Boeren protesteren donderdag bij Milcobel voor betere melkprijs

De boeren komen donderdag (10 september) om 7 uur ‘s ochtends samen bij een parking bij De Lissewal in Elverdinge, en vertrekken even later richting de fabriek van Milcobel in Langemark. Het is een fabriek waar onder meer mozzarellakaas en melkpoeder wordt gemaakt, en ook de thuishaven is van Ysco, een dochteronderneming die ijs maakt. Woensdag rond het middaguur werd de directie van Milcobel verwittigd van het protest. De organisatoren verwachten enkele tientallen tractoren.

De meeste deelnemers komen uit West-Vlaanderen maar men hoopt dat groepen boeren van elders in het land zich al dan niet gewapend met tractor bij de actie aansluiten. De actie wordt gesteund door het Algemeen Boerensyndicaat (ABS). Voorzitter Hendrik Vandamme, zelf akkerbouwer, zal namens de organisatie deelnemen aan de actie. Ook Boerenbond werd gevraagd de actie te ondersteunen, maar zij zagen daar geen heil in.

Vertrouwenscrisis dreigt

Opvallend is dat de organisatoren liever niet met naam en toenaam in de krant willen. Is men bang voor represailles? “Er is wel een gebrek aan vertrouwen richting het bedrijf”, zegt Steven. “Wat bijzonder erg is, want Milcobel is eigendom van de boeren, en niet andersom.” Collega-initiatiefnemer Kristof voegt daar aan toe: “Naast de melkprijs is de relatie met de coöperanten ook zeker een bespreekpunt. Er zijn leden die het bloed van bepaalde mensen binnen het bedrijf wel kunnen drinken.”

Het gebrek aan vertrouwen is volgens hem gevolg van een gebrek aan transparantie. Als voorbeeld noemt hij de geheimzinnigheid waarmee uitgaven van het bedrijf soms worden omgeven. Een vertrekpremie van alweer de zoveelste CEO in korte tijd, een naar verluidt torenhoge beloning voor bepaalde bestuurders... “Er wordt veel gezegd en daar moet je voorzichtig mee zijn, maar de verhalen worden gevoed doordat men zo weinig met ons deelt”, voegt Kristof nog toe.

Een irritatie die ook leeft bij veel Milcobel-leden: het plotseling stoppen met VLOG - een vooral op Duitsland gericht duurzaamheidsprogramma. Landbouwers investeerden en zagen snel een premie van 1 euro per 100 l door hun neus geboord worden. Kristof: “Milcobel moet meer transparant zijn. Laten ze donderdag maar beginnen door met de CEO Nils van Dam, de voorzitter van de raad van bestuur Betty Eeckhout en de directeur coöperatiezaken Eddy Leloup aanwezig te zijn en in alle openheid met ons te praten.”

Melkprijs structureel te laag

Zoals gezegd is het eerste doel een betere melkprijs. De initiatiefnemers spreken van een verschil van 3 euro per 100 l met Laiterie des Ardennes (LDA), een concurrent in het zuiden van het land. Het verschil met het Nederlandse FrieslandCampina, dat in Vlaanderen circa 300 leveraars telt, is zelfs 4 euro per 100 l. “We hebben het uitgerekend en bij een bedrijf dat 1 miljoen l per jaar levert, was het verschil tussen LDA en ons vorig jaar al snel 25.000 euro”, zegt Steven. “Dit jaar zal dat nog wat meer zijn, misschien 30.000 euro”, vult Kristof aan. “Voor hetzelfde werk... Waar de andere melkerijen na corona opkrabbelen, is het bij ons stilstand.”

Het ‘ons’-gevoel dreigt volgens het duo weg te ebben onder de Milcobel-leden. In golven vertrokken reeds tientallen leden – soms zelfs meer – naar LDA maar ook naar Arla en de kleine familiale verwerkers. Op dit moment kan men nergens terecht, omdat de fabrieken van de concurrenten op volle kracht draaien en de melkprijs voor niemand hoog is. Maar het feit dat veel Milcobel-leden aan de mogelijkheid denken, vinden de initiatiefnemers erg. “Het is niemand kwalijk te nemen maar je hoort trots op je melkerij te kunnen zijn, en vandaag is dat moeilijk”, zegt Kristof. “Als men het werkpersoneel morgen 10% minder gaat betalen dan in andere fabrieken, zullen die snel gaan lopen hoor.”

Direct een betere melkprijs neerzetten, dat zit er donderdag waarschijnlijk niet in, erkennen de 2. “Maar we willen dat het protest een duidelijk signaal is naar de directie en het bestuur, en tonen dat het zo écht niet meer kan”, zegt Steven. “Er zijn 2.600 leden en die doen goed werk. Het is aan Milcobel om dat ook te doen. De verhalen over verbetering in de toekomst kennen we al 10 jaar. De nieuwe CEO is nog maar net aangetreden en er is ook nog maar net een nieuwe voorzitter. Die nemen we persoonlijk niks kwalijk, maar ze moeten wel begrijpen dat er veel moet veranderen, en dat het nu snel moet gaan.”

Ze willen sneller een verbetering zien dan na nieuwjaar, zoals Milcobel in een nieuwsbrief aan haar leden voorspiegelt.

Mozzarella, hoge financieringslasten

Uit de LTO-melkprijsvergelijking van de grootste melkerijen van de EU, bleek onlangs dat Milcobel ver achter blijft bij het gemiddelde. Verklaringen daarvoor zijn divers. De afgelopen jaren zette het bedrijf in op room. Een verkeerde inschatting van de markt, want juist boter werd populairder. Het bedrijf investeerde fors in een nieuwe poedertoren en mozzarellafabriek, wat zeker in de eerste jaren hoge financieringslasten met zich mee brengt. De keuze om op mozzarella in te zetten, pakte aanvankelijk goed uit en de vorige CEO wees op de snelle groei van het gebruik van dit product wereldwijd. Door de coronacrisis is de mozzarellamarkt echter ingestort.

Daar komt een algehele malaise van de melkprijs nog eens bij. Zuivelgrondstoffen zijn door corona 20 tot 30% in prijs gedaald. Insiders van het bedrijf zeggen al langer dat de kosten binnen Milcobel eenvoudigweg slecht in de hand gehouden werden. Dat het allemaal doelmatiger kan, bleek ook uit een rapport dat een consultancybureau eerder dit jaar schreef. Overigens is ook dat rapport niet breed onder de leden gedeeld. Topman Nils van Dam kondigde na 6 weken aan het roer al een groot besparingsprogramma aan. Hij snijdt in het management, bespaart dit jaar 5% op vaste kosten en wil in 2021 nog eens 10% gaan besparen.

Jan Cees Bron