Startpagina Actueel

Crisis in varkenshouderij: ‘Snelle uitkoopregeling moet blijvers in de sector een toekomst geven’

Nog voor het nieuwe stikstofkader van kracht wordt, moeten stappen worden gezet voor een snelle uitkoopregeling. Lees: het is voor de eerste keer in de geschiedenis van de Vlaamse land- en tuinbouw dat luidop wordt gepraat over een versnelde afbouw van de varkenssector. Maar extra liquiditeit is ook heel dringend nodig om die ‘blijvers’ te ondersteunen.

Leestijd : 3 min

In de commissie Landbouw in het Vlaams parlement had een uitermate boeiende gedachtewisseling plaats tussen Vlaamse parlementsleden en vertegenwoordigers van de varkenssector.

Lode Ceyssens (ondervoorzitter Boerenbond), Guy Vandepoele (lid hoofdbestuur Boerenbond), Hendrik Vandamme (voorzitter Algemeen Boerensyndicaat) en Filip Fontaine (voorzitter brancheorganisatie Pork.be) stelden gezamenlijk een actieplan voor. Dat moet de Vlaamse varkenshouderij, die in de grootste crisis ooit zit, kansen bieden om (vooral) op korte termijn en ook op de lange termijn uit het diepe moeras te geraken. Dat actieplan lees je hier.

90 % voor EU-markt

Eerst een aantal cijfers. De voorbije jaren onderging de varkenshouderij in Vlaanderen, net zoals in andere sectoren van de land- en tuinbouw, een aantal veranderingen. In 15 jaar daalde het aantal bedrijven van circa 7.000 naar bijna 4.000, het aantal varkens per bedrijf is gestegen van gemiddeld 850 naar bijna 1.650.

Voor heel België bedraagt de productie ruim 6,1 miljoen varkens (Vlaanderen 5,7 miljoen, Wallonië 381.000). In 2021 werden bijna 1,5 miljoen varkens geslacht en werd 1,1 miljoen ton varkensvlees geproduceerd. De zelfvoorzieningsgraad bedroeg in 2020 bijna 230 % en de Vlaming gebruikt jaarlijks bijna 43 kg varkensvlees.

Volgens cijfers van Boerenbond bedroeg de productiewaarde van de Vlaamse varkenshouderij maar liefst 21 % van de totale landbouwproductiewaarde en bijna 36 % van de productiewaarde in de veehouderij. Boerenbond berekende dat 2.785 voltijdse medewerkers in de varkenshouderij werken, of een kwart van de voltijdse arbeidsplaatsen in de primaire veeteelt. Daarbovenop komen nog eens bijna 10.000 medewerkers in de secundaire, verwerkende sectoren.

Laagste niveau op 20 jaar

De oorzaken van de varkenscrisis in Vlaanderen zijn intussen genoegzaam bekend: AVP, corona, sterke Europese groeiers (onder meer Spanje), historische hoge veevoederprijzen, lage marktprijzen... Belangrijk nog om mee te geven is dat 90 % van het Vlaams varkensvlees wordt geproduceerd voor de EU-markt, de rest gaat naar derde landen (buiten de EU, zoals Azië...). Grootste EU-afnemers zijn Duitsland (34 %), Polen (34 %) en Nederland (10 %).

Uit de sectorbarometer van Boerenbond blijkt dat het saldo op het laagste niveau ligt in meer dan 20 jaar. De vooruitzichten blijven slecht, onder meer door AVP in Italië (waardoor Italiaans varkensvlees ook extra op de EU-markt komt). De varkensprijzen stabiliseren of dalen nog verder, en intussen blijven de veevoederprijzen maar verder stijgen. Het ziet er niet naar uit, gezien de evoluties op de wereldmarkt van grondstoffen, dat dit jaar daarin een kentering (lees: een daling) wordt verwacht.

Grootste spaarboek

“Overleven is vandaag de eerste en zwaarste uitdaging”, zegt Guy Vandepoele, lid van het hoofdbestuur van Boerenbond. “De transitie - via een apart fonds - volgt op de lange termijn. In de varkenshouderij gaat het er niet meer om om als beste te overleven, maar een competitie van wie de grootste... spaarboek heeft.”

Opvallend blijft ook dat - in tegenstelling tot Vlaanderen, ocharme 16 miljoen euro - andere lidstaten in Europa, via ‘coronasteun,’ hun eigen varkenssector véél meer financieel ondersteunen. Na recente besprekingen is gebleken dat de oplossing niet bij Europa ligt. “Neemt Vlaanderen ons ernstig?”, vraagt Lode Ceyssens, ondervoorzitter Boerenbond, zich luidop af. “De uitkoopregeling voor bedrijven die willen stoppen - niet alleen voor rode of oranje bedrijven, maar voor iedereen - moet degelijk zijn. Een fonds, los van VLIF. Er is budget, veel budget voor nodig. Een aalmoes zal niet voldoende zijn. Want zo’n beslissing nemen is emotioneel en economisch erg zwaar.”

Correcte uitstapvergoeding

Hendrik Vandamme, voorzitter Algemeen Boerensyndicaat, voegt nog toe: “Het gaat niet om afbouw om de afbouw zelf. Het gaat niet alleen over reductie om de reductie. Op bedrijfsniveau moet er een impactscore komen, rekening houdend met alle parameters. Wie bereid is om te stoppen, moet een afdoende compensatie krijgen voor het inleveren van de NER’s.”

“Net zoals in Nederland mag niet worden vastgepind op een bepaald bedrag per NER. Wie de stap wil zetten, moet hiervoor een correcte verloning krijgen. Ook andere milieu- en omgevingselementen moeten in rekening worden gebracht. Op deze manier wordt ruimte gecreëerd voor de varkenssector naar de toekomst toe.”

Lieven Vancoillie

Lees ook in Actueel

Milde melkaanvoer in Europa

Economie Raf Beyers, adviseur bedrijfsontwikkeling en risk management bij United Experts, overliep op 20 maart met ons de financiële wereldsituatie en de internationale zuivelmarkten. De melkpoederprijzen gaan nog steeds in dalende lijn. Op de GDT-veiling werd 27% minder product verkocht dan vorig jaar.
Meer artikelen bekijken