Startpagina Actueel

Cijfers bevestigen het landbouwhart van West-Vlaanderen

Vorige week werd de website www.provincies.incijfers.be uitgebreid met gedetailleerde land- en tuinbouwcijfers. Die moet lokale besturen helpen om het landbouwbeleid op te stellen. De cijfers tonen maar weer dat het hart van de Vlaamse landbouw in West-Vlaanderen ligt.

Leestijd : 4 min

D at West-Vlaanderen een prominente rol speelt in Vlaanderen qua landbouw, wordt duidelijk aan de percentages ruimtegebruik. In 2018 werd 68% van West-Vlaanderen gebruikt voor de landbouw, terwijl dat voor het Vlaams Gewest slechts 51% is. West-Vlaanderen telde toen 8.083 landbouwbedrijven, wat ongeveer een derde is van het Vlaamse totaal. Dit is wel een serieuze daling van 24 % ten opzichte van 2007, toen West-Vlaanderen nog 10.553 landbouwbedrijven telde. Toch gebeurt die daling iets minder snel dan op Vlaams niveau.

De bedrijfsoppervlakte is dan weer wel gestegen. Terwijl in 2007 een bedrijf gemiddeld 19,15 ha bedroeg, was dat in 2017 24,31 ha. 78% van de landbouwers pacht grond, en 53% van de bedrijfsoppervlakte is in pacht.

Een divers landbouwlandschap

Als het op bedrijven aankomt met een standaard opbrengst van 25.000 euro of meer, waren in 2017 de gespecialiseerde gemengde bedrijven in de meerderheid, met een aantal van 1.636, gevolgd door gespecialiseerde bedrijven met hokdieren. In vergelijking met 2010 is het aandeel gespecialiseerde akkerbouwbedrijven wel fors gestegen: in 2017 waren er 1.043 akkerbouwbedrijven tegenover 728 bedrijven in 2010.

84% teelt akkerbouwteelten, 41% zet groenten op de akkers, 48% houdt runderen aan en 37% is bezig met de varkenskweek.

Beleidsmedewerker landbouw van de provincie West-Vlaanderen Karel Moentjens: “50% van de Vlaamse aardappelen wordt in West-Vlaanderen geteeld.” Ten slotte is de dierlijke productie in West-Vlaanderen erg hoog in vergelijk met de rest van Vlaanderen. Het omvat 31% van de totale rundveestapel, 56% van de totale varkensstapel en 36% van de totale pluimveestapel in Vlaanderen.

Ongeveer een kwart van de boeren en tuinders doet ook aan landbouwverbreding, wat wil zeggen dat de landbouwers kiezen voor hoevewinkels, educatie, hoevetoerisme, groene zorg, maar ook aannemingswerken. Zo zijn er 206 zorgboerderijen en 268 hoeveproducenten in West-Vlaanderen.

Mannelijk en ouder dan 40

3,2% van de tewerkgestelden in West-Vlaanderen werkt in de land- en tuinbouw, wat overeenkomt met 17.000 mensen. De bedrijfsleiders zijn veelal mannen (87%). Bovendien is 83% van de bedrijfsleiders ouder dan 40 jaar. Een opvallend cijfer is dat slechts 60% van de West-Vlaamse landbouwers een landbouwopleiding heeft genoten.

96% geeft aan aangesloten te zijn bij een landbouworganisatie of sectorgroep. 75% is lid van Boerenbond. “Dergelijke netwerken zijn voor boeren en tuinders erg belangrijk om sociaal isolement te vermijden”, klinkt het. “De helft werkt samen met andere land- of tuinbouwers. Bedrijven worden steeds groter en toch blijft samenwerking cruciaal. 35% doet dit in een coöperatie.”

Nog heel wat uitdagingen

Hoewel de gemiddelde bedrijfsoppervlakte gestegen is, blijft voor veel boeren de toegang tot grond een uitdaging voor hun bedrijf door de ruimtelijke druk op landbouwgrond en de stijgende grondprijzen. Moentjens: “ Uit een enquête bleek dat voor 19% een eerlijk inkomen halen, een uitdaging vormt. 839 landbouwers deden de voorbije 10 jaar een beroep op Boeren op een kruispunt. 18 % vindt zelfs dat overleven een uitdaging is. Dat zijn grote getallen.”

Die hoge grondprijzen en druk door verstedelijking maakt het ook moeilijk voor starters. En die zijn wel nodig om de huidige oudere generatie op te volgen. Moentjens maakt duidelijk dat de uitdagingen in de landbouw voor West-Vlaanderen wel grotendeels gelijklopen met die van Vlaanderen. Er moet ook gestreefd worden naar een circulaire economie, een klimaatvriendelijke landbouw en ingezet worden op de eiwittransitie naar meer plantaardige eiwitten. Bovendien wordt smart farming stilaan populairder.

Duurzaam beleid

Gedeputeerde landbouw Bart Naeyaert erkent die uitdagingen ook. Daar moet aan gewerkt worden, “maar in ons provinciaal landbouwbeleid is het niet de bedoeling bedrijfskeuzes op te leggen.” Hij benadrukt geen wetten te maken, of controlerende functie te hebben. “Enkel rond waterlopen hebben we een beperkte controlerende functie.” Voorlichting, begeleiding en sensibilisatie, zo noemt hij het provinciaal landbouwbeleid. “We moet werken op milieu en maatschappelijk vlak, maar ook bedrijfseconomisch moet het bedrijf sterk staan. Haal je geen inkomen, dan stopt het.”

Bedrijfseconomisch richt het provinciaal beleid zich op een aantal punten. Zo wordt gewerkt aan het versterken van de managementcapaciteit bij landbouwers en moet samenwerking binnen de land- en tuinbouw gestimuleerd worden. “Dit is zeker belangrijk bij schaalvergroting”, klinkt het. Daarnaast wil men verder inzetten op verbreding, smart farming, innovatie in productiesystemen en in de keten, maar ook het sluiten van kringlopen.

“Het zoeken naar alternatieve eiwitten is daar een voorbeeld van. Zo is Inagro bezig met het onderzoek over het kweken van soldatenvliegen.” Naeyaert focust bovendien op het belang van begeleiding. “Starters moeten goed begeleid worden, en hieren heeft Inagro ook een belangrijke rol. Maar ook mensen in bedrijven die in moeilijke omstandigheden terechtkomen moeten geholpen worden en eventueel geheroriënteerd. Boeren op een kruispunt is een mooie organisatie die hierin zijn bijdragen kan leveren.”

Als het op milieu, klimaat en omgeving aankomt, vindt hij dat het niet evident is om met het aanwezige inkomen te investeren om aan alle eisen te voldoen. “Zeker als je weet dat 18% bezig is met overleven, maar we kunnen niet anders.”

Marlies Vleugels

Lees ook in Actueel

Milde melkaanvoer in Europa

Economie Raf Beyers, adviseur bedrijfsontwikkeling en risk management bij United Experts, overliep op 20 maart met ons de financiële wereldsituatie en de internationale zuivelmarkten. De melkpoederprijzen gaan nog steeds in dalende lijn. Op de GDT-veiling werd 27% minder product verkocht dan vorig jaar.
Meer artikelen bekijken