Routeplanner helpt onderbouwde keuzes maken op je melkveebedrijf

Een beslissingstool, wat is dit?

De Routeplanner-beslissingstool is een excelbestand waarin een aantal inputparameters worden opgevraagd, en waaruit een overzichtelijke output in tabel- en grafiekvorm rolt. Om de gebruiksvriendelijkheid te verhogen zal de tool in de toekomst ook als online applicatie beschikbaar zijn op de websites van de projectpartners. Een handleiding waarin het gebruik van de tool en een duidelijke omschrijving van de input- en outputparameters staat, moet het mogelijk maken voor erfbetreders en melkveehouders om zelf aan de slag te gaan.

Welke vragen beantwoordt de tool?

De tool tracht antwoorden te voorzien op toekomstvragen waar melkveehouders mee zitten. Is het interessant om uit te breiden of net niet? Is grond pachten vanuit economisch oogpunt een optie en hoeveel mag de pachtprijs dan zijn? Of wordt er beter ruwvoer aangekocht en tegen welke prijs? Misschien is het wel interessant om het jongvee extern te laten opfokken? Het routeplannermodel geeft niet alleen een antwoord op deze vragen maar geeft ook aan waarom vanuit economisch oogpunt best voor een bepaalde strategie wordt gekozen.

Hoe simuleert de tool?

De Routeplanner bepaalt het aantal koeien waarbij het geanalyseerde bedrijf economisch het beste presteert. Als resultaat worden dan het bijbehorende bruto saldo weergegeven, de investeringslasten en arbeidskosten. Het bruto saldo is de opbrengst (melkgeld + verkoop kalveren en reforme koeien) verminderd met de variabele kosten voor melk- en jongvee, de kosten voor ruwvoederproductie en de mestafzetkosten.

Een veehouder getuigt: “Ons bedrijf telt huidig ongeveer 100 melkgevende koeien die volgens de boekhouding gemiddeld 9674 liter melk per koe per jaar produceerden in 2017. Deze werd de voorbije jaren uitbetaald aan een gemiddelde prijs van €33,2 euro per 100 liter melk (dit is inclusief gehalten en toeslagen maar exclusief btw). De tussenkalftijd bedraagt 410 dagen en het vervangingspercentage ligt op 21%. Bij ons worden een aantal koeien geïnsemineerd met een dikbilstier, zodanig dat er net genoeg vaarskalveren geboren worden om in te staan voor de eigen vervanging. Er worden geen vaarzen aangekocht en alle jongvee opfok doen we in eigen beheer (en willen we liefst zo houden). De arbeidsbehoefte van het bedrijf wordt volledig gedekt door mezelf en mijn echtgenote.”

Het bedrijf heeft momenteel 41 ha grond in gebruik, wat onvoldoende is voor de ruwvoedervoorziening en mestafzet bij de veestapel. “Daarom passen we derogatie toe waar mogelijk, en hebben we ook een aantal burenregelingen lopende. In het najaar kopen we mais bij op stam waarvoor we in 2017 gemiddeld €1583 per ha betaalden (zonder mestrechten). Het jongvee jonger dan 1 jaar voederen we krachtvoeder en stro, zo sparen we ruwvoeders en dit vraagt bovendien zeer weinig arbeid. Seizoenspachten hebben we voorlopig niet, in deze regio wordt al snel €1000 per hectare betaald voor weides in seizoenspacht.”

“Land bijhuren blijkt voor ons bedrijf interessanter dan maïs bijkopen omwille van de bijkomstige mestafzetmogelijkheden. Ons huidig optimale bedrijf bestaat volgens de tool uit 127 melkkoeien inclusief droogstand wat dus een zeer kleine uitbreiding ten opzichte van onze huidige situatie is. De factor arbeid blijkt in deze situatie de valkuilfactor of limiterende factor. Wanneer we het model laten simuleren zonder arbeid, dan kan het optimale scenario richting 168 melkkoeien. Als we met ons bedrijf dus verder willen groeien, zullen we moeten op zoek gaan naar externe arbeid.”

Uit de tool kunnen we aflezen dat het scenario inclusief arbeid geldig is zolang de melkprijs tussen €31,9 en €34,2 per 100 liter melk wordt uitbetaald en zolang het boekhoudkundig productieniveau tussen 9098 en 10135 liter melk per koe per jaar blijft. De jongvee opfok blijft in dit scenario volledig in eigen beheer. In tegenstelling tot de huidige praktijk, stelt het model voor om land te pachten in plaats van mais bij te kopen. Dan is zeer weinig burenregeling nodig, en geen mestafzet op lange afstand. Belangrijk is dat de pachtprijs tussen €716 en €1.018 euro per hectare blijft.

“Gezien het model arbeid als eerste valkuilfactor neemt, en prijs voor seizoenspacht als tweede factor, willen mijn echtgenote en ik graag verder simuleren wat er gebeurt bij een nog iets duurdere maar in onze regio ook realistische pachtprijs. We nemen wel een hoge re melkproductie van 10.000 liter per koe per jaar gezien deze de voorbije jaren fors stijgende is, en dit ook onze focus blijft de komende jaren. We laten nu wel toe dat het model simuleert naar externe opfok.”

Simulatie naar externe jongveeopfok

Bij een pachtprijs van €1.250 per hectare simuleert het model dat we naar 147 melkkoeien kunnen groeien, waarbij de hoeveelheid NER nu limiterend is. De mestafzet gebeurt via derogatie op onze eigen percelen en burenregelingen maar geen lange afstandstransport. Er wordt nu geen grond bijgehuurd in seizoenspacht maar de bijhorende mais wordt aangekocht op stam. Jongveeopfok gebeurt nu volledig extern.

Model opent ogen naar nieuwe denkpistes

“Mijn echtgenote en ik hadden niet kunnen denken dat land in seizoenspacht een interessante piste is. Na het simuleren met de tool leren we dat dit wel degelijk kan, mits we binnen een bepaalde richtprijs blijven die het model ons voorstelt. Een tweede piste waar we in de toekomst zeker rekening mee houden, is de externe opfok van jongvee.”

Gezien de veelvoud aan cijfers alsook de persoonlijkheid van mogelijke toekomststrategieën is beslist om de getuigenis anoniem te houden. Er wordt bij voorkeur gewerkt met het boekhoudcijfer: het totaal aantal geleverde liter (incl. thuisverkoop e.d.) gedeeld door het gemiddeld aantal aanwezige melkkoeien. Het MPR-cijfer is minder geschikt, aangezien het slechts een 4-5-6 wekelijkse meting is waarbij niet altijd alle koeien worden meegenomen. Om die reden kan de MPR-waarde dan hoger liggen dan de waarde die boekhoudkundig wordt berekend.

Kennismaken met de Routeplannertool kan tijdens een demonamiddag op 21 juni in Tielen. Er wordt dan dieper ingegaan op de valkuilen bij groei, de keuze tussen jongvee zelf opfokken of uitbesteden en de Routeplannertool wordt toegelicht. Nadien volgt een rondgang op het melkveebedrijf met toelichting van bedrijfsspecifieke keuzes ondersteund door de beslissingstool.

Deelname is gratis, maar inschrijven is verplicht en kan voor 18 juni. Voor meer info kan je terecht bij Ilse Louwagie (ilse.louwagie@inagro.be of 051273378), Katleen Geerinckx (katleen.geerinckx@provincieantwerpen.be of 014 85 27 07) en Jonas Hanssens (jonas.hanssens@boerenbond.be of 0924388 27)

Op 3 juli organiseert het Departement Landbouw het initiatief “Veetournee” in Kortrijk, een studiedag waarop ook de Routeplanner tool wordt gedemonstreerd.

Ilse Louwagie (Inagro) en Katleen Geerinckx (Hooibeekhoeve)