V LAM werkt in opdracht van de Vlaamse overheid en het bedrijfsleven en heeft als kernopdracht de producten van bij ons in binnen- en buitenland op de kaart te zetten en te promoten. Dit gebeurt met een promotiebudget dat in hoofdzaak wordt samengebracht door de private sector. De overheid financiert de kosten van infrastructuur huisvesting, personeel, marktonderzoek… In 2018 beschikt VLAM over een totaal budget van 27,1 miljoen euro.
Algemeen-directeur van VLAM Frans De Wachter was er al bij sinds 1993, en vindt dat die formule goed werkt. Het budget van VLAM komt hoofdzakelijk van inkomsten uit de sector, subsidies van de Vlaamse overheid en cofinanciering van de Europese Unie. “60 % van het budget werd gegenereerd vanuit de sector en 16 % kwam van subsidies van de Vlaamse overheid”, aldus voorzitter Guy Vandepoel. De subsidies van de Vlaamse overheid worden gebruikt voor de financiering van de algemene werking. De inkomsten uit de sector worden ingezet in de promotiecampagnes.
Via VLAM kan Vlaanderen ook participeren in EU-promotieprogramma’s. “We zien in de jaarbudgetten heel duidelijk hoe effectief dit wel gebeurt: in 2018 gaat het om 18% van de middelen. ”
De organisatie helpt Vlaanderen als regio internationaal op de kaart te zetten als het om eigen producten gaat, of het nu om vlees, vis, groenten en fruit of sierteelt gaat. Het is een partner van Flanders Investment and Trade voor de specifieke sector van agrovoedingsproducten en geeft effectieve ondersteuning aan Vlaamse bedrijven die internationaal willen werken. Frans De Wachter: “Onze buitenlandse afnemers houden van de hoge kwaliteitsstandaard van de Vlaamse producten en in eigen land merken we een luider wordende stem om de lokale economie te steunen door te kiezen voor producten van eigen bodem.”
De jaren ‘30
Minister van Landbouw Joke Schauvliege was ook aanwezig op het seminarie en schetste de geschiedenis van VLAM, die teruggaat tot in de jaren 30. Toen bestond er reeds een eerste ‘Afzetvereniging’, die de afzet van de eigen land- en tuinbouwproducten bevorderde, maar ook werkte aan het imago van die producten. Dat moest echter structureel worden aangepakt, en zo ontstond in 1938 de “Nationale Dienst voor Afzet van Land- en Tuinbouwproducten”, die instond voor de kwaliteitscontrole en de promotie. “De overheid nam toen de volledige financiering op zich”, aldus Schauvliege. “Pas in 1983 kwam er een wettelijk kader dat de verplichte bijdragen van de sectoren regelde.” Elke deelsector kon dan zelf bepalen óf men deelnam en hoeveel ze voor de promotie wilden bijdragen. “De overheid drong tegelijk ook aan op een grotere inzet van de organisatie op het gebied van exportpromotie, gelet op de toenemende internationale concurrentie.”
In 1993 werd de bevoegdheid ‘landbouwpromotie’ geregionaliseerd in het kader van de Sint-Michielsakkoorden. VLAM, met het logo ‘Van Vlaanderen’, werd een feit, en hoort onder het beleidsdomein Landbouw en Visserij. “In officiële documenten van de Vlaamse Regering wordt de taak van VLAM als volgt omschreven: “VLAM voert promotie voor de Vlaamse landbouw-, tuinbouw- en agrovoedingsproducten in opdracht van het bedrijfsleven en de Vlaamse overheid”. De over heid zorgt voor infrastructuur, huisvesting en basiswerking, de promotie door de VLAM geschiedt evenwel hoofdzakelijk met sectorgelden.”
Kenniscentrum
Schauvliege is trots: “VLAM is een uniek kenniscentrum geworden voor marketing, afzetbevordering, promotie en communicatie. Bovendien heeft de werking van VLAM ook nog een stevige pijler op het gebied van kwaliteitssystemen en van voeding en educatie. VLAM is op die manier een gewaardeerde speler in het brede domein van communicatie rond landbouw en voeding, van wie de expertise hoog wordt ingeschat en waar men graag een beroep op doet.”
Vandepoel had ook zijn visie voor de toekomst klaar: “We willen sterker focussen op de kernwaarden waarvoor VLAM staat. Daar staat centraal: passie voor producten van bij ons. Kwaliteit, duurzaamheid en nabijheid van de producten willen we in de voorgrond zetten, dat mensen daarvan kunnen genieten. We hebben een vernieuwde mission statement gemaakt en willen die uitrollen in alle activiteiten van VLAM. Er zijn ondertussen ook verschillende campagnes gepland, ook voor Europa.”
Daarnaast merkt VLAM de bestaande trends op en informeert het de producenten zodat ze marktgericht kunnen produceren. Dit gebeurt via vergaderingen van werkgroepen en sectorgroepen, maar ook nieuwsbrieven, seminaries ... De belangrijkste boodschap blijft dat de consument centraal moet worden gesteld.
Onderscheidend
en relevant zijn
En daar wist handelaar Harry De Mey ook over te vertellen. Hij stond tijdens het seminarie stil bij het belang van onderscheidend en relevant zijn met je eigen product. Hij merkte verschillende trends op, waarvan digitalisering een belangrijke is. “Maar in de eerste plaats moeten de producenten en handelaars basisproducten willen ontwikkelen met heel veel goesting. Je moet zin hebben in ontwikkeling.” Uit goesting is het assortiment producten ook enorm uitgegroeid. Er zijn veel kleinschalige producenten, zoals microbrouwerijen, kleine kaasboeren ... Verder is de korte keten in opmars: mensen kopen meer en meer bij de landbouwer zelf.
Ook de manier van leveren wordt diverser. Naast de horeca schieten verdelers zoals Deliveroo als paddestoelen uit de grond. “Je kan je eten overal laten brengen, niet alleen thuis, maar ook in het park als je dat wil.” Je kan het zo gek niet bedenken of het bestaat. “Het basic food dat je koopt, wordt nu ook sneller tot een culinair hoogstandje gebracht. Een gewone hotdog of een pak friet worden door sterrenchefs weer opgewaardeerd”, aldus De Mey. “Mensen willen weer meer genieten. Dat zie je ook in de trend van bijvoorbeeld de apero. Mensen gaan weer meer aperitieven.”
De consument
warm maken Uit de getuigenissen van de producenten en handelaars bleek dat ook zij weten hoe de consument goesting te doen krijgen in hun producten, of ze informeren wat ze doen. Kaashandelaar Frederic Van Tricht wil zo de consument niet alleen laten stilstaan bij het product, maar ook bij het verhaal dat eraan vasthangt. “Hoe is het gemaakt, hoeveel tijd was er nodig om het klaar te maken ... Op die manier kijken mensen anders tegen het product aan en proeven ze ook anders.” Vishandelaar Luc Mariën vindt dat ook. “Ze doen proeven om het te kopen werkt ook, en in het begin moet je ze veel laten proeven, maar dat mindert. Belangrijk is dat je je stiel moet kennen, en daaruit vertellen. Zo krijg je mensen mee in je verhaal.”
Inspelen op kookprogramma’s is ook een goeie tip. “Als Jeroen Meus iets klaarmaakt met rog, kan ik er zeker van zijn dat de rog in mijn assortiment de volgende dag op is.” Maar wat doe je als je minder contact hebt met de eindconsument, zoals Kevin Pittoors van het tomatenbedrijf Primato? “Als er bezoekers zijn laten we ze zien waar we mee bezig zijn, hoe die tomaten groeien bijvoorbeeld.” En ook slager en rundveehouder Tom Blockeel gaat hierin mee: “Ook wij ontvangen mensen en geven de jeugd een opvoeding mee. Ik toon hen ook dat we bezig zijn met dierenwelzijn. En het werkt: het is plezant om terug appreciatie te krijgen van de consument.”
Directeur bij Limagrain Marc Ballekens kon toch een opmerking benoemen: “Wat ik merk, is dat vele consumenten de voeling kwijt zijn met de landbouw. Ze weten niet onder welke druk landbouwers werken door de afname van gewasbeschermingsmiddelen. De producenten hier zijn ook handelaar geworden uit een passie. Er is nog een lange weg af te leggen voor de landbouwer een goede handelaar wordt. Misschien dat VLAM hier iets aan kan doen?”, klinkt het afsluitend.
MV
