Verloren stoffen vervangen door nieuwe combinaties

Europa maakt het de fyto-sector niet gemakkelijk. Meer en meer actieve stoffen in bestrijdingsmiddelen worden naar de prullenmand verwezen. “We gaan goede producten verliezen”, waarschuwt Andreas Vandersmissen van het Agri-team. Maar de sector is vindingrijk, en daar vormt Andreas’ werkgever, Bayer, geen uitzondering op.

Ziektebestrijding gerst: XPro

Het perceel kende dit jaar een behoorlijke druk van verschillende ziekten. “Ondanks een eerder late zaaidatum was netvlekkenziekte (Helminthosporium) aanwezig vanaf het oprichten tot de afrijping van het graan. Daarnaast zagen we dwergroest, echte meeldauw (bij het oprichten) en Ramularia (in juni)”, beschrijft Vandersmissen.

Op het proefveld vormt het breedwerkende XPro-gamma - met de combinatie prothioconazole en bixafen - de basis van de tweede toepassing voor ziektebestrijding (laatste blad volledig ontrold, 2 mei). “We positioneren het product in dat stadium om de best mogelijke nawerking te garanderen”, verklaart Vandersmissen.

Ziektebestrijding gerst: Fandango

De tweede behandeling bevatte naast XPro-producten ook chloorthalonil. Het gebruik van chloorthalonil is echter maar toegelaten tot 20/05/2020. Een alternatief is er niet meteen. “We gaan er eentje uit de oude doos moeten halen”, grapt Vandersmissen. Bayer test op het proefveld in Houtain-Le-Val of mancozeb, dat ook bij aardappelen dienst doet, resultaat boekt. “Visueel geeft het niet hetzelfde resultaat. We stellen wel een meerwaarde vast, maar niet zoveel als bij chloorthalonil”, licht Vandersmissen toe.

Een sterke eerste toepassing van fungiciden is dus aangewezen. “Strobilurines versterken de werking naar bladvlekkenziekte toe. Ze tonen een goede werking op de ziektes tijdens het oprichten (preventieve positionering). We zien daar een meerwaarde voor Fandango”, besluit Vandersmissen.

Ziektebestrijding tarwe: XPro en Kestrel

“In 2019 is Septoria de dominante bladziekte. Gele roest ontwikkelde zich ook op twee van de vier geselecteerde rassen. De postioneringsproef bevestigt het belang van de eerste behandeling in het stadium ‘tweede knoop’ en de tweede in het stadium ‘aarvorming’, zowel tegen Septoria als tegen gele roest”, beschrijft Vandersmissen.

Bij de wintertarwe lijkt XPro het zonder chloorthalonil aan te kunnen als tweede toepassing (aarvorming, 29 mei), met Kestrel als basis van de eerste toepassing (tweede knoop, 29 april). Vandersmissen is duidelijk: “Het beste resultaat zien we bij toepassing van chloorthalonil samen met Kestrel. Opmerkelijk is dat het object waarbij spoorelementen zijn gebruikt samen met Kestrel, in plaats van chloorthalonil, een alternatief vormen, al zijn ze minder effectief.”

Daarbij bleek dat de objecten die gelijktijdig met Kestrel hetzij mancozeb, dat het spoorelement mangaan bevat, hetzij zwavel kregen toegediend, het beter deden dan die waar dezelfde spoorelementen in een eerder stadium (eerste knoop, 17 april) waren toegepast. “Als innovatie werd een combinatie van twee SDHi’s en prothioconazole op de site getest met veelbelovende eerste resultaten”, voegt Vandersmissen nog toe.

Vroeg genoeg, maar interval bewaken

Verder merkt Vandersmissen op dat het toepassingsmoment heel belangrijk is. “Dit jaar hebben we meer naar het stadium van de tarwe gekeken dan naar de datum. We zijn vroeger begonnen. Dat betekent wel dat tussen het eerste moment van spuiten (tweede knoop, 29 april) en het tweede (aar, 29 mei) een volledige maand zit, wat nogal ruim is voor septoria en roest. Je zou een tussenbespuiting kunnen overwegen om dat interval te overbruggen.”

Een andere strategie is om de tweede bespuiting te vervroegen (laatste blad ontrold, 22 mei). “Zo bescherm je de plant en valoriseer je de opbrengst beter”, stelt Vandersmissen. Op het veld ziet dit object er inderdaad beter uit dan dat met een latere tweede bespuiting (aar, 29 mei).

“De gele roest heeft, denk ik, veel mensen verrast”, meent hij. “De ziekte is aan het evolueren, ze wordt aggressiever. Haar ontwikkeling verloopt sneller, lijkt het, met een kortere incubatieperiode. Vroeger dook gele roest eerst op aan de kust, nu heeft het oosten er ook meteen van. Ik denk dat het klimaat daar ook een rol in speelt.”

Voorjaarsherbicide granen: Sigma

“De mildere winters bevorderen de opkomst en ontwikkeling van vele grassoorten”, betreurt Vandersmissen. “We moeten de grassenproblematiek op verschillende manieren aanpakken. Ten eerste cultuurtechnisch: ploegen of niet, eerder late inzaaidatum... Verder zijn er de beschermingsmiddelen. Bij moeilijke grassen, zoals resistente duist, zijn een eerste toepassing vóór opkomst en een tweede tussen het eerste en het tweede bladstadium in het najaar, en corrigeren in het voorjaar aangewezen”, aldus Vandersmissen.

“Hoe vroeger, hoe beter”, zegt hij nog over dat corrigeren. Dat maakt hij op uit de proeven. De vroege voorjaarsbehandeling met Sigma als basis (21 februari, begin uitstoeling) doet het hier beter dan de late (22 maart, midden uitstoeling). Is dat niet te vroeg? “De temperatuur is dan goed, het temperatuursverschil tussen dag en nacht valt ook mee op dat moment. Als je bemest met vloeibare stikstof, kan je beter eerst het onkruid bestrijden, en drie tot vijf dagen later pas bemesten”, vindt Vandersmissen.

“Houd bij de positionering en de dosering van de Sigma-producten rekening met het stadium van het onkruid, en niet met de kalenderdatum”, tipt hij.

Nieuw product tegen breedbladig onkruid

Niet alleen grassen vragen om actie. Om breedbladige onkruiden onder controle te houden staat er een nieuw product in de steigers. Vandersmissen schat dat volgend jaar de erkenning volgt. “Dankzij de combinatie van twee actieve stoffen wordt het spectrum van de klassieke breedbladige onkruiden (kamille, kleefkruid, ereprijs...) uitgebreid met onkruiden zoals klein kruiskruid, dovenetel, viooltje...”

Voor toepassing in het najaar vormt Bayers breedwerkende herbicide Liberator de basis, volgens Vandersmissen. “De brede erkenning, zowel in voor- als na-opkomst, biedt de landbouwer meer flexibiliteit bij de behandelingen en vergemakkelijkt de administratie van de traceerbaarheid”, promoot Vandersmissen.

Onkruidbestrijding maïs: TCMax

Voor de onkruidbestrijding in maïs verwijst Bayer zoals vorige jaren naar het TCMax-gamma, gebaseerd op thiëncarbazone. “Dankzij het gebruik van TCMax kan je de inzet van bodemherbiciden op basis van terbuthylazine of -amide verminderen en zo makkelijker voldoen aan de randvoorwaarden”, tipt Vandersmissen.

Bayer experimenteerde door typische na-opkomstproducten in voor-opkomst te gebruiken, om de nawerking ervan te bekijken. “De droogte bemoeilijkt de werking van bodemherbiciden zoals terbuthylazine. In voor-opkomst spuiten is dan een alternatief om zomergrassen zoals Panica te bestrijden.”

“Adengo TCMax biedt een breed spectrum - melganzenvoet, kruisbloemigen, duizendknoop, kamille, zomergrassen... - en een uitstekende selectiviteit, zelfs in het stadium punten”, meldt Vandersmissen. “In het algemeen geldt: hoe vroeger je maïs spuit, hoe selectiever de bespuiting werkt.”

Na-opkomst herbiciden in voor-opkomst

Ook in het TCMax-gamma werd dat geprobeerd. “Monsoon Active blijft uitermate geschikt voor toepassingen in na-opkomst. Het brede spectrum vormt een belangrijke troef bij de onkruidbestrijding, of het nu gaat om kamille (opslag), veelknopigen, éénjarige grassen, bingelkruid, melganzenvoet... Het biedt ook een oplossing tegen aardappelopslag en een hele reeks doorlevende onkruiden zoals winde”, besluit Vandersmissen.

Laudis en afgeleiden, gebaseerd op de triketone tembotrione, bieden in combinatie met andere middelen mee bescherming tegen uitstaande melde, melganzenvoet en zomergrassen (naaldaar, vingergrassen, panicum-soorten...).

Bladluisbestrijding bieten: Movento

Om bieten te vrijwaren van bladluis, kunnen landbouwers niet langer als vanzelfsprekend rekenen op zaadbehandelingen met neonicotinoïden, zoals Bayers Poncho Beta. “Omwille van de vele regels rond volggewassen hebben veel boeren niet voor de uitzonderingsmaatregel gekozen”, weet Vandersmissen.

“Een zaaizaadontsmetting zonder neonicotinoïden, met bijvoorbeeld Force (Syngenta) beschermt tegen ondergrondse insecten, zoals ritnaalden en miljoenpoten, maar heeft geen werking tegen bovengrondse insecten, zoals aardvlooien, bovengrondse bietenkevers en bladluizen”, waarschuwt Vandersmissen. Een aanvullende aanpak is bespuiten met bladinsecticiden.

Bayer stelt een oplossing voor uit de teelt van groenten en fruit: Movento 100 SC. Met spirotetramat als actieve stof, nieuw in de bietenteelt, is het herbicide ook werkzaam tegen bladluizen die resistent zijn tegen pyrethroïden of pirimicarb. “Movento ontving op aanvraag van het bieteninstituut KBIVB een 120-dagenderogatie”, verklaart Vandersmissen.

Belangrijk om weten is dat Movento geen knockdown-effect teweegbrengt. De plant zelf zet Movento om naar de eigenlijke actieve stof. Dat duurt enkele dagen. “Dat betekent dat je het in feite preventief moet inzetten”, aldus Vandersmissen.

Herbicideresistente bieten onderweg

“Kijk voor je aan onkruidbestrijding gaat doen naar besmetting met bietenkever of aardvlo”, tipt Vandersmissen. “Komt er herbicide in de wondjes, dan kan de bietenplant afsterven.”

De gangbare actieve stoffen voor onkruidbestrijding in bieten - chloridazon, desmedifam... - werden niet opnieuw erkend door de Europese overheid. Tegelijkertijd ontwikkelen zaadbedrijven bietenrassen die tolerant zijn tegen ALS-herbiciden, via klassieke inkruising. In deze context heeft Bayer de erkenning van een nieuw selectief ALS-herbicide ontvangen.

“Deze innovatie zal het herbicideschema versterken tegen moeilijkere onkruiden zoals veelknopigen, kamille, hondspeterselie, melganzenvoet...”, meent Vandersmissen. “Het is geen RoundUp Ready gewas, waarbij je maar één keer hoeft te spuiten. Het is een heel technisch systeem, opvolging is nodig. Maar in plaats van drie of vier keer hoef je maar twee keer te spuiten.”

Bodemmoeheid in aardappelen: Velum

“Vandaag is één op vier hectare Vlaamse landbouwgrond beplant met aardappelen. Een snelle rotatie geeft aaltjes de kans om zich te ontwikkelen, met bodemmoeheid tot gevolg”, begint Vandersmissen. “Bayer presenteerde deze winter Velum Prime, op basis van de actieve stof fluopyram. Het is een vloeibaar aaltjesmiddel, geen granulaat, en kan het rendement doen stijgen met 5 tot 75%, afhankelijk van de bodeminfestatie.”

Bayer test het middel in bakken met besmette grond van verschillende proefvelden. Door de band genomen zien de aardappelplanten er op behandelde grond beter uit. “Kijk, van een zwaar besmet perceel ga je geen goed kunnen maken. Het is een beetje een verzekering. De plantjes kunnen beter bewortelen, met een gegarandeerde meeropbrengst tot gevolg”, maakt Vandersmissen zich sterk.

Onkruidbestrijding in aardappelen en wortelen

Bayer ontwikkelt een nieuwe combinatie van twee actieve stoffen in aardappelen, waaronder flufenacet. “Deze innovatie biedt bescherming tegen onder meer melganzenvoet, zwarte nachtschade, bingelkruid, grassen en doornappel, wat in het tijdperk zonder linuron moeilijk is geworden. Het is een vloeibare formulering, selectief voor alle aardappelvariëteiten, en wordt alleen gebruikt in voor-opkomst”, licht Vandersmissen toe.

Ook de wortelteelt worstelt met de verdwijning van linuron twee jaar geleden. Vooral zwarte nachtschade vormt een uitdaging. Bayer kreeg een erkenning om Challenge in wortelen toe te passen in voor- en na-opkomst. Op het demonstratieveld viel op hoe Challenge en Defi (van Syngenta) elkaar versterken, zeker in de aanpak van nachtschade. Enkel kamille, klein kruiskruid en aardappelopslag blijven er over.

Bayer maant aan op te passen met teeltrotatie, omdat aardappelopslag na opkomst binnen het wettelijk kader in feite nog niet is aan te pakken.

Dorien Colman