Klimrek biedt boeren klimaatscan voor efficiënte aanpak en uitrol maatregelen op bedrijfsniveau
Het idee lijkt simpel maar is complex en uitdagend: op bedrijfsniveau zoeken naar klimaatmaatregelen die zowel vanuit ecologisch als economisch perspectief gunstig zijn. Dat klimaatvraagstuk leeft ook bij landbouwers. Ze voelen ook deels de druk vanuit de samenleving. Boeren zien niet alleen de noodzaak maar willen daartoe een positieve bijdrage leveren, zoals blijkt uit de positieve respons op het project, dat binnenkort in Vlaanderen met de grote trom breed wordt gecommuniceerd.
Klimrek van start
Dat project kreeg de naam ‘Klimrek’ mee. Klimrek is een Vlaio-landbouwtraject waarin ILVO, Innovatiesteunpunt en VITO 4 jaar lang samenwerken aan klimaatscans voor de melkveehouders, varkenshouders en akkerbouwers met aardappelen in de teelt. Voor deze klimaatscans gaan de klimaatconsulenten de boer op.
De deelnemende partners zijn op zoek naar landbouwers die graag in het project willen meestappen. Er wordt op bedrijfsniveau een klimaatscan uitgevoerd. Bedoeling is een klimaatkoers voor individuele landbouwers uit te stippelen, waarbij hij of zij na bekendmaking van de resultaten aan de slag kan om op het bedrijf zelf de klimaatimpact te verlagen. Daarnaast is er ook aandacht voor probleemverschuiving. Het is immers niet de bedoeling dat een verlaging van de klimaatimpact gepaard gaat met een toename in bijvoorbeeld de stikstofemissies.
Daarnaast is ook een economische doorrekening voorzien om de kost van klimaatmaatregelen te becijferen.
Levenscyclusanalyse
De onderzoekers kijken verder dan de grenzen van het landbouwbedrijf. De klimaatscan houdt rekening met de levenscyclus van het landbouwproduct, tot en met het moment dat het product de boerderij verlaat. Dit wil zeggen dat bijvoorbeeld ook de impact van de productie en het trans-port van krachtvoer en kunstmest in de toevoerketen in kaart wordt gebracht. Zo krijgen de onderzoekers zicht op een breder kader.
Klimrek helpt dus landbouwers meer aandacht te hebben voor een klimaatvriendelijke en klimaatrobuuste bedrijfsvoering. Daarin staan onder andere ook het gemak voor de landbouwer en de economische haalbaarheid mee centraal.
Zo zal bijvoorbeeld die scan laten zien welke maatregelen het meest kunnen bijdragen tot het verlagen van broeikasgasemissies, of andere maatregelen die het bedrijf best kunnen wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering.
Sterk bodembeheer
Landbouwers zijn bij de eersten die de gevolgen van de klimaatopwarming ondervinden. Denk maar aan droogte en de hitte van voorbije zomers.
Die droge zomers hebben een nefaste invloed op de opbrengsten. Ook hierin zullen de partners van Klimrek verder onderzoek voeren om te zien hoe de Vlaamse landbouw zich nog beter kan wapenen tegen de effecten van de klimaatverandering.
Naast efficiënt beregenen en de keuze van de teelt van gewassen staat bodembeheer daarin centraal. De opslag van koolstof in de bodem is belangrijk, zowel naar het verminderen van de klimaatimpact (klimaatmitigatie) als naar weerbaarheid tegen de effecten van klimaatverandering (klimaatadaptatie) toe.
3 sectoren centraal
Er werd bewust gekozen voor landbouwbedrijven in de melkveesector, de varkenshouderij en de akkerbouw met aardappelen in de teelt. Vervolgens wordt per sector een klimaat-scan ontwikkeld.
Zo krijgen de medewerkers een juist beeld op sectorniveau. Daarna worden specifieke data van individuele bedrijven gebruikt om de klimaatkoers verder uit te tekenen op maat van een individuele landbouwer.
Het is heel belangrijk dat het gaat om maatwerk. De klimaatmaatregelen die het best worden genomen zijn afhankelijk van specifieke omstandigheden op het bedrijf zelf. Die klimaatscans zijn geen nattevingerwerk, maar wel heel sterk wetenschappelijk onderbouwd, en stipt opgevolgd door de verschillende partners van het project.
Directe en indirecte bronnen
Zo worden in een scan zowel de directe als de indirecte bronnen van broeikasemissies en andere schadelijke uitstootactiviteiten (zoals ammoniak) berekend. Medewerking aan dat Klimrek en de uitvoering van zo’n klimaatscan biedt de landbouwer alleen maar voordelen. Het bedrijf wordt zowel ecologisch als economisch doorgelicht. Na het uitvoeren van de scan en de uitrol van klimaatregelen zal niet alleen de koolstofvoetafdruk van het bedrijf, maar die van heel Vlaanderen afnemen.
Naast het maatwerk en de individuele aanpak wordt verder veel belang gehecht aan een lerend netwerk van andere landbouwers. Iedereen mag daaraan zijn steentje bijdragen. De tools die tijdens het vierjarig project zullen worden ontwikkeld, zullen ook na afloop van het project beschikbaar blijven. Zo heeft het project een blijvend effect op de duurzaamheid en weerbaarheid van de landbouwsector in Vlaanderen.
Meer info: www.klimrekproject.be.
