Een loopbaan in het teken van kwaliteitswitloof

Danny Schoevaerts en echtegenote Bieke Hoogeras hebben lang moeten nadenken voor ze in 2016 met CRU in zee zijn gegaan. “Iedereen zei: ‘dat is van Colruyt met hun laagsteprijsverhaal, daar ga je toch niet in mee’. Maar CRU is anders. We hebben een persoonlijke band opgebouwd met hun aankoper en dat is toch heel wat anders dan handelen met een veiling, waar je sneller een nummer bent.”

Danny en Bieke staan ons te woord in hun ‘witloofkot’ , waar authentieke gezelligheid heerst. Bieke kuist witloofkroppen, Danny weegt en verpakt. Ondertussen komen er enkele klanten in het kader van thuisverkoop langs en ook de vrachtwagenchauffeur van CRU komt een verse lading halen.

Het koppel steekt veel energie in de promotie van hun product en de sector en staan open voor tal van initiatieven zoals ‘Boeren met klasse’. Ze benadrukken dat er gecommuniceerd moet worden over het Brussels grondwitloof. De uitspraak dat ‘witloof witloof is en de smaak hetzelfde is’ klopt niet, zeggen Danny en Bieke strijdvaardig. “Het Brussels grondwitloof groeit onder dekgrond. Dit geeft knapperige, stevigere kroppen, omdat ze tijdens hun groei hebben moeten opboksen tegen die dekaarde. Door de eigen zaadwinning heb je geen uniforme kroppen en zit er eens een kleinere en grotere tussen.”

De smaak wordt volgens het landbouwerskoppel bepaald door het zaad, maar ook door de klimatologische omstandigheden die er waren tijdens de teelt op het veld én door de grond van de witlooftuin waar de wortels worden ingetafeld.

Gesloten, authentiek bedrijf

Danny Schoevaerts en Bieke Hoogeras baten een authentiek, gesloten bedrijf uit met Brussels grondwitloof. Een gesloten bedrijf wil zeggen dat de teler zelf aan zaadwinning doet. Zo gaat hij van zaad tot wortel en vervolgens van wortel tot krop.

Brussels Grondwitloof is grondwitloof van de meest traditionele soort. Het is geteeld in de regio Brussel-Mechelen-Leuven uit zaden gekweekt door de teler zelf.

De witloofwortels worden ingetafeld in de volle grond en witloofkroppen worden volledig afgedekt met dekgrond.

Sinds 2008 is de benaming ‘Brussels Grondwitloof’ beschermd met het Europees streeklabel Beschermde Geografische Aanduiding (BGA).

Het verschil met Brabants grondwitloof is dat dit Brabants grondwitloof in gans Vlaanderen geteeld kan worden, dat ook hybridezaad kan aangewend worden en dat ook een teeltwijze zonder dekgrond kan.

Vertel eens hoe je als witloofteler aan de slag bent gegaan?

DS: “Wel mijn ouders waren witloofboeren en in 1980 ben ik opgestart als zelfstandig teler. Mijn loof lag toen nog in hun tuin, maar apart van dat van hen. In 1982 heb ik hier dan het bedrijf opgestart langs de Leuvensesteenweg 202 in Buken (deelgemeente van Kampenhout). Vanaf dat jaar waren mijn teeltactiviteiten volledig gescheiden van die van hen. Ik herinner mij nog dat we die periode met een 600-tal witloofboeren in de gemeente en deelgemeentes zaten die grondwitloof teelden. Ik denk dat er nu nog een zestal zijn met grondwitloof en een vijftal met waterloof.

Granen, witloof en honing

Wat zit er naast witloof nog in je teeltplan?

Ik ben zelf ook imker, dus kan honing verkopen en verder zijn het granen in het teeltplan: wintergerst, wintertarwe, korrelmaïs, haver. Tot 2006 bij de hervorming van de suikerbietenteelt had ik ook dat nog in het teeltplan. Alle teelten staan op eigen gronden die niet verder dan een viertal kilometer van de boerderij liggen. Ik probeer pas om de 5 à 6 jaar terug met de witloofwortelteelt op hetzelfde veld te komen.

Wat is de ideale voorvrucht en wat zijn de teeltmaatregelen alvorens witloofwortels uit te zaaien?

Zeker geen aardappelen als voorteelt! Bij ons is het meestal wintergerst of haver. Dit laatste is dankbaar omdat het al weinig stikstof vroeg. Voor de bemesting geef ik geen stikstof, enkel potas en fosfor. Ik ploeg altijd in het voorjaar, niet in de winter. Facelia of Japanse haver wordt dan ook ondergewerkt. Na de ploeg komt de rotoreg en landrol om de bodem terug aan te drukken.

Eigen zaadwinning

Om het label voor Brussels grondwitloof te mogen voeren, moet je zelf je zaad telen. Hoe doe je dat?

De eerste jaren was dat een echte zoektocht. Het charmante is dat iedere teler er zijn eigen normen in steekt. Naast het zaad bepaalt het klimaat en je grond de smaak. Zelf heb ik geselecteerd om 6 soorten te hebben, vooral ingedeeld van vroeg naar laat. Zo kunnen wij gedurende meerdere maanden een verse groente leveren.

Wat doe je na het zaaien?

Ik dek een deel af met vliesdoek, zodat het zaad sneller kiemt en de wortels snel beginnen te groeien. Zo heb ik een deel waarvan ik op het einde van de zomer, begin van het najaar snel nieuw loof kan hebben. Doorgaans spuit ik na het zaaien één keer in vooropkomst met herbiciden om het onkruid te bestrijden. Ik rijd enkele malen door het veld met een mechanische onkruidschoffel. Ik ga ook manueel met de hak door het veld om de witloofwortels op de juiste afstand in de rij te zetten. Op dat moment hak ik tevens aanwezige onkruidplanten weg. Wat ik exact doe, hangt af van de noden van het seizoen.

Echtgenote Bieke vult Danny aan: “We boeren niet biologisch, maar we spuiten ook zeker niet veel. Wat moet gebeuren, gebeurt, anders heb je niks.”

Moet je beregenen of draineren?

Op gans onze carrière hebben we nog maar enkele malen moeten beregenen in de zomer. Dat is vooral de laatste jaren gebeurd, maar het is een hele klus hoor. Eigenlijk kan een witloofwortel tegen veel. Het is pas als ik echt zie dat het loof begint dor te worden dat ik ga irrigeren. Een lichte watergift helpt ook bij het manueel hakken van onkruid en op afstand zetten van de wortels, omdat de grond makkelijker bewerkbaar is.

Wanneer is de drukke periode op uw bedrijf?

Dat is eigenlijk de periode die net achter de rug is, het najaar, omdat je dan zowel wortels aan het rooien bent op het veld, wortels onder dekgrond plaatst én al nieuw loof oogst. Vanaf 20 augustus worden de eerste wortels gerooid, met een ouderwetse plukker. Die wortels blijven enkele dagen op het veld liggen, zodat de groei er echt uit is. Op het veld snijden we dan het loof af en brengen de wortels naar huis. Daar worden ze buiten in de ‘witloofhof’ in bedden in de aarde geplaatst en met een laag dekgrond bedekt, zodat de kropvorming kan beginnen. Eens het warme/vochtige weer achter de rug is en er minder veldgroei is, zo eind september begin oktober, rooien we met een andere machine de witloofwortels op het veld. Deze worden in de loods bijgesneden en buiten ingezet.

Geen frigo’s of waterloof

Je bewaart dus geen witloofwortels in frigo’s? Waarom?

Het is een andere manier van werken, vooral een die beter is voor onze elektriciteitsrekening en het milieu. Door zelf meerdere soorten te telen die rijp zijn volgens een ander tijdstip, steek ik spreiding in de oogsttijd. Ik kan altijd een hoeveelheid wortels uitrijden en inzetten. Frigobewaring is niet nodig, ik zorg op een natuurlijke wijze voor een lang afzetseizoen. Het eerste loof staat 4 weken in, het laatste 5 maanden. Naargelang de buitentemperatuur daalt, verlengt de groeiperiode. Het oogstmoment kan ik bijsturen door water te geven en grondverwarming helpt ook. Al is dat de laatste tijd minder nodig door de klimaatverandering.

Merk je daar iets van als witloofteler?

Ja, zeker! Vroeger toen onze kinderen klein waren, hebben we eens loof gehad tot eind mei. Nu kan je er half april al mee stoppen door de warmere winters en voorjaren. Bieke bemerkt dat er dus toch iets aan de hand is met de natuur en het klimaat.

Nooit overwogen om de stap naar hydrocultuur te zetten?

Ja, ik heb daar zelfs lessen voor gevolgd in 1989. Bieke vult aan: “We hebben de lessenreeks uitgedaan, maar na de derde les wist ik al dat dit niet was wat ik wou. Ik had meer het gevoel op een fabriek te zitten dan op een boerderij, en ik wou net op het veld komen.”

Hoe zit het met de afzet van je witloof?

Bijna alles gaat naar CRU. Daarnaast gaat er een beetje weg via thuisverkoop en enkele topchefs komen het halen. We gaan zelf niet de baan op om witloof te verkopen. Wie wil, kan aan de deur komen kopen. Enkele vooraanstaande koks hebben er een autorit van anderhalf uur voor over om ons Brussels grondwitloof te komen halen. De thuisverkoop betreft ook enkel het witloof en enkele potten honing van onze bijen. We houden het bewust hier bij, omdat we niet meer eigen hoeveproducten hebben. Moesten we meer willen aanbieden, dan moeten we het zelf gaan kopen.

“Dat is een principe waar ik niet achter sta. Zelf op de veiling groenten gaan kopen en ze dan in uw hoevewinkel verkopen, dat klopt toch niet, net zo min als dat bananen en kiwi’s niet thuis horen in een hoevewinkel”, redeneert Bieke.

Hoe zien jullie de toekomst van Brussels grondwitloof?

Moeilijk. Er zal gebabbeld moeten worden om telers te motiveren om Brussels grondwitloof te telen. Je zit hier met een echt nicheproduct dat moeilijker en arbeidsintensiever te telen is.

Als koppel moet je achter deze teelt staan, omdat het een zware impact heeft op het gezinsleven. Wij zijn van ’s ochtends 7.30 uur bezig, vaak tot ’s avonds 20 uur.

Appreciatie

Wat vind je zo mooi aan het beroep?

“Je werkt alle dagen met de natuur, binnen en buiten. Ook geniet ik van de zelfstandigheid om zelf je dag te plannen, al moet je natuurlijk zelf wel zien dat je werk gedaan is.” Bieke voegt hieraan toe: “Het is leuk om in september, als de eerste witloofkroppen er zijn, het resultaat van je werk te zien. Dan heb je zo een gevoel van: oef het is weer gelukt.

Mooi is ook de appreciatie en de complimenten die we krijgen. Doordat we met CRU werken, weet de klant welke teler achter het product zit. Het is al eens gebeurd dat we een e-mail uit Zwitserland kregen om te zeggen hoe lekker het was. Die man was hier op vakantie geweest en had bij CRU witloof van ons gekocht. Dat is toch leuk als je ziet dat de mensen van uw product genieten.”

Tim Decoster