Graag eigen lamsvlees eerst

Met een macro-economische bril op ziet de schapenhouderij en lamsvleesproductie in Vlaanderen/België er bijzonder interessant uit gezien de zelfvoorzieningsgraad, en dit als enige sector binnen onze ganse veehouderij, bijzonder laag is. Als we 6 lammeren consumeren dan is er slechts één dat we zelf geproduceerd hebben. De zelfvoorzieningsgraad ligt immers lager dan 20 %.

Een economische contradictie

Er lijkt dus ruimte voor uitbreiding. De bedrijfsrealiteit is evenwel gans anders. Reeds bij de resultaatbespreking van het demonstratieproject ‘Schapenhouder zoekt Rendabiliteit’ hebben we erop gewezen dat om tot een volwaardig inkomen te komen in onze regio de lamsvleesproductie verkoopprijzen zou moeten realiseren van 3.5 à 4 € per kg levend gewicht.

In opdracht van Vlaanderen en kaderend in de prijzenregistratie van de Europese Unie (EU) vraagt de VSH wekelijks de handelsprijzen op. Voor dit jaar zien we in de periode Pasen-Pinksteren vrij goede prijzen van het niveau €3 per kg levend, maar vanaf de zomer is er een drastische daling ingezet met prijzen, die nu rond €2 per kg levend schommelen. Dit is zelfs voor de schapenhouder in nevenberoep een niveau dat op termijn tot afbouw dwingt. Tenzij het roer omgegooid wordt, waarover verder meer.

Lage prijzen, waarom?

Binnen de EU is er vrij verkeer van goederen. Dit betekent dat in extensieve teeltregio’s in Groot-Brittannië (o.a. Schotland), maar ook in Ierland, schapen gekweekt worden met een lagere kostenstructuur dan hier bij ons. Tegelijk plukken ze daar nu de vruchten van de invoer gedurende al heel wat jaren van kwaliteitsrammen, o.a. van bij ons, die er nu voor zorgen dat er vanuit Groot-Brittannië ganse loten uniforme en goed bevleesde lammeren of karkassen met allemaal ongeveer hetzelfde gewicht aangevoerd worden aan relatief lage prijzen. En dit staat in fel contrast met de heterogeniteit van ons aanbod op de Belgische markt zowel naar bevleesdheid als vetbedekking. Dit is de zwakte van onze markt.

Als er van over het Kanaal ganse ladingen goede karkassen binnenkomen aan €5 per kg, dan worden onze verkoopprijzen duidelijk onder druk gezet. Ook de muntschommelingen tussen het Britse pond en de Euro spelen een rol.

Australië en Nieuw-Zeeland

Tevens is er, al heel wat jaren geleden, toen Groot-Brittannië toetrad tot de EU, voor de Gemenebest-landen Australië en Nieuw-Zeeland een invoerquotum voor lamsvlees afgesproken in de EU op jaarbasis van 200.000 tot 240.000 ton. Het hoeft niet verteld dat de productiekosten daar nog een stuk lager liggen dan bij ons, en dat zij hier zeer goedkoop vlees kunnen aanvoeren, transportkost inbegrepen. De quota liggen daarbij zo hoog dat men quasi onbeperkt kan invoeren.

Velen hebben de mond vol over voedselkilometers en duurzaamheid, maar voor de schapensector is de realiteit minder idyllisch. De EU-invoer van lamsvlees komt in belangrijke mate van de andere kant van de wereld.

Offerfeest

Een laatste punt waar we niet omheen kunnen is het ganse gebeuren rondom het offerfeest en het al of niet onverdoofd slachten. Politiek Vlaanderen wil hier de beste leerling van de klas zijn en loopt in zijn ijver bijna Gaia en Animal Rights voorbij. Wat is het resultaat? Door de onzekerheid zijn er de jongste jaren rondom het offerfeest duidelijk minder rammen gekocht door de moslims. Die drukken nu in de weken, zelfs maanden na het offerfeest op de marktprijzen. Mensen die een tijdelijke slachtvloer hadden zijn ermee gestopt, of hebben zelfs hun schapenhouderij beëindigd. Het is duidelijk dat binnen de moslimwereld terug deels clandestien geslacht wordt of men gaat slachten in Brussel, Wallonië of de buurlanden - tot in Groot-Brittannië toe.

Vraag is dan wat men hier aan dierenwelzijn heeft gewonnen? Als men terug honderd of meer km met de dieren gaat zeulen om ze tenslotte onverdoofd te kunnen slachten? Vanuit de schapenhouderij gezien is duidelijk dat beperking van dierenleed hier geleid heeft tot meer menselijk leed, zowel psychisch als economisch. Maar wie maakt zich om die kleine schapenhouder zorgen?

Het Pastorale label

Niettegenstaande de niet zo lucratieve situatie van de lamsvleesproducent en niettegenstaande de grote druk op de prijzen door de invoer van goedkoop lamsvlees mogen we de moed niet verliezen. Een van de mogelijkheden om hogere verkoopprijzen per kg te realiseren is resoluut de weg van de korte keten te gaan. Wij moeten de Vlaamse consument overtuigen om te kiezen voor Vlaams lamsvlees rechtstreeks van bij de producent.

Bij een bezoek aan een coöperatief slachthuis in Midden-Frankrijk twee weken geleden konden we vaststellen dat daar voor kwaliteitsvolle lammeren nu nog €6,5 à 7 per kg karkas werd betaald aan producent. Dit terwijl wij hier op hetzelfde ogenblik ergens rond de €5 à 5,5 per kg karkas schommelen in de handel. Beide landen zijn deficitair qua productie. Maar het Franse lamsvlees wordt onder het Franse ‘Label Rouge’ verkocht. Zijn de Fransen niet wat chauvinistischer dan wij Vlamingen/Belgen? Vandaar dat wij met het pastorale label Vlaams lamsvlees onder de aandacht van onze consument willen brengen.

Het kwaliteitslabel voor Vlaams lamsvlees Pastorale is een klein broertje of zusje van Meritus en Certus, de kwaliteitslabels van de VLAM voor respectievelijk rundsvlees en varkensvlees . Bij elke slachting van een lam in Vlaanderen wordt een klein bijdrage geheven om het Vlaams lamsvlees te promoten.

Pastorale is al sinds 1992 hét keurmerk dat garant staat voor puur en lekker kwaliteitslamsvlees van eigen bodem. De kwekers beschikken over heel wat kennis en ervaring om op een zeer kwaliteitsvolle manier schapen te houden. De vzw Vlaamse Schapenhouderij (VSH) waakt samen met de VLAM als een goede herder over het (keur)merk. Dankzij die nauwgezette kwaliteitsbewaking krijgt de consument heerlijk lamsvlees op zijn bord. Dit is de boodschap die gebracht wordt.

De vzw Vlaamse Schapenhouderij (VSH) is verantwoordelijk voor de jaarlijkse planning voor en besteding van het ‘relatief beperkte’ pastorale-budget. Er worden telkens diverse acties gepland voor promotie van het gebruik van Vlaams lamsvlees. De laatste jaren wordt vooral gefocust op de korte ketenafzet van lamsvlees. Een van de acties van de laatste jaren is het beschikbaar stellen van receptenboekjes aan de pastorale-bedrijven en –verkooppunten , die deze boekjes ter ondersteuning van het verbruik aan hun klanten kunnen beschikbaar stellen.

In navolging van de receptenboekjes ‘Klein boekje, grote stoofrecepten’ en ‘Klein boekje met grote recepten’, ‘Klein boekje … grote recepten voor lam op de rooster’ stelde de Commissie Pastorale van de Vlaamse Schapenhouderij (VSH) recent haar vierde receptenboekje ‘Veelzijdig Pastorale’ voor. Dit receptenboekje wordt uitgegeven in nauwe samenwerking met VLAM en de slagerij-afdeling van Ter Groene Poorte in Brugge.

Lamsvlees consumptie

Het totale verbruik van lams- en schapenvlees in België is het laatste decennium geleidelijk gedaald van ruim 2 kg per hoofd naar 1.6-1.7 kg per hoofd per jaar. Zoals eerder gezegd zijn de prijzen aan kweker behoorlijk laag. Dit komt oa. door de massale invoer van goedkoop lamsvlees uit Groot-Brittannië, Ierland en Australië- Nieuw-Zeeland.

Er is dus reden te over om onze eigen consumenten te overtuigen om inlands gekweekt lamsvlees de voorkeur te geven bij hun aankopen. Maar ook hier geldt dat de consument in de winkel door prijsvergelijking zijn edele principes van beperking van voedselkilometers en steun aan eigen productie soms vergeet. Daarom blijft de ondersteuning van de Vlaamse lamsvlees-productie via pastorale-acties meer dan noodzakelijk. Maar spijtig genoeg zijn er slechts beperkte middelen hiertoe.

Pastorale leert

de consument

lamsvlees bereiden

Het doel van de Pastorale-campagne is een stijgend verbruik van lamsvlees van eigen bodem te creëren en de consument vertrouwd te maken met (h)eerlijk lamsvlees. Bij aankoop van lamsvlees bij een Pastorale-contactpunt ontvangt de consument het nieuwe receptenboekje ‘Veelzijdig Pastorale’.

In dat boekje werden door de leerlingen en hun leerkrachten van Ter Groene Poorte zes recepten uitgewerkt voor verschillende delen van het lam, zoals een eigenzinnige hotdog, Pastorale lamsvlees met couscous op Marokkaanse wijze, Lamsburger met béarnaise dressing en nog meer veelzijdige recepten. Wie op zoek is naar een Pastorale-verkooppunt en de verrassende en veelzijdige recepten wil uitproberen, vindt alle informatie op www.Pastorale.be.

Hoe pastorale –bedrijf worden ?

Vlaamse schapenhouders en bedrijven die via korte keten eigen lamsvlees commercialiseren en dit in de toekomst onder pastorale –label willen doen, vinden op de website van Pastorale de afspraken-nota en indien er interesse is kan men zich melden op info@vsh.be. Toetreding kan na bedrijfscontrole. Basisvoorwaarden zijn dat het om Vlaamse lammeren gaat en dat ze van behoorlijke bevleesde kwaliteit zijn (dus niet tot de Seurop-klassen O en P behoren). Wij verwachten dat tav. de omgeving deze bedrijven ook een voorbeeldfunctie hebben/opnemen.

André Calus