Startpagina Melkvee

Koolstoflandbouw en genomics helpen om melkproductie duurzamer te maken

Het gaat dankzij de hoge melkprijzen relatief goed met de melkproductie in Vlaanderen. Dat biedt kansen om de zuivelsector nog te verduurzamen. Renaat Debergh van BCZ pleitte er op het Zuivelsymposium onder meer voor om geen taks in te voeren op methaanuitstoot.

Leestijd : 5 min

Pocketvergisters kunnen volgens Debergh een rol spelen in duurzame energie. “Maar zorg er dan als overheid voor dat je ze snel kan vergunnen, los van de andere bedrijfsactiviteiten van de landbouwbedrijven”, stelde de afgevaardigd bestuurder van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ) op het vijfde Zuivelsymposium van het Vlaamse Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM).

Methaantaks

Een taks op methaanuitstoot invoeren zoals Nieuw-Zeeland dat doet voor schapen en koeien, vindt Debergh geen goed idee. “Doorgaans bereik je de gestelde doelstellingen sneller door goede praktijken te belonen dan door te bestraffen. De Belgische melkveehouders hebben wereldwijd al zowat de laagste carbon footprint per l melk. Ze willen zeker nog meer inspanningen doen, als het allemaal haalbaar blijft.”

Joris Relaes van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) vreest dat zo’n methaantaks forfaitair zou zijn. “Wat je invoert, moet je kunnen controleren. Als je dan enkel kijkt naar het aantal dieren, beloon je eigenlijk vooral veehouders die nog geen inspanning deden en bestraf je diegenen die wel al emissiereducerende maatregelen namen.” Hij pleitte er bij de politiek verder voor om eindelijk een nieuwe Pachtwet in te voeren.

Afbouw melkveestapel

De afbouw van de melkveestapel ziet Debergh niet graag gebeuren. “We hebben inzake melk een zelfvoorzienigheidsgraad van 110%. De marge is dus niet zo groot. We zien bij de energie wat er gebeurt als we als land niet langer zelfvoorzienend zijn. En als wij onze melk niet langer zelf produceren, zal ze komen uit landen waar ze per l een hogere voetafdruk hebben inzake CO2.” Deze stelling werd op het Zuivelsymposium volmondig bijgetreden door Vlaams Landbouwminister Jo Brouns in zijn slotbeschouwing. De minister wees verder nog op de steun voor emissiearme stallen via het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF).

Op dit zuivelcongres ging het in de eerste plaats over carbon farming als bijkomend verdienmodel en over het terugdringen van de methaanuitstoot door in te spelen op de genetica van de dieren.

Koolstoflandbouw

‘Carbon farming’ is grofweg het vangen van CO2 uit de lucht met bijvoorbeeld landbouwgewassen en die CO2 dan langdurig opslaan in de bodem. In dit verhaal heb je aan de ene kant bedrijven die nog niet al hun eigen CO2-uitstoot kunnen terugdringen en aan de andere kant worden landbouwers vergoed die extra inspanningen doen om meer CO2 in de bodem op te slaan. Elders in deze krant ( zie blz. 10) leggen we uit hoe dat verloopt bij het Amerikaanse Indigo, dat in ons land aan de slag wil gaan met landbouwers. Claire is een lokaal platform dat een marktplaats wil zijn waar lokale vraag naar CO2-compensatie gekoppeld wordt aan lokale koolstofboeren. Claire staat daarbij voor ‘clean air’.

Eén van de eerste matchen van Claire werd gevonden bij melkveehouders Ginny en Kris Heirbaut uit Temse die koolstofboeren zijn voor de CO2-compensaties van melkophaler Milcobel. Enkele van de maatregelen die ze moeten realiseren, zijn het niet maaien van weides en het zaaien van grasklaver.

Voor een pakket van maatregelen krijgt de boer via Claire minstens 50 euro per ton CO2 dat hij in de bodem opslaat, maar het kan ook meer zijn, want de partijen kunnen onderhandelen. De regeling via Claire geldt voor een periode van hoogstens 2 keer 3 jaar, terwijl van de boer een engagement van 10 jaar gevraagd wordt.

Carbon farming is – bij Claire – geen financieel verdienmodel op de lange termijn. “We willen een duwtje in de rug geven aan landbouwers die hiermee aan de slag gaan, maar zodra ze deze maatregelen ingebed hebben in hun dagelijkse praktijk, laten wij het financieel los en geven we een nieuw budget aan een andere boer die met koolstoflandbouw wil starten. Zo bereiken we een versnelling bij meer landbouwers”, zegt Johanna Huylenbroeck van Claire.

“Het zou kunnen dat er ook van de Vlaamse overheid een vergoeding komt voor koolstoflandbouw, maar Vlaanderen lijkt daarvoor te wachten op een initiatief van Europa”, stelt Jana Roels van Boerenbond.

Genomics

Een tweede onderwerp op het Zuivelsymposium van VLAM was methaanreductie, door in te spelen op de genetica van melkkoeien. Zoals een veehouder dieren selecteert en insemineert voor zijn volgende generaties op basis van productie, eiwitgehalte, vruchtbaarheid, ziekteresistentie of uiterlijke kenmerken, kan hij die ook gaan selecteren op methaanuitstoot. “De testen lopen nog, onder meer in Nederland en Nieuw-Zeeland, maar we verwachten dat er binnen 2 jaar een fokwaarde zal zijn volgens methaanuitstoot. In grote lijnen zal dat waarschijnlijk een afgeleide zijn van de fokwaarde ‘voerefficiëntie’”, zegt Eric Lievens van CRV.

“Die bestaande fokwaarde toont de verhouding tussen opgenomen droge stof en de geproduceerde melk. Gemiddeld ligt die verhouding op 1,46, maar er zijn uitschieters naar onderen (tot 1,1) en boven (tot 2,2). Hoe hoger de voerefficiëntie, hoe lager de methaanuitstoot. Als je op die fokwaarde werkt, verwachten wij dat een veehouder zo elk jaar 1% winst kan boeken inzake methaanreductie voor het totaal van zijn dieren. En die reductie is cumulatief”, stelt Lievens.

Er is een grens aan die cumulatieve reductie: zodra alle dieren in de stal de hoogst haalbare fokwaarde inzake methaanreductie hebben, zal de totale reductie niet langer oplopen. Blijft natuurlijk de uitdaging dat de Vlaamse rekenmodellen voor bijvoorbeeld de PAS met algemene gemiddeldes werken en dat zo’n fokwaarde per individueel dier misschien beter zou erkend worden als emissiereducerend om interessant te worden voor de veehouders.

Eric Lievens tempert zelf alvast al te hoge verwachtingen. “Voor wie bezig is met genomics om zijn dieren naar een gemiddeld hoger niveau te tillen, zal zo’n fokwaarde voor methaanreductie nog altijd maar 1 van de 50 parameters zijn waarop hij kan inzetten. Het is misschien goed om tegelijk te werken aan de langere levensduur van melkkoeien of om te werken aan het rantsoen. Er worden inzake methaan goede resultaten geboekt met koolzaadschroot en bierdraf in het voer, maar we drinken blijkbaar niet genoeg bier om alle melkkoeien te voorzien van bierdraf.”

Factbook

Het Zuivelsymposium werd afgesloten met de voorstelling van het factbook ‘Duurzame zuivel, opportuniteiten voor een groene toekomst: carbon farming en methaanreductie’. Je kan dit factbook inkijken via de website van VLAM.

Filip Van der Linden

Lees ook in Melkvee

Meer artikelen bekijken