Schauvliege wil meer grip op prijzen
Landbouwminister Joke Schauvliege wil dat landbouwers meer grip op landbouwprijzen krijgen. Globale prijsafspraken zijn nu in het licht van de mededinging verboden, stelde de politica in debat met parlementariërs vast. “We hopen echter dat we tijdens de besprekingen van het nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) iets kunnen doen.”
Schauvliege (CD&V) deed de uitspraak in een commissievergadering over landbouw in het Vlaams Parlement. Stefaan Sintobin van het Vlaams Belang had de minister gevraagd naar haar visie op het Belgische Ketenoverleg en het probleem van lage prijzen in de landbouw. Voor Sintobin was de aanleiding tot de vraag een open brief van het Algemeen Boerensyndicaat waarmee de groentesector een aanklacht formuleerde tegen de prijzenpolitiek van een aantal grootwarenhuizen.
“Wat we niet kunnen doen, hoe graag we dat ook zouden willen, is globale prijsafspraken maken”, zei Schauvliege. Het nieuwe GLB dat vanaf 2020 zal ingaan, biedt volgens haar kansen de mededingingsregels zo om te buigen, dat in elk geval meer grip op de prijzen ontstaat. Ze verwijst daarbij naar conclusies in een rapport van een Europese werkgroep Agrarische Markten dat onder leiding van de Nederlandse oud-minister van landbouw Cees Veerman is opgesteld.
In het rapport, dat dateert van november 2016, wordt de Europese Commissie opgeroepen om het inzicht van de markt voor landbouwers te verbeteren. Een openbare prijsnotering moet wat de werkgroep betreft voor alle ketenpartijen duidelijk maken hoeveel de schakels in de keten verdienen. Ook moet wat de werkgroep betreft een arbiter gaan oordelen over oneerlijke handelspraktijken. “We hopen dat er instrumenten komen om veel meer te sturen”, aldus Schauvliege.
Een deel van het probleem is volgens haar niet alleen dat afnemers van landbouwers marktmacht uitventen, maar ook dat sommige landbouwers zich individualistisch opstellen. Door samen te werken, kan men eerder een vuist maken richting machtige afnemers. “Ik merk dat de nieuw opgerichte producentenorganisaties sterk inzetten op de vraag hoe ze sterk naar de markt kunnen stappen en kunnen samenwerken om de prijs zo hoog mogelijk op te trekken. Ze organiseren cursussen in onderhandelingstechnieken en ze volgen de prijzen goed op. Ze willen heel sterk staan en op de juiste wijze onderhandelen.”
‘Vrijwillig en privaat’
Schauvliege benadrukte in het debat dat het Belgische Ketenoverleg een vrijwillig en privaat initiatief is, dat niet door de overheid is geïnitieerd. Bovendien is het een overleg op Belgisch niveau, aldus Schauvliege, omdat veel marktspelers op het hele Belgische grondgebied actief zijn. Ze heeft geen intentie om het overleg naar het Vlaamse toe te trekken.
“Het ketenoverleg kan en zal geen prijzenafspraken maken op subsectorniveau”, aldus Schauvliege. “Want in een vrije markt vinden prijsbesprekingen enkel business-to-business plaats, dus in overleg tussen een aanbieder en een koper. De meerwaarde van het ketenoverleg is vooral dat men oneerlijke handelspraktijken kan aanpakken en dat men door een betere verstandhouding tussen de marktspelers op een indirecte manier tot een evenwichtigere verdeling van kosten en baten kan komen.”
In het debat memoreerde Herman De Croo (Open Vld) om het gevoel van noodzaak tot ingrijpen kracht bij te zetten wat cijfers uit de open brief van het Algemeen Boerensyndicaat. “Prei wordt bij Aldi verkocht voor 1,45 euro per kilogram, de boer krijgt 0,20 euro. Knolselder kost in dezelfde winkel 0,99 euro, de boer krijgt 0,11 euro. Bij Colruyt kost de savooikool in reclame 1,19 euro, de boer krijgt 0,19 euro. Rodekool kost bij Delhaize 2,49 euro, de boer krijgt 0,19 euro. Ik geef het maar mee opdat het in onze acta zou staan.”
Jelle Engelbosch van N-VA vroeg Schauvliege een soort sensibiliseringscampagne te gaan voeren. “Maar je kunt ook zeggen: ga niet altijd voor het goedkoopste product, maar voor iets van de lokale boer. De korte keten speelt daar natuurlijk ook in mee. We zien tegenwoordig heel vaak hoevewinkels, waar de retailer wordt uitgeschakeld, waardoor de boer wel een volwaardige prijs voor zijn product krijgt.”
Parlementslid Jos De Meyer (CD&V) sloot zich aan bij de zorg van Sintobin, en zei dat de eerste basisteksten die zijn verspreid, enige hoop rechtvaardigen dat in een nieuw GLB een eerlijke prijs voor boeren zal worden bevorderd.
