Milcobel is er voor de 2.700 leden, niet voor de 1,5 miljard liters melk
Milcobel realiseerde in 2017 meer omzet en meer winst. Het bedrijf profiteert volgens de nog vers aangetreden topman Peter Koopmans van enkele grote strategische beslissingen. Het zette in op mozzarella en kwaliteitspoeder. Naar de toekomst toe wil Milcobel ook met consumentenkazen Europa in. “We willen via Milcobel Belgische melk op de pizza van de Chinees.”
Veel Belgische melkveehouders hebben een haat-liefdeverhouding met Milcobel. Milcobel wist als coöperatie van duizenden melkveehouders uit te groeien tot de met afstand grootste zuivelonderneming van het land. Tegelijk bleef de onderneming achter bij de grote zuivelondernemingen in nabije landen, wat betreft omzet, winst en vooral melkprijs. Enkele jaren geleden zette de onderneming uit Kallo een verbouwingsoperatie in. Het bedrijf wilde scherper aan de wind zeilen. Met de nieuwe topman Peter Koopmans worden accenten verlegd, maar blijft de kernfilosofie: toegevoegde waarde.
Hoe heeft het jaar 2017 voor Milcobel uitgepakt?
“De omzet is met 20% gestegen tot €1,2 miljard. Daarmee is de omzet in de afgelopen 10 jaar bijna verdubbeld. De toename tijdens 2017 is zowel het gevolg van een groter verkocht volume, als van een betere prijs. Het aandeel van de export naar bestemmingen buiten de EU in de totale omzet is in 2017 toegenomen van 12% tot bijna 20%. De extra omzet komt vooral uit de export van mozzarella naar bestemmingen in Zuidoost-Azië. Daar ligt een strategische keuze achter.”
Hoe zou u de strategie van Milcobel omschrijven?
“Het Milcobel van nu wil niet meer op tien slagvelden tegelijk actief zijn. Op zoek naar meer toegevoegde waarde kiezen we onze slagen zorgvuldig. We doen geen babyvoeding meer, geen bakkerijmixen, geen rijstmelk, geitenmelk of melk voor katten. Kijk naar mozzarella, het oude Milcobel zou zeker ook reeds met plantaardige variant starten, vooraleer stevig in de schoenen te staan in het echte 100% koemelkproduct. Het nieuwe Milcobel focust haar energie op echte mozzarella, roomijs, poeder en kazen. Die keuze pakt goed uit.”
Welke ontwikkeling ziet u in de melklevering?
“Milcobel verwerkte in 2017 1,5 miljard liter melk afkomstig van ledenbedrijven. Precies 51% werd verwerkt tot kaas en dat is 6% meer dan een jaar eerder. Voor het overige deel werd de melk vooral in poeder en voor een kleiner deel in dranken verwerkt. Het melkvolume nam zo’n 3% toe op jaarbasis. Tegelijk daalde het aantal leden-leveraars met 4%. De schaalgrootte van bedrijven neemt dus toe. Het gemiddelde ledenbedrijf levert ruim 560.000 liter per jaar. Veertien procent van de leden levert meer dan 900.000 liter per jaar, samen goed voor 38 % van de totale melkaanvoer.”
Leden die op grotere schaal werken, hebben misschien andere eisen? En het lijkt me voor u gemakkelijker om zaken te doen met een kleiner aantal leden…
“Milcobel is er voor de 2.700 leden, niet voor de 1,5 miljard liters melk. Dat is een belangrijk verschil. We garanderen de verwerking van onze ledenmelk. Daarmee biedt Milcobel haar leden perspectief op de langere termijn. Daarbij maken we geen onderscheid in bedrijfsmodel; groot en klein zijn meer dan welkom. Binnen Milcobel willen we de solidariteit behouden. Dat betekent dat de grote leden ook bijvoorbeeld accepteren dat de relatieve kosten van het ophalen van de melk bij kleine leden een beetje hoger zijn, en kleine leden weten dat het ophalen van volle vrachtwagens efficiënter is.”
U investeerde enkele jaren geleden vele tientallen miljoenen in een nieuwe poedertoren. Hoe presteert u op de poedermarkt?
“We profiteren van het feit dat we beschikken over een nagelnieuwe poedertoren, die reeds in 2017 40.000 ton produceert en aldus volledig operationeel is. Daar komt ook een product uit, Powder plus, dat een perfect ingrediënt biedt voor de babyvoeding. Milcobel zet in om dit te verkopen aan de high-end klanten die deze kwaliteit naar waarde kunnen schatten, zoals de grote merken die babyvoeding produceren.”
U noemde al de onstuimige groei in de afzet van mozzarella. Denkt u dat deze groei zich zal doorzetten?
“Een aantal jaren geleden heeft Milcobel een strategische keuze gemaakt voor mozzarella en die pakt vooralsnog goed uit. De wereldmarkt voor mozzarella was in 2017 circa 3,4 miljoen ton groot. De verwachting is dat deze markt in 2022 gegroeid zal zijn tot 3,8 miljoen ton. Van de 400.000 ton extra volume zal ongeveer de helft in de VS worden gemaakt. Milcobel zal aan die kant van de wereld geen rol spelen, maar denkt vanuit België wel Europa en andere markten te gaan bedienen. We willen via Milcobel Belgische melk op de pizza van de Chinees.”
Dreigt u niet te afhankelijk te worden van mozzarella?
“Ik geloof niet dat Milcobel te afhankelijk is van mozzarella. Om te beginnen zie ik de vraag naar mozzarella niet zo snel instorten. Maar daarnaast hebben we ook nog andere troeven. Denk aan roomijs en Powder plus die ik eerder noemde, maar ook de Belgische consumentenkazen. In Moorslede maakt Milcobel van excellente melk excellente kazen. De capaciteit is de afgelopen jaren met 16.000 naar 20.000 ton opgevoerd. Op dit moment wordt 23% onder merken verkocht en 27% als premium private label – als huismerken maar wel met een correcte prijs. Het overige deel gaat aan lagere melkvalorisatie naar Zuid-Europa. Die percentages gaan we veranderen.”
U gaat het eigen merk en het premium private label uitbouwen?
“De keuze voor het uitbouwen van ons eigen merk, de Brugge Kazen, of premium private label moet nog gemaakt worden. Milcobel moet zijn omvang goed kennen en in alle bescheidenheid maar toch doortastend de juiste keuzes maken. De opdracht is duidelijk: de bijna 50% kazen die voor lagere melkvalorisatie weggaan, die moet worden weggewerkt en daar gaan we alles op inzetten. Linksom of rechtsom, de Moorslede-kazen moeten in Europa landen!”
U heeft vast gelezen dat FrieslandCampina de productie wil gaan inperken. Wat vindt u daarvan?
“Milcobel heeft geen intentie om de productie in te perken, eenvoudigweg omdat Milcobel niet te veel melk binnenkrijgt. De mozzarellagroei maakt dat we in staat zijn de extra ledenmelk die wij binnenkrijgen, ook goed kunnen valoriseren. Vorig jaar heeft Milcobel 54.000 ton mozzarella verkocht. Tegelijk ontving de coöperatie 55 miljoen liter extra ledenmelk. Dit jaar denken we 60.000 ton mozzarella te verkopen. Als ik naar onze fabrieken kijk, dan stel ik vast dat we voor 5 of 6 jaar nog ruimte voor groei hebben.”
U begrijpt de keuze niet?
“Als ik de CEO van FrieslandCampina zou zijn en nagelaten heb om de verwerkingscapaciteit mee te laten groeien met de melkleveringen, dan was ik waarschijnlijk ook gedwongen om maatregelen te nemen om de aanvoer te beperken.. Nederland heeft een ongekende productiesprong doorgemaakt en daardoor krijgt men natuurlijk veel te veel melk binnen: extra capaciteit bouwen voor lagere melkvalorisatie is dan ook geen gemakkelijke keuze.”
Een vraag over de melkprijs: u draagt momenteel de rode lantaarn als Europese melkprijzen worden vergeleken. Hoe komt dit?
“Ik denk dat Milcobel wat betreft de melkprijs goede stappen vooruit zet. U heeft gelijk dat we de laatste maanden in de achterhoede van de LTO Melkprijsvergelijking te vinden zijn. Zelf kijken we liever naar de langere periode. Over heel 2016 betaalde Milcobel €26,40 per 100 kg, terwijl in de LTO Melkprijsvergelijking 27,47 het gemiddelde was. Ja, we zaten eronder, maar toch dichtbij. In 2017 kwam Milcobel op €35,10 uit, waar het gemiddelde op €34,90 lag.”
Dat is een klein beetje beter dan gemiddeld, maar nog niet om over naar huis te schrijven…
“Kan het beter? Ja, en dat gaat ook gebeuren. Milcobel heeft echter niet de intentie als een soort CONO Kaasmakers maar zeer beperkt melk in te gaan kopen en verwerken tegen de hoogste prijs. Zo kun je echt gemakkelijk een hoge melkprijs aanbieden maar, ik herhaal mezelf, Milcobel is er voor de leden. Wij willen, dat is bijna een maatschappelijke opdracht die we voelen, de melkveehouderij in bredere zin toekomst bieden hier in België. Daar komt bij dat de LTO Melkprijsvergelijking appels naast peren zet.”
Appels naast peren?
“Het is beter om Milcobel te vergelijken met Arla, DMK en de Ieren dan met de Italianen of Finnen. Hoewel we onszelf ook wel vergelijken met FrieslandCampina, is zelfs dat niet zuiver. Het bedrijf profiteert immers van bepaalde schaaleffecten die Milcobel eenvoudigweg niet heeft, en realiseert ondertussen de helft van haar omzet in Azië. FrieslandCampina heeft daar echt een hele knappe prestatie neergezet. Milcobel heeft een productmix die prijsgevoeliger is dan dat van een deel van de concurrentie. Bovendien voert Milcobel een beleid om prijsschommelingen direct door te vertalen in de melkprijs en niets op te houden voor buffering.”
Op welke melkprijs mogen de leden rekenen?
“Ik ga geen getallen noemen maar the only way is up. Ik zie overigens niet zozeer de hoogte van de melkprijs als wel de volatiliteit als een groot probleem. De volatiliteit beperkt zich niet tot één grondstof, maar is over het hele gamma zichtbaar. Het is voor ons en onze leden lastig om daarop te begroten. Als een poeder-botermix in januari nog geen €30 per 100 liter melk waard was dan zou het mij niet verbazen dat dezelfde mix in september naar de €40 per 100 liter melk zal lonken. We merken immers de laatste tijd een enorme volatiliteit op, alsof de markt op zoek is naar een nieuw soort evenwicht in dit post-quotum tijdperk.”
De prijs hangt natuurlijk ook af van wat de supermarkten willen betalen. Hoe zwaar zijn die onderhandelingen steeds weer?
“Goh, de commodity-retailers kijken alleen naar de prijs. Als een zuivelbedrijf meer waarde wil genereren, dan moet het zaken doen met een retailer die verder kijkt dan de prijs. Ons is dat vrij redelijk gelukt. Milcobel heeft een troef: wij kunnen de echte Belgische coöperatiemelk aanbieden en willen daarom ook partnerships met de retailers. U kent die andere initiatieven voor een betere prijs ook wel. Uiteindelijk: als men een betere prijs voor de boer wil… wij zijn die Belgische boeren.”
