Hack je bedrijf: 5 ideeën vanop Hack Belgium 2019
Op innovatie- en brainstormingfestival Hack Belgium pakten meer dan 1.000 deelnemers de belangrijkste maatschappelijke problemen - zoals klimaatverandering - aan. Op donderdag, de eerste dag, ging Landbouwleven op jacht naar ruwe ideeën voor landbouwbedrijven. In welke van deze vijf aanzetten ziet u mogelijkheden?
Van donderdag tot zaterdagavond bogen een duizendtal deelnemers en experts zich over de grootste maatschappelijke problemen van ons land op het terrein van Tour & Taxis in Brussel. Het basisconcept van Hack Belgium is om samen, en onder begeleiding van experts, oplossingen uit te denken voor de dringende uitdagingen waar we vandaag de dag mee te maken hebben.
Fabulous Food Forever
Hoe gaat Hack Belgium daarbij te werk? Eerst en vooral willen ze ideeën genereren. Daarvoor dienen de ‘geïnformeerde brainstorms’: experts zetten problemen en kansen ter zake uiteen, waarna deelnemers in groepjes brainstormen over oplossingen. Om die oplossing te realiseren is vaak technologie en zakelijk inzicht nodig. Daarvoor organiseert Hack Belgium technische en zakelijke workshops.
Net als tijdens de vorige twee edities wijdden de organisatoren één thema aan landbouw en voedselproductie, onder de noemer ‘Fabulous Food Forever’. Curator Jasmien Wildemeersch, van organisatie tegen voedselverspilling FoodWIN, legt in bovenstaand filmpje uit waarom ze niet alleen koos voor voedselverspilling en stadslandbouw, maar ook voor bodemgezondheid en agro-ecologie.
1. ‘Boomen’ met bomen
In de eerste ‘geïnformeerde brainstorm’ hamerde Jasmien op het belang van een gezonde bodem voor een gezonde voedselproductie. In de tweede praatte landschapsarchitecht Pierre Lacroix over hoe kwetsbaar de Belgische landbouw is voor klimaatverandering.
Veerkrachtiger worden in een veranderend klimaat en tegelijk je bodem herstellen: daar is een rol weggelegd voor bomen, vonden de deelnemers. Twee groepjes brachten tijdens de brainstormingsessie ideeën naar voor rond een voedselbos. Zo ver hoef je echter niet te gaan. Volgens Jeroen Watté van Wervel vinden gewone boeren die willen experimenteren met bomen in hun bedrijfsvoering heel wat inspiratie in hun brochure met agro-ecologische landbouwpioniers.
Boslandbouwer François Ongenaert getuigde eerder in Landbouwleven over het verschil dat hij ervaarde tijdens de droge maanden deze zomer. Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek ILVO voerde uitgebreid onderzoek uit naar boslandbouw of agroforestry. De Vlaamse Overheid staat er alvast achter en betaalt tot 80% van de aanplantkosten terug. Daarbovenop creëren bomen op je bedrijf een aangename omgeving voor consumenten. Dat komt van pas bij korteketenverkoop, educatie, workshops, ontmoeting en ontspanning.
2. Overweeg aquaponics
Experten Mertijn Moeyersons (KULeuven) en Haissam Jijakli (ULiège-Gembloux) inspireerden vele deelnemers tot een tweede populaire idee: aquaponics op kleine schaal. Professor Jijakli, die vorig jaar sprak op de openingsceremonie van de beurs van Libramont, vertelde uitgebreid over de PAFF Box, het systeem waarmee hij 100 kg vis en 200 kg groenten per jaar produceert op de oppervlakte van twee parkeerplaatsen.
Zo’n aquaponics-systeem in elkaar steken is zo moeilijk niet, en al helemaal niet duur. De Gentse doe-het-zelvers van ReaGent toonden op hun stand een kleine installatie, en ook Jeroen Watté zelf heeft zo’n systeem met goudvissen gehad, als hobbyproject. Brainstormende deelnemers stonden te popelen om in oude, verlaten gebouwen aan de slag te gaan met soortgelijke systemen.
Inagro onderzoekt het concept vanuit landbouwperspectief, in het kader van het project AquaVlan2. De onderzoeksinstelling inspireert landbouwers met lege stallen via workshops om er ook aan te beginnen.
3. Experimenteer met IoT
IoT, kort voor Internet of Things, is het geheel van slimme sensoren en machines die met elkaar in verbinding staan. Volgens Yorick Schetgen van AllThingsTalk heb je drie dingen nodig: sensoren (voelers) en actuatoren (uitvoerders), een netwerk en een plan. Sensoren en actuatoren (motors, machines, schakelaars, relais) zijn bijvoorbeeld via het internet makkelijk beschikbaar en helemaal niet duur. Je kan ze met een gebruiksvriendelijk systeem combineren tot een volwaardig prototype.
De makkelijkste zijn Arduino en Raspberry Pie. Zogenaamde ‘fablabs’ of ‘maker labs’ geven daar laagdrempelige workshops over. In het noorden van Frankrijk is er zo’n fablab geheel aan landbouw gewijd. De lijst met Belgische vestigingen vind je hier.
Heb je internet en een plan, dan kan je meteen aan de slag. Wat kan je ermee doen? Een belangrijke mogelijkheid in de landbouw is ondersteuning van je bedrijfsvoering. Met sensoren kan je voorspellen wanneer er iets fout zou kunnen gaan, en daar heel gericht op inspelen. Daarvoor geeft Yorick de hoestmonitor voor varkens van SoundTalks als voorbeeld. Bij een afwijking van het normale, gezonde stalgeluid krijg je meteen een waarschuwing, zodat je ziektes in de kiem kan smoren. Andere voorbeelden van ‘smart farming’ in de stal met IoT vind je hier.
4. Kijk anders naar afval
Karine Van Doorsselaer, hoofddocente Productontwikkeling aan de Universiteit Antwerpen (UA), riep in één van de elf andere thematische trajecten, ‘circulaire economie’, op om anders om te gaan met afval. Ze waarschuwde ervoor om biologisch afval niet te snel te gaan composteren. Dat mag pas de laatste stap zijn.
ReaGent had naast de kleine aquaponics-installatie ook een hele serie mycelium-producten mee, gemaakt van schimmels of paddestoelen. Brandvertragend bouwmateriaal, lampenkappen en zelfs bio-afbreekbare urnen om de as van een dierbare overledene te begraven behoren tot de mogelijkheden.
Elfenbankje is een dankbare producent van mycelium-materiaal. Het groeit fantastisch op houtig organisch afval, hennepvezels, maïsafval of de woekerplant Japanse duizendknoop. Landbouwers die schimmels willen kweken op hun maïsafval kunnen terecht bij zusteronderneming Glimps via winnie@glimps.bio of 0472 05 59 76.
5. Maak zelf verbinding
Expert Mertijn Moeyersons (KULeuven) toonde de deelnemers dat landbouwers nood hebben aan snelle en makkelijke communicatieplatformen. Uit de brainstorms bleek alvast dat de hackers kansen zien in apps die ofwel de verschillende schakels in de keten met elkaar verbinden, ofwel de telers met hun consumenten. Eén groep opperde een platform waarop consumenten de producten die ze willen ingeven, en producenten de producten die ze in de aanbieding hebben.
Mertijn gelooft zeker in de innovatieve kracht van het brainstormfestival. Vooral voor technische, IT-gebonden oplossingen ziet hij mogelijkheden. Jeroen Watté van Wervel deelt die mening, maar is op zijn hoede voor techno-optimisme. Beiden betreuren ze dat er zo weinig mensen uit de landbouwsector zelf deelnemen. Maar zoveel enthousiaste vrijwilligers, die out-of-the-box denken en samen komen om iets te veranderen, dat is fantastisch, vinden ze.
Landbouwers met inspiratie kunnen op 7, 8 en 9 mei 2020 terecht in Tour & Taxis voor een nieuwe editie van het brainstormfestival. Al een idee? Gebruik de brochure ‘Slim innoveren in de landbouw’ van ILVO en UGent om uit de startblokken te schieten!
