Startpagina Economie

Het nieuwe Bayer blijft innovatie verdedigen

Bayer zal, nu de mega-overname van Monsanto een feit is, nog meer dan voorheen de dialoog opzoeken met de maatschappij. De Duitse producent van zaden en gewasbeschermingsmiddelen blijft ondertussen met hand en tand producten verdedigen die volgens haar veilig en noodzakelijk zijn, aldus topman Liam Condon. “ ”Vooruitgang is te belangrijk, voor boeren en burgers, om te worden tegengehouden door de onderbuik.”

Leestijd : 6 min

Bayer-topman Liam Condon sprak tijdens de Future of Farming Dialogue, een evenement dat Bayer jaarlijks organiseert op de campus van haar landbouwdivisie in Monheim, vlakbij Düsseldorf. Voor het evenement nodigt Bayer journalisten van over de hele wereld uit, maar ook influencers en een relatief klein aantal landbouwers. Het evenement wordt door Bayer gebruikt om haar visie op de landbouw neer te zetten en erover te discussiëren, maar heeft zoals een beursgenoteerd bedrijf betaamt ook een duidelijk commerciële kant.

Communicatie

Dit jaar stond het evenement deels in teken van de recente overname van Monsanto, die Bayer ook groter maakt in de Benelux. Bayer betaalde $63 miljard voor Monsanto, wat bij de huidige wisselkoers neer komt op circa €54 miljard. Een deel van de overnamesom wordt gerecupereerd door de verkoop van een serie activiteiten aan BASF, voor €7,6 miljard. Voor Bayer is de communicatie over de overname van groot belang. De overname wordt door beleggers gezien als risicovol. Monsterfusies zijn complex en de overgenomen partij, Monsanto, ligt voortdurend onder vuur van ngo’s. De waarde van het aandeel is sinds het begin van 2018 met ruim een kwart gezakt, wat ook te maken heeft met tegenvallende resultaten van die tweede belangrijke, farmaceutische poot onder de multinational.

Condon zei al vroeg in zijn presentatie dat de integratie van Monsanto in Bayer - zelfs de naam Monsanto wordt opgeheven - nog in volle gang is. Veel cijfers en voorspellingen wil hij daarom nog niet geven. Het ‘nieuwe’ Bayer is alvast groot. Het bedrijf heeft de sterkste positie in zaadveredeling (Monsanto) met een toppositie in gewasbescherming (Bayer). Het nieuwe Bayer is volgens Condon nummer één op de markt voor maïs en soja, volgens Bayer een markt met een totale waarde van circa $40 miljard. Het bedrijf claimt ook nummer één te zijn op de markt van groente en fruit ($20 miljard) en granen ($15 miljard).

De grootte roept vragen op over de macht van de onderneming. Hier zegt Condon in de kantlijn over dat door de overname belangrijke nieuwe concurrenten zijn opgestaan. BASF was al een sterke speler op de markt voor gewasbeschermingsmiddelen en treedt dankzij de overname toe tot de wereld van zaadveredelaars.

Plantpatholoog Cecilia Wilson onderzoekt aardbeienplanten.
Plantpatholoog Cecilia Wilson onderzoekt aardbeienplanten. - Bayer

Innovatie

De deal met Monsanto wordt volgens Condon ingegeven door de overtuiging dat de landbouw maar ook het milieu en de maatschappij nood heeft aan innovatie. De combinatie van een toppositie in zaden en gewasbescherming betekent onder meer dat het eenvoudiger wordt om gelijktijdig een gewasbeschermingsmiddel en bijbehorend resistent zaad te ontwikkelen.

Normaliter volgt het één pas als het ander al goed op weg is naar de markt. De innovatiecyclus versnelt dus, wat betekent dat landbouwers sneller over betere producten kunnen beschikken. Het is ook goed voor de onderneming: op innovatieve producten zit immers meer marge.

Door de overname wordt Bayer bovendien eigenaar van Monsanto-dochter Climate Corporation, dat geldt als de grootste aanbieder van digitale oplossingen (zie kader). De stap naar digitale oplossingen wordt door Bayer maar eigenlijk alle grote ondernemingen in de toelevering van landbouwers gezien als een revolutie. ‘Big Data’ is de technische mogelijkheid om grote hoeveelheden data te verzamelen, koppelen en analyseren. Het gaat om data over klimaat, bodems en de stand van het gewas. Deze revolutie maakt het mogelijk met ongelofelijke precisie te zaaien, spuiten, kunstmest te verdelen etc. met minder milieudruk en meer opbrengst tot gevolg.

Een zware erfenis

Monsanto is niet onomstreden. Bayer heeft besloten om de bedrijfsnaam op te heffen en spreekt nu consequent van ‘legacy Monsanto’, maar erft felle kritiek vanuit ngo’s en vele rechtszaken. In de VS alleen zouden volgens The Wall Street Journal 8.700 rechtszaken lopen waarin wordt geclaimd dat Monsanto’s bekende en op glyfosaat gebaseerde Roundup leidt tot kanker. Waar Monsanto in de markt bekend stond als een echt Amerikaans bedrijf dat er met gestrekt been invliegt, is Bayer eerder het prototype saai, degelijk en Duits bedrijf. Maar Bayer geeft de juridische strijd die het erft niet zomaar gewonnen.

Zo voert Bayer de strijd op in de zaak van de tuinman met terminale kanker Dewayne Johnson, die zegt dat de oorzaak van zijn ziekte in het gebruik van Roundup ligt. Eerder bepaalde een rechtbank dat Bayer de $289 miljoen moet betalen. Bayer legt zich echter niet neer bij het vonnis en vraagt een Californische rechtbank het juryoordeel opzij te schuiven, de boete te verlagen of de rechtszaak over te doen.

Ondertussen voert het bedrijf ook haar inspanningen voor een beter imago op. "Te lang hebben we ons als bedrijf en industrie vrijwel exclusief gericht op de regulerende instanties”, zei hoofd R&D Bob Reiter in de kantlijn van het evenement. “Terwijl de politiek zich vooral laat beïnvloe den door burgers. We zagen onze innovatie vooral vanuit een technisch perspectief. Voor ons was het eenvoudigweg een kwestie van onderzoekers in overleg te brengen met de wetenschappers van bijvoorbeeld de Europese voedsel- en warenautoriteit.

Studies overleggen en dan nog meer studies omdat de regulerende instanties vanuit hun verantwoordelijkheid naar de maatschappij toe erg conservatief moet zijn in het toelatingsbeleid. Dat is niet afdoende. We moeten als industrie voortdurend in dialoog treden met de maatschappij.”

Dat is ook nodig want Roundup is maar één dossier. Het belang van innovatie en technologische ontwikkeling wordt niet altijd voldoende erkend door de maatschappij in brede zin en diens vertegenwoordigers in de politiek, vindt Condon. Vanuit de visie van Bayer is op onwetenschappelijke gronden genetische modificatie van gewassen door de EU in de ban gedaan.

De grootste producent van genetisch gemodificeerde gewassen is Monsanto. Het Amerikaanse bedrijf besloot jaren geleden om geen registraties voor genetisch gemodificeerde gewassen meer aan te vragen. Daar kwam een felle discussie over glyfosaat bij. In 2017 werd het gebruik van de werkzame stof (o.m. gebruikt in Roundup) voor een periode van vijf jaar toegelaten, maar diverse lidstaten hebben een verbod ingesteld.

Recent maakte het Europese Hof van Justitie haar oordeel over nieuwe genetische veredelingstechnieken zoals gene-editing bekend. Een voorbeeld is CRISPR/cas. Ze worden geclassificeerd als genetisch gemodificeerde organismen en moeten dus aan dezelfde strenge wet- en regelgeving voldoen.

CRISPR/cas9 is in feite een afweersysteem van bacteriën tegen virussen. Wanneer een bacterie een virusaanval overleeft, slaat ze virus-DNA op in een soort van bibliotheek (CRISPR) in het eigen DNA. Een enzym genaamd cas vergelijkt inkomend DNA met wat er al in die bibliotheek zit. Vindt het een overeenkomst, dan knipt cas het vreemde DNA stuk. Het is een technologie waar veredelaars hun vingers bij aflikken.

De uitdaging

Condon denkt dat de industrie ook een mooi verhaal te vertellen heeft: de landbouw als economische sector die geen problemen veroorzaakt, maar oplossingen biedt voor de grote vragen van deze tijd, oplossingen voor een beter milieu bijvoorbeeld, maar ook voor het wereldvoedselvraagstuk. De Ier wees op de Great Irish Famine . Minder dan 200 jaar geleden stierven ongeveer een miljoen Ieren de hongerdood, en nog eens een miljoen Ieren vluchtten naar het buitenland – vaak de VS. De belangrijkste directe oorzaak van de grootschalige honger was een nu vrij eenvoudig te bestrijden plantenziekte, aldus Condon: aardappelmoeheid.

De hongercrisis zou Ierland voorgoed veranderen. De pijnlijke geschiedenis leidde tot hevige debatten over de reactie van de Britse overheid. De regering geloofde in een laissez-faire benadering van de economie en weigerde dus voedselexporten uit Ierland, die middenin de crisis doorgang vonden, tegen te houden. Ze stopte ook een grootschalige steunoperatie in de overtuiging dat de markt de tekorten zou oplossen.

Condon waagt zich niet aan politiek, maar denkt dat uit de Ierse geschiedenis lessen te trekken zijn. Honger wordt nu geassocieerd met de Derde Wereld, maar was nog niet zo lang geleden vlakbij. De crisis toont het belang van gewasveredeling en gewasbescherming aan. De progressie die op dit gebied is geboekt, is volgens Condon immens, en onvolprezen.

Honger werd in Europa uitgebannen maar wereldwijd lijden volgens de Wereldvoedselorganisatie FAO nog altijd meer dan 821 miljoen mensen honger. Het aantal is licht stijgende. De bevolkingsgroei in vooral economisch kwetsbare regio’s, zoals Afrika, het Midden-Oosten en Midden-Azië maakt dat het alle hens aan dek is. Condon wijst erop dat honger niet alleen door landbouwkundige zaken worden veroorzaakt, maar wel dat landbouwtechnologie een deel van de problematiek kan helpen oplossen.

“We zijn geen ngo, we zijn een bedrijf, maar we geloven wel dat door oplossingen te bieden voor een echt probleem, uiteindelijk geld verdiend kan worden, door landbouwers en door ons.”

JCB

Lees ook in Economie

Meer artikelen bekijken