EMB liet eerder dit jaar de kostprijs voor de productie van melk uitrekenen in België, Denemarken, Frankrijk, Duitsland en Nederland. Voor ons land kwam die uit op 41,37 cent per kilogram (gemiddelde melkprijs 26,70 cent). Dat is vergelijkbaar met de productiekost in Frankrijk (41,02) en Duitsland (41,17), maar merkelijk hoger dan in Denemarken (39,77) en merkelijk lager dan in Nederland (42,66). De berekeningen werden uitgevoerd door het Duitse Bureau voor Landbouw en Landbouwsociologie (BAL).
Welk loon reken je?
Naar eigen zeggen zit het EMB met haar berekeningswijze dicht bij die van de Europese Commissie. EMB maakte gebruik van boekhouddata van de EU-commissie. Alleen voor het aandeel ‘arbeid’ heeft EMB duidelijk een eigen methodologie gehanteerd. “De Unie rekent met een loon gelijk aan dat van een seizoensarbeider. Maar een bedrijfsleider in de melkveehouderij moet toch over meer vaardigheden beschikken. Als het loon van een melkveehouder bepaald wordt op het loon van een seizoensarbeider is er iets niet normaal”, stelde Silvia Däberitz, directeur van EMB. Voor de vijf onderzochte landen
Kosten zullen stijgen
Ook voor de eerste zes maanden van 2017 komt de organsiatie aan een kostprijs tussen de 33 en 36 cent. De productiekosten waren in 2012 en 2013 sterk gestegen door voeder en energie. In 2015 daalden ze voor België bijvoorbeeld met bijvoorbeeld 2 cent per liter. “Maar er is in de crisisperiode bespaard op zowat alles; in 2017 zullen de kosten weer stijgen”, voorspelde Karin Jürgens, van het onderzoeksbureau dat de berekingen maakte.’
(Vrijwillige)
EMB kon de studie voorleggen aan een delegatie van de Europese Commissie. Er werd beloofd om later opnieuw aan tafel te gaan. EMB pleit voor een Europese aanbodbeperking. In het plan van EMB kan bij een onevenwicht in een marktindex (die prijzen en productiekosten tegen elkaar afzet) stapsgewijs aanbodreducerende maatregelen genomen worden, gaande van het opstellen van private opslag, over vrijwillige melkproductiebeperking tot in het strengste geval een verplichte melkproductiedaling. De vereniging wil daarom in het nieuwe GLB van na 2020 een wetgevend kader dat dit mogelijk maakt. “Dit is een constructieve oplossing”, zo klinkt het.
Het EMB ziet in het succes van de vrijwillige melkproductiebeperking zoals die eind vorig jaar op poten was gezet een argument om deze maatregel structureel in te zetten. “Het EU-reductieschema heeft geholpen. Het is het eerste instrument dat enig positief effect liet zien, al bij de aankondiging ervan”, aldus Däberitz. Ze wees er op dat er aanvankelijk kritiek was dat niet veel boeren zouden intekenen, maar het tegendeel bleek waar met 48.000 deelnemers.
Magermelkpoeder weegt
Volgens EMB is het gevaar in de zuivelketen met de huidige betere melkprijzen niet bezworen. “We hebben nu wel een paar maand hoge melkprijzen, maar deze melkprijs is niet genoeg om alle kosten inclusief arbeid te dekken”, aldus managing director Silvia Däberitz.
EMB verwijst ook naar de markt in Litouwen, waar de melkprijs recent opnieuw gaan dalen is na berichten van de EU-commissie dat deze bereid was om de voorraden magermelkpoeder uit interventie van de vorige crisis voor een lagere prijs aan te bieden.
De hoeveelheid magermelkpoeder in opslag bedraagt 358.000 ton. Tot nu toe is maar 140 ton hiervan verkocht. “Mocht de interventiehoeveelheid verkocht worden, zou het de melkprijs vernietigen. Het is een grote last die op de markt weegt en verhindert dat de eiwitprijzen omhoog gaan. Het is een last op de rug van de melkveehouders”, vertelt Sieta van Keimpema, , vice-voorzitter van EMB vanuit Nederland. Zij wil het melkpoeder uit de markt. EMB wil ook een betere margeverdeling in de keten.
“We hebben tegen de Commissie-delegatie gezegd dat het kijken naar oneerlijke handelspraktijken niet genoeg is. De boternotering is verdubbeld, maar de melkproducten worden maar heel beperkt extra betaald voor vet”, aldus Sieta van Keipena. “De hogere prijzen in de retail corresponderen niet met een hogere prijs voor de boeren. De retail gebruikt de hoge boterprijzen om de prijzen te verhogen, maar deze betere prijzen zijn onvoldoende bij boeren te zien.
Voor hier en Afrika
Sieta van Keimpema is vice-voorzitter van European Milk Board (EMB). Ze ziet een onbalans in hoe de melkveehouder profiteert van de winsten die er in de sector gehaald worden.
Landbouwleven (LBL): “Wat is voor u het grote probleem?”
Sieta van Keimpema (SVK):“De hele manier waarop wij betaald worden, is oneerlijk. Wij zitten als melkveehouders niet in de markt en kunnen niet onderhandelen. Coöperanten van een zuivelorganisatie worden uitgesloten van producentenorganisaties en kunnen dus niet onderhandelen over de prijs die ze krijgen. Waarom worden wij betaald tegen wereldmarktprijzen en verkopen melkerijen tegen prijzen met een meerwaarde?”
LBL: “Kunnen coöperaties geen antwoord bieden? In Nederland staat FrieslandCampina sterk. Daar kunnen leveranciers toch meebeslissen?”
SVK: “De melkfabriek zelf is een nv, en daar heeft zelfs de ledenraad weinig vat op, terwijl er wel verliezen in China en Pakistan worden geleden. Wij betalen als leveranciers de kosten voor ophaling tot de verpakking die naar de supermarkt gaat, maar de toegevoegde waarde gaat naar de nv.”
LBL: “Kunnen we wel van een crisis spreken als melkveehouders in België, maar bij uitstek in Nederland de laatste jaren zo fors zijn blijven investeren? Investeringen zijn toch het bewijs van geloof in de sector?”
SVK: “We hebben een van de meest liberale banksystemen die er zijn. Zolang je grond hebt, lenen banken geld. Maar in Nederland hebben we nog altijd 3 miljard euro aan melkquotum dat nog niet afgelost is. 70 % van de melkveehouders gaf in het verleden aan van het loon van zijn partner te leven, dat is de realiteit. Veel boeren groeien om hun vaste kosten - voor bijvoorbeeld duurzaamheid - te spreiden over meer liters. Maar als de consument duurzaamheid wil, moet hij er voor willen betalen.”
LBL: “Banken rekenen doorgaans met een veel lagere verwachte opbrengst dan diegene die u vooropstelt. Bent u niet bang dat de kostprijs die u naar voor schuift banken voorzichtiger zal maken om te investeren in de landbouw?
SVK: “Voedsel zal altijd nodig zijn; de wereld kan nooit zonder. Je zou de wereld overigens wat aandoen, mocht je als bank niet meer investeren in voedselproductie. Heel wat politieke crisissen in de wereld zijn terug te brengen naar voedselcrisissen. ”
LBL: “EMB wil de melkprijs naar een (nog) hoger niveau. Maar dreigt er dan geen vraaguitval bij de consument?”
SVK: “Melk is een niet-elastisch product. Er zal misschien wel wat vraaguitval zijn, maar dat hoeft geen probleem te zijn. Obesitas is een groot probleeem in de maatschappij, mensen mogen best wat verstandiger omgaan met voedsel. Bovendien berekenden we dat als de consument per jaar 25 euro meer uitgeeft aan zuivel, en de tussenschakels zich wat gedragen, de productiekosten probleemloos gedekt zijn.”
