Het gebruik van kunstmest: een kunst
Hoe zorg ik voor een uniforme verdeling van de kunstmestkorrels zonder buiten de grenzen van het perceel te bemesten? Percelen oordeelkundig bemesten is voor elke landbouwer een uitdaging. Daarom organiseerde B3W, de Begeleidingsdienst voor een Betere Bodem- en Waterkwaliteit, een thematisch uitwisselingsmoment (TUM) rond het toepassen van kunstmest.
Landbouwer Bert Demyttenaere was te gast op het thematisch uitwisselingsmoment en legde uit hoe hij deze uitdaging aangaat. Het oordeelkundig toepassen van kunstmest is voor Bert altijd al een aandachtspunt geweest. Dit kreeg hij mee van zijn vader Geert.
Het bemesten buiten de perceelsgrenzen is zowel ecologisch als financieel een verlies. Daarom bemesten ze steeds kant-af, zeker wanneer een waterloop langs het perceel loopt, maar ook als dit niet het geval is. Bert en Geert gaan hier nog verder in: ze ontwikkelden een machine om percelen waar in verschillende plantingen gewerkt wordt, enkel te bemesten waar ook effectief geplant wordt. Zo rendeert de toegediende hoeveelheid kunstmest maximaal.
Verschillende bemestingstechnieken
De brochure Bemestingstechnieken en hun spreidingspatroon, terug te vinden op de website van de Vlaamse landmaatschappij (VLM), is een handig naslagwerk waarin landbouwers praktische tips en info kunnen terugvinden rond het toepassen van (kunst)mest. Er bestaan verschillende technieken voor het toedienen van kunstmest. Eerst wordt een onderscheid gemaakt tussen vaste en vloeibare kunstmest.
Het is belangrijk om te weten wat de werkbreedte en de werp- of strooibreedte is van het toestel. De werkbreedte is de breedte die nodig is om op basis van het verspreidingspatroon (en mits eventuele overlap) een zo egaal mogelijke spreiding van de meststoffen te krijgen, of kortweg: de afstand tussen 2 werkgangen of rijsporen. De werp- of strooibreedte is de maximale breedte waarover de kunstmest gespreid wordt tijdens één werkgang.
Bemestingsvrije strook
Om te voorkomen dat meststoffen in de waterloop terechtkomen (= meebemesten) of dat deze oppervlakkig afspoelen naar de waterloop (= verliezen), moeten landbouwers een bemestingsvrije strook respecteren. Langs bevaarbare waterlopen, maar ook langs onbevaarbare waterlopen van eerste, tweede en derde categorie (welke waterlopen dit zijn, kan je terugvinden op de luchtfotoplannen bij de verzamelaanvraag), mag je niet bemesten met dierlijke mest, kunstmest of met andere meststoffen in een strook van:
- 5 m breed vanaf de bovenste rand van een waterloop;
- 10 m breed vanaf de bovenste rand van het talud van een waterloop die gelegen is in het Vlaams Ecologisch Netwerk;
- 10 m breed vanaf de bovenste rand van het talud van een waterloop die gelegen is aan een steile helling.
Kantstrooien
Simon Cool (onderzoeker precisielandbouw ILVO) licht toe wat de mogelijkheden zijn bij het kantstrooien. Hierbij kunnen we 2 types technieken toepassen: het kant-af strooien en het kant-op strooien. Bij het kant-af strooien wordt langs de perceelsgrens gereden en naar het perceel toe gestrooid. Daarbij wordt de buitenste strooischijf uitgeschakeld. Geldt er een bemestingsvrije strook van 5 m of 10 m, dan rij je niet langs de perceelsgrens, maar wel de grenslijn 5 m of 10 m inwaarts vanaf de bovenste rand van de waterloop.
Bij het kant-op strooien wordt op een halve werkbreedte van de perceelsgrens gereden en naar de kant toe gestrooid. De voorkeur gaat naar het kant-af strooien, omdat dit de meest nauwkeurige methode is en omdat de mestluwe strook zo het minst meebemest wordt. Deze techniek is echter moeilijker toepasbaar wanneer een teelt aanwezig is met vaste spuitsporen. Voor percelen met schuine zijden is een sectiecontrole-systeem de oplossing. Zo wordt de strooibreedte automatisch aangepast en vermijd je dubbele bemesting. Ook de keuze van strooier (centrifugaal-, pendel- of pneumatische strooier) speelt een rol in de mogelijkheid om de juiste techniek toe te passen.
Meerdere mogelijkheden
Aanvullend bij het thematisch uitwisselingsmoment gaf Toon Demyttenaere, werkzaam bij Kuhn, een overzicht van de 4 mogelijkheden van kantbemesting bij Kuhn-kunstmeststrooiers. Bij het eerste systeem, vooral van toepassing bij kleinere machines, bestaat de mogelijkheid om de positie en de lengte van de schoep aan te passen. Deze techniek is wel minder nauwkeurig. Voor het kant-af strooien kan een reflector geplaatst worden in het midden van de machine en wordt de buitenste kant van de machine gesloten. Ook kan het toerental en het valpunt van de korrels op de schijven aangepast worden.
Een laatste mogelijkheid is het plaatsen van een reflector aan de buitenzijde van de machine. De reflector laat de korrels afbuigen en beperkt de werpafstand. Om deze reflector goed af te stellen, is het van belang dat je de strooitabellen volgt. Er zijn 2 instellingen mogelijk. Bij de optie ‘milieuvriendelijk’ vallen de korrels niet verder dan de perceelsgrens, dan moet je de dosis wel met 20% verlagen. Wanneer je voor ‘rendement’ kiest, wordt de dosis voor 100% tot op de perceelsgrens toegediend, maar wordt wel wat buiten de perceelsgrenzen bemest. Wanneer je bemesten buiten de perceelgrens wil vermijden, stel je de strooier dus het best in als ‘milieuvriendelijk’ als niet kant-af bemest kan worden.
Langs waterlopen zijn de centrifugaalstrooiers uitgerust met kant-af strooier en pneumatische strooiers het meest geschikt, ze zijn het veiligst voor de waterkwaliteit. Deze laatste strooien preciezer, ook bij korrels van lagere kwaliteit en bij korrels die minder windgevoelig zijn. Daardoor komen meer korrels op de plaats terecht waar je ze wil hebben (en zorgen zo dus voor een beter rendement) en is er minder risico dat ze op een verkeerde plaats terechtkomen.
Meer weten?
Ter volledigheid werden tijdens dit uitwisselingsmoment de voor- en nadelen van vloeibare meststoffen aangehaald en werd stilgestaan bij de kwaliteit van kunstmestkorrels, bij het correct afstellen van de kunstmeststrooiers en bij de verplichting tot het bijhouden van een kunstmestregister.
Wil je hier meer over weten? Dan kan je de presentatie van het thematische uitwisselingsmoment ‘De kunst om kunstmest correct te gebruiken’ herbekijken.
Voor meer informatie kun je contact opnemen met anneline.brouckaert@b3w.vlaanderen.be.
Ook dit jaar staan er enkele thematische uitwisselingsmomenten rond het efficiënt gebruik van kunstmest op de planning. Hou daarvoor zeker de kalenderpagina in de gaten!
Wil je een van deze uitwisselingsmomenten bijwonen of wil je graag meer weten over andere mestproducten? Surf dan naar de B3W-webpagina (b3w.vlaanderen.be), schrijf je in en word lid van de groep ‘mestproducten’ (kies in het keuzemenu ‘groepen’ en kies hier de groep van uw interesse ‘mestproducten’) of hou onze evenementenpagina in de gaten.
