zo weinig mogelijk kunstmest, maar de teelt moet wel gevoed blijven worden. Bovendien ben ik ook geïnteresseerd in klaver en in groenbedekkers.” En inderdaad, door bodembedekking te gebruiken blijft de bovenste laag bodem ook vastliggen, en is die minder gevoelig voor erosie.

Kleinere percelen

Daarnaast besliste Lionel om zijn percelen op te delen in kleinere perceeltjes. Langs die percelen plantte hij 25 jaar geleden hagen en kleine bosjes. “Dat verkleinen deed ik niet ondoordacht, want ik wil er niet minder rendabel door worden. Er moeten bijvoorbeeld wel nog machines ingezet kunnen worden.” Ook een grotere landbouwer kan dit principe volgens hem toepassen. “Je moet het gewoon bekijken met de breedte van de machines die je hebt. Ik merk echter dat het typisch niet in de mentaliteit van de Belgische landbouwer zit. In een ander land zie je het veel meer, misschien is het wel de toekomst. Ik denk dat er vooral de angst heerst om niet meer rendabel te zijn, maar voor mij werkt het. Het verdienmodel voor bio wordt ook alsmaar beter.”

Voor de biodiversiteit en erosiebestrijding bieden hagen en bomen voordelen. Hagen op strategische plaatsen kunnen dienen om de wind tegen te houden. “Een haag van 2 m hoog geeft op het veld een effect van 12 m. De eerste 3 m doen het wel niet zo goed, maar de bovenste laag bodem, die die het belangrijkste is, waait niet weg.” Lionel merkt in ieder geval dat er meer insecten zijn.

“Hagen en landbouw gaan goed samen. We kregen ook wel wat subsidies van de Vlaamse overheid om de hagen te onderhouden na de aanplant. Dat helpt.”

Andere erosie-NPI’s

De overheid voorziet bovendien ook steun voor andere maatregelen in erosiebestrijding. Het plaatsen van dammen wordt zo volledig terugbetaald. Het gaat dan om houthakseldammen, kokosbalendammen en wilgentenendammen. Nog andere maatregelen zijn investeringen in machines. De landbouwer krijgt 50% steun bij de aanschaf van een compostkeerder, drempelmachine en graslandwoeler.

Marlies Vleugels