Beter Leven, een nieuwe standaard?

Twee jaar geleden stond de mestgassen- en zwerfstromenproblematiek in de kijker op Agribex. Dit jaar valt de keuze op dierenwelzijn. Het idee werd bedacht door de Xebirga werkgroep, die meehelpt met de organisatie van de beurs en de thema-eilanden. Dries Vanhessche: “Omdat dierenwelzijn de laatste tijd meer en meer in de aandacht komt, is dit aanhalen op het ‘Feed the Future’ eiland logisch. We willen laten zien wat er bestaat rond dierenwelzijn. Er zal aan de hand van afbeeldingen en een video uiteen gezet worden wat het Beter Leven label is. Experts zullen mensen te woord staan bij allerhande vragen.”

Het eiland zal opgesteld staan in hal 3, strategisch op de middengang vlakbij de ingang naar hal 1, waar de dieren zich bevinden. Op een oppervlakte van zo’n 100 m² zullen de Voederfirma Vanden Avenne, Slachthuis Swaegers en Best Star Meat het publiek te woord staan. De kippen zijn nog niet vertegenwoordigd door een bedrijf. “We hebben nog geen ondersteuningspartner in België zoals in Nederland”, klinkt het.

Opdracht van de minister

Hoe dierenzelwijn zichtbaar kan worden gemaakt op vlees is een vraag die beantwoord moet worden door Piet Vanthemsche, de topman van Boerenbond en voormalig voorzitter van de Belgische Federatie van Voedselbanken. Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts gaf hem in het eerste half jaar de opdracht uit te zoeken of een dierenwelzijnskeurmerk werkt voor Vlaanderen en die dan ook te ontwikkelen. Vanthemsche moet een rapport opstellen met een marktanalyse, moet buitenlandse voorbeelden in kaart brengen – waaronder het Beter Leven label – en onderzoeken welke voordelen het keurmerk heeft voor dieren, de vleesproducenten, verkopers en consumenten.

Weyts stelt dat het op die manier voor de consument mogelijk is om diervriendelijke keuzes te maken. Daarnaast kan het ook helpen om het Belgisch vlees internationaal te promoten. “Het keurmerk zal ook goed zijn voor onze veehouders. Het biedt de kans om Vlaanderen internationaal in de markt te zetten als de bakermat van kwaliteitsvlees, dat niet alleen lekker en gezond is, maar ook geproduceerd werd met aandacht voor dierenwelzijn”, klinkt het bij de minister.

Voorlopig is het rapport nog niet klaar en moet het nog worden voorgelegd aan de minister. Die wil naar eigen zeggen vermijden dat warenhuizen met een eigen keurmerk komen om verwarring en een wildgroei aan labels te voorkomen.

Succesvol Beter Leven

Vast staat dat het Beter Leven label in Nederland, maar ook in België al bekend is. In Nederland werd het officieel gemaakt in 2007, waarbij voormalig minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Cees Veerman bij een persvoorstelling de eerste kip met het keurmerk in ontvangst nam van de Nederlandse Dierenbescherming. Het was niet-biologische kip, maar kreeg wel 1 ster van het keurmerk Beter Leven.

Consumenten vinden in Albert Heijn al vleesproducten met het Beter Leven label, waaronder varkensvlees, rundvlees, kip, eieren, zuivel, vleeswaren en rookworst. Uit de laatste cijfers van de Monitor Keurmerken Retail van het onderzoeksbureau IRI blijkt dat het Beter Leven label het grootste keurmerk is in de Nederlandse supermarkt, met een totale omzet van 1,1 miljard euro. Ook PlanetProof doet het goed met een omzet van 174 miljoen euro in de eerste helft van 2019.

Dierenwelzijn voor elk dier, in elk bedrijf

De Nederlandse dierenbescherming riep samen met de sector het keurmerk in het leven om de vee-industrie diervriendelijker te maken. Bij dat keurmerk kan je 1, 2 of 3 sterren krijgen. Hoe meer sterren op het product, hoe beter werd gekeken naar dierenwelzijn (voorbeeld in kader). Om dat keurmerk te verdienen moet er met bedrijven afspraken gemaakt worden over leefruimte of over ingrepen die het welzijn aantasten. Welzijn is per diersoort anders, dus voor elke diersoort is het basispakket minimumnormen ook verschillend. Hierdoor zijn de grootste perikels in de veehouderij aangepakt en ervaren de dieren een ‘beter leven’. Het keurmerk vereist ook extra criteria waaraan de bedrijven moeten voldoen, maar ze krijgen wel een overgangstermijn om de nodige investeringen te doen om die doelstellingen te behalen.

Voorbeeld: Beter Leven bij varkens

Meer sterren betekent een beter dierenwelzijn. Voor varkens is één van die criteria een grotere ruimte voorzien, zodat het varken naar eigen behoefte gebieden indeelt om bijvoorbeeld te rusten of te wroeten. Gangbaar is dat 0,8 m² per vleesvarken, bij 1 ster is dat 1 m² en bij 3 sterren 1,3 m². Bij drie sterren is weidegang voor drachtige zeugen ook verplicht.

Afleidingsmateriaal zoals stro zijn bij 2 en 3 sterren verplicht, terwijl bij 1 ster ook andere middelen zijn toegestaan voor groepen met minder dan 40 varkens.

Verder wordt bij 1 ster de staart nog wel gecoupeerd, maar wel nog langer gelaten in vergelijking met gangbaar. Ook castreren is verboden. Bij 2 en 3 sterren wordt nog onderzocht hoe verantwoord om te gaan met castratie.

Ook op transport worden er beperkingen gesteld. Bij biggen mag het maximaal 6 uur, en voor varkens 8u.

Controles nodig

Controle is nodig om die kwaliteit te garanderen. En die gebeurt niet alleen bij de landbouwers, de slachterijen en de vleesverwerkers, maar ook tot aan de verpakkers en de supermarkten toe. Bedrijven die ook verbonden willen zijn aan het label, kunnen terecht bij de Stichting Beter Leven Keurmerk. Zij beoordelen eerst zelf het bedrijf en onafhankelijke certificatie-instellingen voeren de controles uit. Wanneer niet in orde, krijgen de deelnemers sancties of worden ze uitgesloten.

Marlies Vleugels